Με την μελέτη αυτή ο συγγραφέας επιχειρεί να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο αντανακλώνται γεγονότα -μείζονος ή ήσσονος σημασίας- της νεοελληνικής ιστορίας, από τα τέλη του 19ου αι. έως το 1960, στα σμυρναίικα και ρεμπέτικα τραγούδια, τα οποία εκτός από γνήσιο δημιούργημα του λαϊκού πολιτισμού, αποτελούν καθρέπτη της κοινωνίας.

Τα τραγούδια, που συγκεντρώθηκαν στη μελέτη και μελετήθηκαν, δεν αποτελούν ιστορική πηγή, με την αυστηρή επιστημονική σημασία του όρου, αλλά αναμφισβήτητα αποτελούν αυθεντικά τεκμήρια του παρελθόντος. Στα τραγούδια αυτά, εντοπίζει κανείς την απήχηση που είχαν πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά και αθλητικά γεγονότα, (όπως η μετανάστευση, το Μικρασιατικό, η οικονομική κρίση του 1929, ο θάνατος πολιτικών, η διάδοση της φυματίωσης, οι διακρίσεις του παγκόσμιου πρωταθλητή Λόντου, τα πρώτα καλλιστεία του 1929, η Κατοχή, η Αντίσταση και ο Εμφύλιος) στο αστικό λαϊκό τραγούδι (ρεμπέτικο). Ο τρόπος της πρόσληψης των γεγονότων από τους λαϊκούς δημιουργούς αλλά και ο σχολιασμός των εξελίξεων που επιχείρησαν μέσα από τα τραγούδια τους, αναμφισβήτητα εντυπωσιάζει τον μελετητή της ιστορίας της νεοελληνικής κοινωνίας.

Περιεχόμενα:
Πρόλογος
Εισαγωγή
Κεφάλαιο 1° : Μετανάστευση και ξενιτιά
Η ζωή των Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ
Η στάση και τα συναισθήματα των μεταναστών
Η μετανάστευση κακοποιών στοιχείων
Εκμετάλλευση των επαναπατρισθέντων μεταναστών
Κεφάλαιο 2° : Πτυχές της ζωής του εξωελλαδικού Ελληνισμού
Εμπορικές σχέσεις
Το λαθρεμπόριο
Έρωτες Ελλήνων και αλλοεθνών στη Μ. Ασία
Η δράση του Τούρκου λαϊκού ήρωα Τσακιτζή στη Μ. Ασία
Κεφάλαιο 3° : Βαλκανικοί πόλεμοι
Ανάμνηση της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης
Οι Βούλγαροι στον Β ' Βαλκανικό πόλεμο
Η εξύμνηση του πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου και του αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου
Κεφάλαιο 4° : Μικρασιάτικος πόλεμος
Οι αιχμάλωτοι του πολέμου
Η καταστροφή της Σμύρνης και οι υπεύθυνοι
Η τραγική κατάσταση του ελληνικού στρατού
Κεφάλαιο 5° : Οι πρόσφυγες
Η εχθρότητα των Ελλαδιτών προς τους πρόσφυγες
Το όνειρο των προσφύγων για επιστροφή στις εστίες τους
Οι ομολογίες: η αποζημίωση των προσφύγων
Η αναπόληση της ζωής στη Σμύρνη και στη Μ. Ασία
Η απογοήτευση των Ελλήνων από την Μικρασιατική καταστροφή
Έρωτες στους προσφυγικούς συνοικισμούς
Κεφάλαιο 6°: Η περίοδος του μεσοπολέμου
Πολιτική ζωή
Ο θάνατος του Ελ. Βενιζέλου (1936)
Ο θάνατος άλλων πολιτικών
Η επάνοδος του Γεωργίου Β'
Οι ηγέτες της Ευρώπης
Οικονομική ζωή
Η κρίση του 1929
Οι εργάτες
Οι περιπέτειες του Κτηματολογίου (1923-1931)
Κοινωνική ζωή
Η φυματίωση
"Ηχηρά" εγκλήματα
Η δολοφονία του Δ. Αθανασόπουλου
Η δολοφονία του Στ. Τσάγκα
Η δολοφονία του Κ. Πίκινου
Η εκτέλεση του Γ. Σωτήρχαινα
Πλημμύρες στην Αθήνα
Ναυτική τραγωδία στον Πειραιά (1937)
Η γυναικεία απελευθέρωση
Καλλιτεχνική ζωή
Ξενικοί χοροί, μπουζούκι και Χόλιγουντ
Διαγωνισμός ομορφιάς στην Αθήνα (1929)
Αθλητισμός
Οι επιτυχίες του παλαιστή - λαϊκού ήρωα Τζιμ Λόντου
Κεφάλαιο 7°: Η δικτατορία του Ι Μεταξά
Η λογοκρισία του καθεστώτος
Οι διώξεις κατά του ρεμπέτικου
Κεφάλαιο 8°: Ελληνοιταλικός πόλεμος
Ο τορπιλισμός του καταδρομικού Έλλη
Οι υπεύθυνοι του πολέμου
Η συμμετοχή των εφέδρων στον πόλεμο
Ο χλευασμός του Μουσολίνι
Έρωτες με τις νοσοκόμες
Κεφάλαιο 9°: Η τριπλή κατοχή
Ο πληθωρισμός της κατοχικής περιόδου
Η πείνα του 1941-1942
Ο βομβαρδισμός του Πειραιά από τους Γερμανούς (Απρ 1941)
Η δράση των σαλταδόρων
Η μαύρη αγορά
Ο βομβαρδισμός του Πειραιά από τους Άγγλους (Ιαν 1944)
Το κίνημα της Μέσης Ανατολής (1944)
Καταδίκη του φασισμού
Κεφάλαιο 10°: Αντίσταση
Η δράση του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και του Άρη Βελουχιώτη
Το μπλόκο της Κοκκινιάς (Αύγ 1944)
Η εκτέλεση του νεαρού αγωνιστή Στέλιου Καρδάρα
Το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου
Κεφάλαιο 11°: Απελευθέρωση - εμφύλιος πόλεμος
Απελευθέρωση
Η ρίψη της πυρηνικής βόμβας (Αύγ 1945)
Εμφύλιος πόλεμος
Κεφάλαιο 12°: Η Μεταπολεμική Ελλάδα
Κοινωνική ανισότητα και φτώχεια
Οι περιορισμοί
Οι τραυματίες των πολέμων
Η καταδίκη του ΝΑΤΟ
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο δημιουργών ερμηνευτών
Ευρετήριο