Οι βασικές αρχές της μουσικής σύνθεσης αποτελούν το αποκορύφωμα υπερτετρακονταετούς διδασκαλίας των μουσικών αρχών σε σπουδαστές και συνθέτες στην Ευρώπη και στην Αμερική. Για τις τάξεις του ο Schoenberg ανέπτυξε έναν τρόπο παρουσιάσεως στον οποίο κάθε τεχνικό ζήτημα εξετάζεται με πολύ βασικό τρόπο, τέτοιον, ώστε να είναι ταυτοχρόνως απλός και εμπεριστατωμένος. Το βιβλίο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για την ανάλυση όσο και για σύνθεση. Αφ'ενός έχει ως πρακτικό αντικειμενικό σκοπό την εισαγωγή των σπουδαστών στην διαδικασία της συνθέσεως με συστηματικό τρόπο, απο τις μικρότερες μέχρι τις μεγαλύτερες μορφές. Αφ'ετέρου, ο συγγραφέας αναλύει με εκτεταμένη λεπτομέρεια και με πολυάριθμα παραδείγματα εκείνα τα ειδικά τμήματα απο τα έργα των Διδασκάλων τα οποία σχετίζονται με το υπο εξέτασιν συνθετικό πρόβλημα.