Οι κοινωνικές διαστάσεις του καπνού - Το «πρόσωπο» της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνική ζωή

Με την παρούσα μελέτη γίνεται ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της διερεύνησης του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού υπό το πρίσμα της Κοινωνικής Λαογραφίας, το οποίο αποτελεί όχι μόνο ένα παντελώς ανεξερεύνητο μεταλλείο από παντοειδή στοιχεία κοινωνικής ζωής, αλλά και αντανακλάται εντός του με μοναδικό τρόπο το κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας και ταυτότητας. Στόχος της μελέτης αυτής είναι να διερευνήσει τις νοητικές δομές και τις μεταφορικές εικόνες του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού, όπως εγγράφονται πολύ καθαρά μέσα στο σύγχρονο νεοελληνικό τραγούδι ως κείμενο.
Διαρθρώνεται σε δύο μέρη:
- Στο πρώτο, που επιγράφεται "Οι κοινωνικές διαστάσεις του καπνού", εξετάζονται τραγούδια τα οποία έχουν ως κεντρικό θέμα τους τον καπνό. Υποδιαιρείται σε δύο υποενότητες: Στην πρώτη, με τίτλο "Οι κοινωνικο-ιστορικές διαστάσεις του καπνού στην ελληνική κοινωνική ζωή", παρουσιάζεται ακροθιγώς η ιστορική πορεία μέσα από την οποία καλλιεργήθηκε και εξελίχθηκε η χρήση του καπνού στην Ελλάδα. Στη δεύτερη, που τιτλοφορείται "Θεματολογικά, μορφολογικά χαρακτηριστικά και στοιχεία ανάλυσης του περιεχομένου τραγουδιών σχετικά με τον καπνό", περιλαμβάνονται υποκεφάλαια για τη χρονολογική τους κατανομή, για τη θεματολογική ταξινόμηση ανάλογα με το κεντρικό τους μοτίβο και επεκτείνεται σε περιπτώσεις κοινωνιολεκτικών τύπων που ανήκουν στην περιοχή της λαϊκής γλωσσικής επικοινωνίας.
- Στο δεύτερο μέρος, που επιγράφεται "Το «πρόσωπο» της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνική ζωή", τίθενται θέματα αναφορικά με την εξέταση του γυναικείου ζητήματος. Υποδιαιρείται σε δύο υποενότητες: Στην πρώτη, με τίτλο "Εισαγωγικές έννοιες για το γυναικείο ζήτημα", διερευνάται κατά βάση το πρόβλημα της ανισοτιμίας των γυναικών, κάτι που ανάγεται εξαρχής στην υλική ζωή της κοινωνίας, στον χαρακτήρα των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των ανθρώπων στη διαδικασία της παραγωγής των υλικών αγαθών. Αν και το γυναικείο ζήτημα έχει τη βάση του στην οικονομική ζωή της κοινωνίας, συνυφαίνεται, όπως είναι φυσικό, με το σύνολο των σχέσεων του κοινωνικού περιβάλλοντος, τον πολιτισμό, την ιδεολογία αλλά και την οικογένεια ως στοιχειώδη μορφή κοινωνικής συμβίωσης. Η δεύτερη υποενότητα τιτλοφορείται "Θεματολογικά, μορφολογικά χαρακτηριστικά και στοιχεία ανάλυσης τραγουδιών σχετικά με το «πρόσωπο» της γυναίκας". Περιλαμβάνει υποκεφάλαια για τη χρονολογική τους κατανομή και για τη θεματολογική ταξινόμηση σε κατηγορίες ανάλογα με το κεντρικό μοτίβο του τραγουδιού.
Ως εκ τούτου, αναπτύσσονται οι ακόλουθες θεματικές: "Η παρέλαση του Παλιού Καινούργιου", "Βία και σχέσεις εξουσίας", "Φαινόμενα μονήρων διαστροφών και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον", "Το όνομα και η γυναικεία εντοπιότητα", "Η διττή φύση της γυναίκας. Η σύγχρονη διανομή των ρόλων της".


Περιεχόμενα

1. Προλόγισμα
2. Εισαγωγή
3. Οι κοινωνικές διαστάσεις του καπνού
4. Το "πρόσωπο" της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνική ζωή
Παράρτημα
Γενική βιβλιογραφία