Μύθοι μυητικοί και παραλογές

Ο μυητικός χαρακτήρας των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, και ειδικά της παραλογής, είναι ένα ευρύ και γενικευμένο φαινόμενο. Η παρούσα μελέτη ασχολείται με τα τραγούδια που κατεξοχήν είναι μυητικής φύσεως, στα οποία συναντάμε ίχνη κύριων μυητικών μύθων, όπως του μύθου της πάλης με το τέρας, του μύθου της ηρωικής και καταρχήν νικηφόρας πάλης με πολυάριθμους εχθρούς, του πολεμικού μένους, της κατάποσης από το τέρας και του συγγενικού θέματος του καταποντισμού στη θάλασσα, ή των μύθων που αναφέρονται στην εφηβική και στη γαμήλια μύηση, στις επικίνδυνες διαδρομές και στα περάσματα, στη μυητική διδασκαλία, καθώς και τον κοινό στα περισσότερα τραγούδια μύθο του προσωρινού, μυητικού θανάτου.

Για τους σκοπούς της έρευνας, το υπό εξέταση υλικό των δημοτικών τραγουδιών οργανώθηκε σε δύο ξεχωριστές κατηγορίες. Η πρώτη αφορά τα τελετουργικά τραγούδια και τις μυθικές παραλογές, ηρωικές ή μη, που είναι αφιερωμένες σε ένα κύριο μυητικό επεισόδιο, το οποίο εξετάζεται χωριστά, με τα διάφορα τραγούδια που είναι αφιερωμένα σε αυτόν. Η δεύτερη ομάδα αναφέρεται στις σύνθετες παραλογές, που περιέχουν πολλαπλά, ίχνη από διάφορους μυητικούς μύθους και επεισόδια, τα οποία εξετάζονται κατά θέματα τραγουδιών.

Περιεχόμενα

• Εισαγωγή
• Το πρόσωπο του Διγενή
• Μέρος Πρώτο: Θέματα που αφορούν χαρακτηριστικά ή μεμονωμένα επεισόδια
• Η πάλη με το υπερφυσικό τέρας
• Το πολεμικό μένος. Το τραγούδι "του μικρού Βλαχόπουλου"
• Κατάποση και καταποντισμός
• Μέρος Δεύτερο: Τραγούδια σύνθετα
• Το τραγούδι "της κόρης αντρειωμένης"
• Το τραγούδι "του Πορφύρη"
• Το τραγούδι "του Τσαμαδού" και τα συγγενικά του
• Το τραγούδι "Κόρη ή γιος της αστραπής και ο δράκος"
• Το τραγούδι "Ο ύπνος του άγουρου και η λυγερή"
• Το τραγούδι "του Χαρζανή ή της Ηλιογέννητης"
• Το τραγούδι "της Ωριάς το κάστρο"
• Διαδρομές και περάσματα
• Ειδικές περιπτώσεις
• Συμπεράσματα