Όπως είναι ευρέως παραδεκτό ο άνθρωπος τόσο ως οργανισμός όσο και ως πνεύμα επηρεάζεται και διαμορφώνεται από το φυσικό του περιβάλλον. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τον ανθρώπινο πολιτισμό. Αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του. Δίνει και παίρνει.
Και η μουσική, ως στοιχείο πολιτισμού, επηρεάζεται από το περιβάλλον της. Από τη γεωμορφολογία και τη δυνατότητα των μετακινήσεων, το κλίμα, τη χλωρίδα, ακόμη και την πανίδα. Μέσα στη διαλεκτική αυτή σχέση ως καταλύτες δρουν επίσης οι ιστορικές εμπειρίες. Και αυτές όμως έχουν να κάνουν με το περιβάλλον. Από πού έρχεσαι και που πηγαίνεις, με ποιους γειτονιάζεις, με ποιους συναναστρέφεσαι. Ποιοι σε επισκέφτηκαν, ποιους αγάπησες, ποιους μίσησες, ποιοι σε στεναχώρησαν και ποιοι σε αδίκησαν. Όλα αυτά επιδρούν στον άνθρωπο και στη μουσική του. Και η μουσική ως ο μεγαλύτερος ταξιδευτής παίρνει στις αποσκευές της όλες τις ιστορικές εμπειρίες. Όλες τις χαρές και όλες τις πληγές.
Επομένως όταν μιλάμε για ποντιακή μουσική, αναφερόμαστε στη μουσική που διαμορφώθηκε από τους ανθρώπους που ονομάζουμε ποντιακό λαό στην περιοχή που συνηθίζουμε να ορίζουμε ως Πόντο μέσα σε μια ορισμένη ιστορική περίοδο. Η ποντιακή μουσική δεν είναι παγκόσμια μουσική, όπως η κλασσική, η τζαζ ή η ροκ, ούτε διεθνοποιημένη είναι. Ποντιακή μουσική είναι η μουσική που διαμόρφωσε ο Πόντιος Ρωμιός, στη βόρεια περιοχή της Μικρασίας, σε μια έκταση περίπου από την Κερασούντα στα δυτικά ως το Βατούμ της σημερινής Γεωργίας στα ανατολικά και σε βάθος περίπου εκατό χιλιομέτρων προς τα νότια.
Αυτή είναι η κοιτίδα της μουσικής αυτής. Φυσικά δεν έμεινε μόνο εκεί. Ταξίδεψε μαζί με τους ανθρώπους της ανάλογα με τις διαδρομές που τους επεφύλαξε η ιστορία, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. [...]


Περιεχόμενα
Πρόλογος
Το ποντιακό τραγούδι
Η διδασκαλία του ποντιακού τραγουδιού. Ο ρόλος της σπουδής και το βίωμά του
Η Φυσιολογία της ανθρώπινης φωνής και οι καλλωπισμοί του ποντιακού τραγουδιού
Σύμβολα φωνητικής απόδοσης της ποντιακής διαλέκτου
Τα μουσικά όργανα στον Πόντο
Το ποντιακό μουσικό σύστημα
Ποιητική και μορφολογία του ποντιακού τραγουδιού. Οι θεματικές του και το στιχουργικό μέτρο
Ασκησιολόγιο σε μελωδικά μοτίβα τραγουδιών
Τσοπάνος με τα πρόατα
Τα πουλία τ' αγλώσσωτα
Η τρυγόνα μ ' σο ραχίν
Η τρυγόνα
Εγώ τη δείσαν κυνηγώ
Σπεντάμ'
Για τ' ολίμαυρα τ' ομμάτια σ'
Ίμερα μ' εροθύμεσα
Τ' ομμάτια 'τ'ς παρλαεύ 'νε
Εγώ για τ' εσέν και μόνον
Τραγωδώ Ρωμαίικα
Έναν άστρεν εξέβεν
Κορτσόπον τα μαλλία σ'/ Cayelinden
Αητέντ'ς επεριπέτανεν
Αδά σο καταλάι απάν'
Χάραξεν η ανατολή
Εμέν κι εσέν 'πή θα χωρίζ'
Του Ήλ το κάστρον
Εγώ μίαν εγάπεσα
Τα μαλλία μ' άσπρα χόνια
Κάστρον και περιβόλιν
Εχονίγα - εχονίγα
Πάρθεν η Ρωμανία
Αντών Πασάς
Τιδέν 'κί σιναεύκεται
Η κόρ' επήεν σον παρχάρ'
Χαμέμηλον
Βάι ναιλλοί εμέν
Τ' αρνί μ' ασ' σην Πράσαρην