Ο εξωτισμός στην ελληνική δισκογραφία

Ευαγγέλου Γιώργος

€ 22,00 € 19,80 Τιμή με έκπτωση

Διαθέσιμο

«Μαγικές ζωγραφιές» στις 78 στροφές

Πώς εκφράζεται ο εξωτισμός στην ελληνόφωνη δισκογραφία των 78 στροφών;
Ποια δίκτυα τον ανέδειξαν και τον διέδωσαν;
Ποιον εξωτισμό ευαγγελίζονται τα τραγούδια;
Πώς τον εννοούν ως στιχουργικό αφήγημα αλλά και ως μουσική συγκρότηση;
Γιατί η Μισιρλού, η Σεράχ και η Μαντουμπάλα έχουν μετοικήσει στο συλλογικό ασυνείδητο των Ελλήνων;

Η ανά χείρας μελέτη αποτελεί μια εμβάθυνση στις διάφορες εκφράσεις του φαινομένου του εξωτισμού, όπως αυτός πραγματώθηκε στις ελληνόφωνες αστικές μουσικές και αποτυπώθηκε στη δισκογραφία των 78 στροφών˙ φιλοδοξία της είναι η συμβολή στην κριτική και ερμηνεία του.

Aπόσπασμα από το βιβλίο:
Στις 7 Απρίλη του 1956 ο Βασίλης Τσιτσάνης μπαίνει στο στούντιο φωνοληψίας των εγκαταστάσεων της Columbia, στην οδό Ηρακλείου 127 στη Ριζούπολη. Μαζί του είναι η τραγουδίστρια Καίτη Γκρέυ, ο Ανέστης Αθανασίου στο μπουζούκι, ο Γιώργος Κουλαξίζης στο ακορντεόν, ο Μιχάλης Γενίτσαρης στον μπαγλαμά, ο Παναγιώτης Πετσάς στην κιθάρα, ο Σπύρος Αναγνώστου στο κοντραμπάσο και ο Δημήτρης Κορωναίος στα κρουστά. Θα ηχογραφήσουν για λογαριασμό της His Master’s Voice το Φελλάχες γλυκές (785), ένα τραγούδι που γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι μόλις έξι μήνες αργότερα ηχογραφήθηκε ξανά, αυτή τη φορά με τραγουδίστρια την Πόλυ Πάνου (786).
Στους στίχους του τραγουδιού μπορεί κανείς να εντοπίσει με ευκολία ένα πυκνό πλέγμα συμβολισμών και στερεοτύπων που αφορούν στην Ανατολή: οι φελάχες είναι πλάσματα με έντονο ερωτισμό, έχουν κορμιά σαν φωτιές, σκορπούν παντού τον πόθο, και τα χείλη τους τον έρωτα κερνούνε. Η εμπειρία που βίωσε ο ηδονοθήρας αφηγητής ένα δείλι είναι οριακά μεταφυσική, οι φελάχες είναι μαγικές ζωγραφιές και η ανάμνηση τους τον κάνει να νοσταλγεί τα τρελά φιλιά τους. Η μουσική του τραγουδιού έχει τα τυπικά στοιχεία του ηχητικού περιβάλλοντος του οριεντάλ: μπολερό και χιτζάζ.
Η επιλογή του εν λόγω τραγουδιού δεν είναι τυχαία. Βρισκόμαστε στο 1956 και η ελληνική δισκογραφία μετρά πάνω από μισό αιώνα ζωής. Ήδη με μια εξωτερική ματιά, είναι εμφανές ότι μέσα σε αυτή τη συναρπαστική πεντηκονταετία ο εξωτισμός έχει διαποτίσει την ελληνική μουσική κουλτούρα. Τα πρώτα ίχνη του, διάσπαρτα και αδύναμα, σταδιακά πυκνώνουν καθώς περνά ο χρόνος, επηρεάζοντας όλες τις εκφάνσεις των αστικών μουσικών. Η εξέλιξη αυτή κορυφώνεται μεταπολεμικά, οπότε το λαϊκό οριεντάλ δεν είναι απλώς ένα ιδιαίτερο ρεύμα στο λαϊκό τραγούδι, αλλά κυρίαρχη αισθητική που δεν υποχωρεί κατά τις δεκαετίες που ακολουθούν. Ο Τσιτσάνης, ανέκαθεν πειραματιστής και πρωτοπόρος, αποτελεί αναμφισβήτητα τον πρωτεργάτη και κυριότερο εκπρόσωπο αυτής της τάσης. Για αυτό τον λόγο, ο στίχος του μαγικές ζωγραφιές, ένας στίχος που ενσωματώνει με αφαιρετικό αλλά σαφή τρόπο την πρόσληψη της εξωτικής Ανατολής, τιτλοφορεί την παρούσα έκδοση.