Η πρόσληψη της ποίησης μέσα από τη μουσική

Επιτάφιος – Ρωμιοσύνη, Ρίτσος – Θεοδωράκης. Ποίηση μελοποιημένη, κυρίως τραγουδισμένη, που έγινε κτήμα του λαού∙ τραγούδια που αγαπήθηκαν, τραγουδήθηκαν και συνεχίζουν να τραγουδιούνται από γενιές ακροατών. Δύο έργα με αδιαμφισβήτητη αναγνωσιμότητα και αυτόνομη καλλιτεχνική πορεία, που μετρούν δεκαετίες παρουσίας και εξακολουθούν να συνομιλούν με το σήμερα. Πρόκειται για τις μελοποιήσεις που αποτυπώνουν με τον πιο αντιπροσωπευτικό τρόπο την πορεία του ποιητικού – πολιτικού τραγουδιού της δεκαετίας του ’60 στην Ελλάδα.
Το παρόν βιβλίο φωτίζει τη διαδρομή της πρόσληψης των έργων αυτών μέσα από μια πολύπλευρη ανάλυση του νέου καλλιτεχνικού προϊόντος που προέκυψε από τη συνάντηση μουσικής και ποίησης: του τραγουδιού, το οποίο δεν αποτελεί μόνο λογοτεχνικό δημιούργημα, αλλά και κοινωνιολογικό, πολιτισμικό και οικονομικό φαινόμενο.
Μέσα από πολυετή έρευνα στο αρχείο του συνθέτη, σε εφημερίδες της εποχής, σε μελέτες και ηχητικά ντοκουμέντα, αναδεικνύονται αδημοσίευτα στοιχεία και επανεξετάζονται με νέα ματιά γνωστά τεκμήρια. Έτσι, ξεδιπλώνονται όλες οι πτυχές της μεγάλης πολιτιστικής τομής που σηματοδότησε το έντεχνο λαϊκό τραγούδι.

Η μελέτη της Ευαγγελίας Σκαρσουλή εστιάζει:
– Στη διαδικασία μελοποίησης του Επιτάφιου και της Ρωμιοσύνης.
– Στη δομή και τα μουσικά χαρακτηριστικά των τραγουδιών.
– Στον ρόλο των ερμηνευτών, της απαγγελίας και της λαϊκής συναυλίας.
– Στο ιδεολογικό και πολιτισμικό πλαίσιο της δεκαετίας του ’60.
-Στις αντιδράσεις, συγκρούσεις και κριτικές που συνόδευσαν τη δημοσίευση και διάδοση των έργων.

Μία έκδοση που αναδεικνύει τη συμβολή του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού στη διαμόρφωση της νεότερης ελληνικής ταυτότητας, προσφέροντας ταυτόχρονα νέα υλικά και προσεγγίσεις στον αναγνώστη.

Περιεχόμενα:
Λίγα λόγια αντί προλόγου
Κεφάλαιο 1
Επιτάφιος: η μελοποίηση
Γενικές παριστηρήσεις για τα οκτώ τραγούδια του Επιτάφιου
Το ποιητικό κείμενο: η εκδοτική του πορεία μέχρι τη συνάντησή του με τον συνθέτη
Οι στίχοι που μελοποιήθηκαν
Η δομή του λαϊκού τραγουδιού και τα τραγούδια του Επιτάφιου
Οι τρεις μουσικοί επιτάφιοι
Κεφάλαιο 2
Ρωμιοσύνη: η μελοποίηση
Γενικές παρατηρήσεις για τα εννέα τραγούδια της Ρωμιοσύνης
Το ποιητικό κείμενο: η εκδοτική του πορεία μέχρι τη συνάντησή του με τον συνθέτη
Οι στίχοι που μελοποιήθηκαν
Η δομή των τραγουδιών της Ρωμιοσύνης
Επιτάφιος - Ρωμιοσύνη: δύο διαφορετικές μελοποιητικές ματιές
Κεφάλαιο 3
Στοιχεία για την πρόσληψη των μελοποιήσεων: Η εποχή και το ιδεολογικό της πλαίσιο
Η δεκαετία του '60: πολιτικά - οικονομικά - πολιτιστικά συμφραζόμενα
Ο Θεοδωράκης και η ελληνική καλλιτεχνική πραγματικότητα της δεκαετίας του '60
Ο Θεοδωράκης και η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (Ε.Δ.Α.)
Τα ρεμπέτικο τραγούδι
Η επιλογή του Θεοδωράκη να χρησιμοποιήσει λαϊκά μουσικά στοιχεία στον Επιτάφιο και τη Ρωμιοσύνη - Το διακύβευμα της «ελληνικότητας»
Η σχέση του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού με τους λαϊκούς ερμηνευτές του
Κεφάλαιο 4
Οι έξι βασικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν και διαμορφώθηκαν από την πρόσληψη των μελοποιήσεων: το μουσικό έργο, ο συνθέτης, ο ερμηνευτής, ο ποιητής, η απαγγελία, η λαϊκή συναυλία
- Επιτάφιος
Το μουσικό έργο
Ο συνθέτης
Ο ερμηνευτής
Ο ποιητής
Η απαγγελία
- Ρωμιοσύνη
Το μουσικό έργο
Ο συνθέτης
Ο ερμηνευτής
Ο ποιητής
Η απαγγελία
Επιτάφιος - Ρωμιοσύνη: Η λαϊκή συναυλία
Κεφάλαιο 5
Η πρόσληψη των μελοποιήσεων στην εποχή τους
- Επιτάφιος
Το θεωρητικό πλαίσιο της διαμάχης για τη μελοποίηση του Επιτάφιου
Το Κ.Κ.Ε. και το ρεμπέτικο, κάποιες σύντομες επισημάνσεις
Η στάση του Θεοδωράκη απέναντι στο ρεμπέτικο
Η εφημερίδα "Αυγή"
Η διαμάχη για τη μελοποίηση του Επιτάφιου μέσα από την έρευνα της "Αυγής"
Το περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης"
Εφημερίδα "Απογευματινή": Η αστική κριτική στο έντεχνο λαϊκό τραγούδι
- Ρωμιοσύνη
Η θέση της επίσημης αριστεράς
Η εφημερίδα "Αυγή"
Το περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης"
Ο αστικός τύπος
Η έρευνα της εφημερίδας "Το έθνος": Η άποψη της αστικής διανόησης για το έργο του Θεοδωράκη
Η μελοποίηση του "Επιτάφιου" και της "Ρωμιοσύνης": Σκέψεις
Η κριτική των φιλολόγων
Επίλογος
Επιτάφιος και Ρωμιοσύνη: Το έντεχνο λαϊκό τραγούδι του Θεοδωράκη σήμερα
Βιβλιογραφία
Ελληνική βιβλιογραφία: Άρθρα, κείμενα, μελέτες
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία: Άρθρα, κείμενα, μελέτες