Η παρούσα πραγματεία έχει διαιρεθεί σε τρία μέρη: στο πρώτο μελετώνται εν λεπτομέρεια οι γενικές αρχές της φούγκας και ειδικώτερα εκείνες που αφορούν τη σχολική φούγκα το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο σε διάφορες μορφές οι οποίες επανεξετάζουν τη φούγκα θεωρώντας την ως διαδικασία συνθέσεως το τρίτο τέλος πραγματεύεται τη σχέση της φούγκας με την τέχνη της μουσικής αναπτύξεως.

Αν τώρα έχω ξεχωρίσει τη σχολική φούγκα από τη φούγκα-μουσικό σύνθεμα, αυτό οφείλεται στο ότι τη θεωρώ όχι είδος συνθέσεως, αλλά άσκηση μουσικής ρητορικής, αυθαίρετη και συμβατική μορφή η οποία μάλιστα δεν βρίσκει απόλυτη εφαρμογή στην πράξη. Μπορεί κανείς να είναι υπέρ ή κατά της σχολικής φούγκας. Εξαιτίας ακριβώς της υπάρξεώς της, η σπουδή της βρίσκει εδώ την πιο ενδεδειγμένη της θέση: είμαι εντούτοις προσκεκολλημένος στην εφαρμογή των κανόνων πάνω σε παραδείγματα δανεισμένα από τους δασκάλους και ιδιαιτέρως από τον J. S. Bach, όπου είναι δυνατόν. Θεωρώ νόμιμο το να εισαγάγω σε ένα δοκίμιο περί της φούγκας την υψηλότερη αυθεντία επί σχετικής ύλης του συνθέτη που δημιούργησε από τη φούγκα μια από τις ωραιότερες και τις τελειότερες πραγματοποιήσεις της μουσικής τέχνης. Αισθάνομαι αμηχανία, το εξομολογούμαι, όταν στρέφω την προσοχή προς αυτό ειδικά το σημείο γιατί πρέπει να θεωρηθεί λογικό το να προέρχονται τα παραδείγματα που προσφέρονται στους μαθητές για την εκπαίδευση σε μια τέχνη, από τους δασκάλους αυτής της τέχνης εν πάση περιπτώσει κι αυτό αποτελεί σημαντικό νεωτερισμό εκ μέρους μου, στο μουσικό διδακτικό υλικό, σε πλήρη αντίθεση προς την παράδοση και το στυλ της Σχολής. [...]

Περιεχόμενα

• Πρόλογος
• Γενικοί ορισμοί
• Το θέμα
• Η απάντηση
• Το αντίθεμα
• Η έκθεση της φούγκας
• Η αντέκθεση
• Το επεισόδιο (διασκέδασμα) της φούγκας
• Το στρέττο (stretto = σύμπτυξη)
• Ο ισοκράτης
• Οι μετατροπίες της φούγκας
• Κατασκευή του στρέττο
• Η μουσική σύνθεση της φούγκας
• Εισαγωγή νέου θέματος και τροποποιήσεις που μπορούν να γίνουν σ' ένα θέμα κατά την εξέλιξη μιας φούγκας
• Σειρά και κατάστρωση της εργασίας για την κατασκευή μιας φούγκας. Γενική συνοπτική ανακεφαλαίωση
• Θέματα Φούγκας προς επεξεργασίαν