Τα Κοντσέρτα, για Πιάνο, για Βιολί, το «Τριπλό», Φαντασία για Πιάνο και Χορωδία

Ο Beethoven εισήγαγε ορισμένες μεταρρυθμίσεις στην κλασική Σονάτα, εκτιμώντας όμως τα πλαίσια και τους θεμελιώδεις νόμους της. Αισθανόταν μεγάλο σεβασμό στην καθιερωμένη φόρμα των προκατόχων του, αλλά η ιδιοφυΐα του τον προέτρεψε να σκεφτεί, ότι η αρχιτεκτονική της Σονάτας, του έδινε ένα κατάλληλο «εργαλείο» μέσα από το οποίο μπορούσε να εκφράσει τις ιδέες, τους στοχασμούς και τα οράματα του. Ο Beethoven δεν επιδίωξε συνειδητά να ασπαστεί νέα συστήματα και ιδέες.

Οι ανησυχίες του οφείλονταν σε πληθωρικές αναζητήσεις που υπαγορεύτηκαν από την προσπάθεια να εκφράσει μεγαλόπνοα ιδανικά και να δώσει μορφή στις «τρικυμίες» που τον συγκλόνιζαν για «να κλέψει τη σπίθα από το άπειρο», όπως έλεγε ο ίδιος.

Ο Beethoven δεν υπήρξε «αρνητής» και δε χρειάστηκε να καταστρέψει για να χτίσει μεταγενέστερα πάνω στα ερείπια. Στις τελευταίες του Σονάτες αναπτύσσει τις σκέψεις του με μια αύξουσα ακριβολογία. Οι σύντομες και γεμάτες δύναμη ιδέες διαδέχονται η μία την άλλη, περισσότερο σα φευγαλέα οράματα παρά σαν οργανωμένες λογικές δομές.

Αυτό δε σημαίνει πως λείπει η ενότητα στη γενική γραμμή, αλλά το σύνολο αναλύεται σε ξεχωριστά μέρη. Γι’ αυτό και αποκαλύπτονται μπροστά μας ανείπωτοι θησαυροί και διαγράφονται μνημειώδεις μορφές. Ο Beethoven εξουσιάζει το πιάνο στους νόμους του «εσωτερικού του πυρετού».

Μέσα από αυτό το πρίσμα, μία έρευνα που ασχολείται με τελείως εξειδικευμένα θέματα όπως οι 32 Σονάτες για πιάνο και τα σολιστικά Κοντσέρτα του μεγάλου δημιουργού, έχει να καλύψει έναν τεράστιο όγκο από ιστορικά στοιχεία, πληροφορίες, αισθητικές και μορφολογικές αναλύσεις οι οποίες δεν πρέπει να θεμελιώνουν μόνο μια στείρα περιγραφή.

Ο συγγραφέας στηρίχτηκε όχι μόνο στη μελέτη και στις εμπειρίες των ατομικών του εκτελέσεων, αλλά και στη μακρόχρονη διδασκαλία σχεδόν ολόκληρου του κύκλου της εν λόγω συλλογής.

Η εργασία μου βασίστηκε κυρίως στις παρτιτούρες Urtext των εκδόσεων G. HENLE VERLAG, οι οποίες ακολουθούν πιστά την αυτόγραφη καταγραφή του L. V. Beethoven.

Πολλά «ευχαριστώ» στη γυναίκα μου Μπετίνα, για την αμέριστη βοήθεια και την πολύτιμη συμπαράστασή της.
Κωστής Γαϊτάνος