Αστική πολιτισμική συγκρότηση και ψυχαγωγία μέσα από την έντυπη σάτιρα (Ιωάννινα, αρχές δεκαετίας 1870)

Το σατιρικό περιοδικό των Ιωαννίνων Καραβίδα, που κυκλοφόρησε στις αρχές τις δεκαετίας του 1870, γίνεται αφετηρία ενός ταξιδιού στο χώρο και το χρόνο, περιλαμβάνοντας σταθμούς στην Κεντρική Ευρώπη, τα οθωμανικά Βαλκάνια, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τις πόλεις-λιμάνια της νοτιοανατολικής Μεσογείου, Τα Ιωάννινα, ως ένα πολυεθνοτικό-πολυπολιτισμικό αστικό κέντρο των δυτικών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τη δεδομένη περίοδο βρέθηκαν στο επίκεντρο σημαντικών κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και εν γένει πολιτισμικών μεταβολών. Μέσα από το λόγο του συντάκτη της Καραβίδας, Κωνσταντίνου Αραβαντινού (με το ψευδώνυμο Ιωνάς), προβάλλονται όψεις της τοπικής λογιοσύνης, των κυρίαρχων θεσμών-συμβόλων, καθώς και της νοοτροπίας και καθημερινότητας των κατοίκων.

Οι αστικές ψυχαγωγικές αντιλήψεις και πρακτικές και ιδιαίτερα οι ανάλογες εξωτερικές επιρροές, με σημείο αναφοράς τη μουσική και το χορό, συνιστούν το επίκεντρο της αφήγησης, με αφορμή την περιγραφή των παραστάσεων ενός σκανδαλιστικού, για τα ήθη της εποχής, βοημικού θιάσου καφέ σαντάν. Η ιστορική εθνομουσικολογική θεώρηση των ερευνητικών δεδομένων, υπό το πρίσμα μιας μικροϊστορικής προσέγγισης, αναπτύσσεται σε συνδυασμό με συναφείς διεπιστημονικές γλωσσολογικές, κοινωνιολογικές, θεατρολογικές, και ανθρωπολογικές πτυχές.

Περιεχόμενα

• Πρόλογος
• Εισαγωγή
• Α. Εν αρχή ην... η Καραβίδα, ένα σύντομο οδοιπορικό
• Β. Θεωρητικοί και μεθοδολογικοί αναστοχασμοί
• Γ. Διάρθρωση και βασικοί άξονες ανάλυσης
• Ιστορικό πλαίσιο
• Ελληνορθόδοξη εκπαίδευση και εκπαιδευτικοί θεσμοί
• Η Εμπορική και Φιλολογική λέσχη "Η Πρόοδος" και η λέσχη "Ομόνοια"
• Περιοδικό Καραβίδα: περιεχόμενο και χαρακτηριστικά
• Αφήγηση, πρόσωπα και συμβολισμοί
• Οι Πετεινόμυαλοι: η κωμωδία της Καραβίδας
• Το καφέ σαντάν "Παυσίλυπον"
• Α. Περί του χρόνου και του χώρου των παραστάσεων
• Β. Η προέλευση του θιάσου και οι μελέτες των Malte Fuhrmann και Margaret Myers για τα γυναικεία Βοημικά μουσικά σύνολα
• Γ. Ο Βοημικός θίασος των Ιωαννίνων και η περίπτωση του Don Guzman: το ρεπερτόριο, η πελατεία και οι "Τούμπλες" των Αθηνών
• Άλλες "παυσίλυπες" μορφές διασκέδασης
• Επιμύθιο
• Βιβλιογραφία
• Παραρτήματα
• Ευρετήριο