Η λαϊκή κιθάρα είναι μια εκδοχή ακουστικής κιθάρας που παρουσιάζει κάποιες κατασκευαστικές ιδιαιτερότητες, όπως το μέγεθος και το σχήμα του σκάφους, η ένωση σκάφους/μπράτσου κ.ά. και ο τρόπος εσωτερικής ενίσχυσης του καπακιού που καθορίζει σε σημαντικό βαθμό το ηχητικό αποτέλεσμα. Μουσικά η λαϊκή κιθάρα αντιστοιχεί σε ένα ιδιαίτερο και διαφορετικό τρόπο παιξίματος, που απαντάται στην Ελληνική αστική λαϊκή μουσική όπως αυτή εξελίχθηκε από τις αρχές περίπου του 20ου αιώνα.

Τα τελευταία 15 χρόνια υπάρχει μια ραγδαία ανάπτυξη της τεχνικής παιξίματος της λαϊκής κιθάρας και μεγάλη διάχυση στην κοινότητα των λαϊκών μουσικών, κάτι που έχει οδηγήσει στην δημιουργία πολλών σχημάτων με αμιγώς κιθαριστικό ρεπερτόριο. Αντίστοιχη είναι και η ανάπτυξη της κατασκευής λαϊκής κιθάρας στο πλαίσιο της οργανοποιίας.

Η συγγραφή του βιβλίου «Κατασκευή Λαϊκής Κιθάρας – Θεωρία και Πράξη» πήρε σαν αφορμή την ανακοίνωση της ένταξης της λαϊκής κιθάρας στην κατάλογο της άυλης πολιτιστική κληρονομιάς της Ουνέσκο. Ήταν μια ευτυχής συγκυρία για να συμπληρωθεί το γεγονός αυτό με μια πλήρη και λεπτομερή περιγραφή της λαϊκής κιθάρας από την κατασκευαστική της άποψη.

Πρόθεση των συγγραφέων δεν ήταν να συνταχθεί ένα «εγχειρίδιο κατασκευής», αναπαράγοντας απλώς κάποιο ιστορικό όργανο, αλλά να ενσωματωθούν όλα τα θέματα που προκύπτουν στην κατασκευή, όπως και πιθανά ερωτήματα που μπορεί να γεννηθούν σε όποιον ξεκινά την όμορφη περιπέτεια της οργανοποιίας. Έτσι περιλαμβάνονται σημαντικές πληροφορίες, παραθέσεις στοιχείων, θεματική αντίστοιχων ιστοσελίδων κτλ., ώστε να παρέχεται η βάση για περαιτέρω αναζητήσεις - που σίγουρα θα προκύψουν σε κάθε στάδιο της κατασκευής.

Στα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου παρουσιάζονται κάποια θεωρητικά θέματα, σχετικά με τη θέση της λαϊκής κιθάρας ως προς την μεγάλη οικογένεια των κιθαρών διαφόρων τύπων. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην λειτουργία μιας κιθάρας ως σύστημα - με βάση τους κανόνες της Φυσικής - και εξετάζεται η δυνατότητα να συνδεθεί η ποιότητα του παραγόμενου ήχου με βάση μετρήσιμα στοιχεία, όπως αυτά προκύπτουν από δημοσιευμένες μελέτες. Ακολουθεί μια αναφορά στις ιδιότητες των ξύλων και ιδιαίτερα εκείνων που αφορούν στην κατασκευή μουσικών οργάνων. Επίσης γίνεται και μια σύντομη αναφορά στο σχεδιασμό μιας κιθάρας με βάση κάποιες γενικές αρχές.

Τα υπόλοιπα κεφάλαια αφορούν αμιγώς τις τεχνικές κατασκευής της λαϊκής κιθάρας οι οποίες αναπτύσσονται λεπτομερώς με πολλά επεξηγηματικά σχέδια και φωτογραφίες από τα διάφορα στάδια της κατασκευής. Ο αναγνώστης θα μπορέσει να πάρει τις αναγκαίες γνώσεις και πληροφορίες που απαιτούνται για την πλήρη κατασκευή μιας λαϊκής κιθάρας. Μάλιστα μαζί με το βιβλίο δίνεται (σε ηλεκτρονική μορφή για άμεση εκτύπωση) ένα πλήρες πρωτότυπο σχέδιο λαϊκής κιθάρας σε πραγματικές διαστάσεις που περιλαμβάνει όλες τις απαιτούμενες κατασκευαστικές λεπτομέρειες.

Οι συγγραφείς του βιβλίου, έχοντας το θεωρητικό υπόβαθρο, το μεράκι, αλλά και σημαντική εμπειρία από την κατασκευή μουσικών οργάνων για πάνω από μια δεκαετία, μας παραδίδουν ένα βιβλίο που θεωρούμε ότι θα αποτελέσει παρακαταθήκη, δεδομένου ότι η σχετική βιβλιογραφία της οργανοποιίας στη χώρα μας είναι πολύ φτωχή.

Το βιβλίο προλογίζουν οι καταξιωμένοι οργανοποιοί Νίκος Φρονιμόπουλος και Γιάννης Αλεξανδρής.

Περιεχόμενα

• 1. Εισαγωγικά σχόλια
• 1. Το γιατί και το διότι
• 2.1. Γιατί λαϊκή κιθάρα
• 2.2. Λίγα λόγια για το βιβλίο
• 1. Εισαγωγή
• 3.1. Η Λαϊκή ως Ακουστική κιθάρα
• 3.2. Για την προτυποποίηση της λαϊκής κιθάρας
• 1. Η Λειτουργία της Κιθάρας
• 4.1. Η κιθάρα σαν σύνολο – σύστημα
• 4.2. Τρόποι δόνησης – συντονισμοί
• 4.3. Συσχέτιση ποιότητας ήχου με μετρήσιμα στοιχεία
• 1. Τα Ξύλα της Οργανοποιίας
• 5.1. Καταλληλότητα – επιλογή των ξύλων
• 5.2. Η αντοχή του ξύλου – μηχανικές ιδιότητες
• 1. Περί Σχεδιασμού μιας Κιθάρας
• 1. Η Κατασκευή
• 7.1. Βασικές επιλογές της κατασκευής
• 7.2. Η ακολουθία των εργασιών
• 7.3. Το πατρόν περιγράμματος της κιθάρας
• 7.4. Το καλούπι
• 1. Το Σκάφος
• 8.1. Τα ξύλα πλάτης & πλαϊνών
• 8.2. Τα πλαϊνά
• 8.2.1. Λύγισμα των πλαϊνών
• 8.2.2. Διαμόρφωση και κόλληση των τάκων
• 8.2.3. Τρίψιμο των πλαϊνών με κοίλο τάκο ή με κοίλο δίσκο
• 8.2.4. Πατούρα ή Φόδρα
• 8.3. Η πλάτη
• 8.3.1. Τα καμάρια της πλάτης
• 8.3.2. Η επιλογή του καμαρόξυλου – τα νερά
• 8.3.3. Κόλληση και διαμόρφωση των καμαριών – διαστάσεις
• 8.3.4. Διαστάσεις και σχήμα των καμαριών
• 8.3.5. Κόλληση της πλάτης στο σκάφος
• 8.3.6. Τα λάστιχα – σφιγκτήρες
• 8.3.7. Ξάκρισμα της πλάτης
• 1. Το Καπάκι
• 9.1. Τα ξύλα του καπακιού
• 9.2. Προετοιμασία – κόλληση μερών
• 9.3. Η ροζέτα
• 9.4. Καμάρια
• 9.4.1. Διάταξη
• 9.4.2. Μηχανικές ιδιότητες – διαστάσεις καμαριών
• 9.4.3. Κόλληση και επεξεργασία των καμαριών
• 9.4.4. Tο «κούρδισμα» του καπακιού
• 9.4.5. Κόλληση & ξάκρισμα του καπακιού
• 9.5. Περιμετρικά φιλέτα – κορδόνια
• 9.5.1. Διαμόρφωση καναλιών με το χέρι
• 9.5.2. Διαμόρφωση καναλιών με ηλεκτρικό εργαλείο
• 9.6. Η πεναριά
• 9.6.1. Επικολλητή πεναριά
• 9.6.2. Ένθετη πεναριά
• 9.6.3. Σκάψιμο της επιφάνειας με ρούτερ
• 1. Μπράτσο
• 10.1. Τα ξύλα του μπράτσου
• 10.1.1. Η επιλογή των ξύλων
• 10.1.2. Διάταξη ινών στον βραχίονα
• 10.1.3. Διάταξη ινών σε τακούνι και κεφαλή
• 10.2. Τα τμήματα του μπράτσου
• 10.2.1. Το μήκος του μπράτσου – κρίσιμα σημεία
• 10.2.2. Το φάρδος του μπράτσου – κρίσιμα σημεία
• 10.2.3. Το ύψος (πάχος) του μπράτσου
• 10.3. Η κεφαλή
• 10.3.1. Ένωση κεφαλής/μπράτσου
• 10.3.2. Διαμόρφωση της κεφαλής
• 10.4. Βέργα
• 10.5. Ένωση μπράτσου/σκάφους
• 10.5.1. Γωνία της ένωσης μπράτσου – σκάφους
• 10.5.2. Κατασκευή της ένωσης
• 10.6. Διαμόρφωση της πίσω πλευράς του μπράτσου
• 10.7. Διαμόρφωση του τακουνιού
• 10.8. Προσαρμογή του μπράτσου στο σκάφος
• 10.8.1. Προσαρμογή του άξονα συμμετρίας
• 10.8.2. Προσαρμογή της γωνίας ένωσης
• 10.8.3. Κόλληση του μπράτσου στο σκάφος
• 1. Η Ταστιέρα
• 11.1. Η διαίρεση της ταστιέρας
• 11.1.1. Μηδενικό τάστο<
• 11.1.2. Σημάδεμα και χάραξη της ταστιέρας
• 11.2. Οι οδηγοί δακτυλοθεσίας
• 11.3. Κόλλημα της ταστιέρας στο μπράτσο
• 11.4. Τελική διαμόρφωση του μπράτσου με την ταστιέρα
• 11.5. Εργασίες στην ταστιέρα – Τα τάστα
• 11.5.1. Καμπύλωση της ταστιέρας
• 11.5.2. Τοποθέτηση των τάστων
• 11.5.3. Επεξεργασία των τάστων
• 1. Ο Καβαλάρης και η Γέφυρα
• 12.1. Η λειτουργία του καβαλάρη
• 12.2. Υλικά κατασκευής — μεταφορά ενέργειας
• 12.3. Η στερέωση των χορδών
• 12.4. Το πρόβλημα του επιτονισμού και η θέση του κόκκαλου
• 12.5. Το κόκκαλο και η γωνία κάμψης των χορδών
• 12.6. Κατασκευή του καβαλάρη
• 12.7. Γενικό τρίψιμο και καθάρισμα του οργάνου
• 12.8. Προσδιορισμός της θέσης του καβαλάρη
• 12.9. Κόλληση του καβαλάρη
• 12.9.1. Κόλληση με σφιγκτήρες
• 12.9.2. Κόλληση με ιδιοκατασκευή και βίδες
• 12.9.3. Κόλληση με αντλία κενού
• 1. Αρμάτωμα και Τελικές ρυθμίσεις
• 13.1. Τοποθέτηση των κλειδιών και των χορδών
• 13.2. Ρύθμιση του βέλους κάμψης
• 13.3. Ρύθμιση του ύψους των χορδών
• 13.4. Επεξεργασία και ρύθμιση του ζυγού
• 13.4.1. Οι αποστάσεις των χορδών
• 13.4.2. Οι εγκοπές
• 13.4.3. Η ρύθμιση του βάθους των εγκοπών
• 13.5. Επεξεργασία και ρύθμιση του κόκκαλου του καβαλάρη
• 1. Βερνίκι - Λουστράρισμα - Λούστρο
• 14.1. Είδη βερνικιών
• 14.2. Τρόπος εφαρμογής
• 1. Το Λούστρο Γομαλάκας
• 15.1. Τι είναι η γομαλάκ
• 15.1.1. Η εφαρμογή
• 15.1.2. Προετοιμασία — Τα εργαλεία μας
• 15.1.3. Η μπάλα
• 15.1.4. Πώς γεμίζουμε την μπάλα
• 15.1.5. Πώς δουλεύουμε την μπάλα
• 15.2. Τα στάδια του λούστρου γομαλάκας
• 15.2.1. Δημιουργία στρώματος μόνωσης και προστασίας του ξύλου
• 15.2.2. Γέμισμα των πόρων του ξύλου
• 15.2.3. Δημιουργία σώματος γομαλάκας
• 15.2.4. Γλασάρισμα — Δημιουργία στιλπνής επιφάνειας
• 1. Υλικά & Εργαλεία
• 16.1. Κόλλες
• 16.2. Εργαλεία
• 16.2.1. Εργαλεία χειρός
• 16.2.2. Σφιγκτήρες
• 16.2.3. Ηλεκτρικά εργαλεία
• 1. Μερικές Βασικές Ιδιοκατασκευές
• 17.1. Τα καλούπια του σκάφους
• 17.1.1. Καλούπι για την καμπύλωση των πλαϊνών
• 17.1.2. Μεθοδολογία καμπύλωσης με χρήση κουβέρτας σιλικόνης
• 17.1.3. Το εξωτερικό καλούπι
• 17.2. Κατασκευή κοίλου τάκου
• 17.3. Κατασκευή κοίλου δίσκου
• 17.4. Διάταξη κόλλησης καμαριών (go bar deck)
• 17.5. Ιδιοκατασκευή για προετοιμασία των τμημάτων καπακιού & πλάτης για κόλληση
• 17.6. Ιδιοκατασκευή για την ένωση των τμημάτων πλάτης & καπακιού
• 17.6.1. Η διαδικασία της κόλλησης
• 17.7. Ιδιοκατασκευή για την ένωση κεφαλής – μπράτσου
• 17.8. Πατρόν για την ένωση χελιδονοουράς
• 1. Λίγη Θεωρία Φυσικής
• 18.1. Ήχος - ηχητικά κύματα - ταλαντώσεις
• 18.1.1. Μερικές χρήσιμες έννοιες και ορισμοί
• 18.2. Στάσιμα κύματα – δεσμοί &κοιλίες
• 18.3. Ταλαντώσεις
• 18.3.1. Ταλάντωση μιας χορδής
• 18.3.2. Ταλάντωση ράβδου
• 18.3.3. Ταλάντωση ηχητικής πλάκας
• 18.3.4. Αντηχείο Helmholtz
• 1. Μικρό λεξικό του μάστορα
• 1. Βιβλιογραφία