Από τον Χρήστο Ηλιόπουλο (στιχουργός)

Πρόκειται για μια μοναδική περίπτωση. Για έναν άνθρωπο που ολόκληρη η ζωή του περιστρέφεται γύρω από τη μουσική. Είναι ακροατής, μουσικός, συνθέτης, στιχουργός, μουσικοκριτικός, μουσικολόγος και ραδιοφωνικός παραγωγός. Όταν άκουσα τη Μάνα, το τραγούδι που έγραψε εκείνος και ερμήνευσε ο Γιώργος Νταλάρας συγκλονίστηκα. Σήμερα, στο your e-articles ο Γιώργος Μύζαλης.

-Ποιες είναι οι μνήμες της παιδικής σου ηλικίας;   

-Πώς κόλλησες το μικρόβιο; Υπήρχαν επιρροές στο ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον;  

Καμία επιρροή στο οικογενειακό περιβάλλον πέραν της παρατεταμένης ακρόασης. Οι γονείς μου αγαπούσαν το ελληνικό τραγούδι και το αντιμετώπιζαν ως σημαντικό συστατικό της καθημερινότητάς μας.

-Τα ακούσματα που σε επηρέασαν;   

Πρώτα ήταν εκείνα των γονιών μου. Έπειτα εκείνα των φίλων μου. Στη συνέχεια, όλων των ανθρώπων που μπήκαν στη ζωή μου.

Αμέτρητες. Για να το φέρω, όμως, σε ένα λογαριασμό θα έλεγα ο Γιώργος Νταλάρας και η Χαρούλα Αλεξίου.

-Έχεις πραγματοποιήσει ευρύτατες μουσικές σπουδές. Τι αποκόμισες; 

Την ευχαρίστηση και την ευτυχία της ενασχόλησης με ένα αντικείμενο που ποτέ δε με κούρασε. Δεν ξέρω αν πάντοτε είναι ευχάριστη αυτή η γνώση. Το έχω γράψει άλλοτε: ζηλεύω εκείνους που δεν μπορούν να αντιληφθούν την ξεκούρδιστη κιθάρα του Φοίβου Δεληβοριά στις 2 το πρωί την ώρα που παίζει το Ελεφαντάκι (μουσική – στίχοι ο Γιώργος Χατζηπιερής) και ζουν τη στιγμή. Εγώ κολλάω με κάτι τέτοια και δεν αφήνομαι.

-Η διατριβή σου είχε ως αντικείμενο το πολιτικό τραγούδι στην Ελλάδα. Ο λόγος που διάλεξες το θέμα αυτό; 

Είναι η σταθερή μου πεποίθηση ότι το τραγούδι είναι ένα πολύ σημαντικό δημιούργημα. Είναι φωτογραφία της εποχής του και άλλων εποχών και ταυτόχρονα η πιο προσιτή μορφή τέχνης. Δεν προϋποθέτει καμία γνώση για να το νιώσεις, απολαύσεις, καταλάβεις.

-Τι συμπεράσματα έβγαλες μέσα από την ερεύνα που πραγματοποίησες;  

Πολιτικό τραγούδι μπορεί να γίνει κάθε τραγούδι εφόσον χρησιμοποιηθεί ως τέτοιο. Το κοινό αποφασίζει, δηλαδή.

-Αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ελληνική μουσική το πολιτικό τραγούδι. Ποιες συνθήκες έκαναν το έδαφος πρόσφορο ώστε να αναπτυχθεί; Ποιες μορφές κυριάρχησαν στο είδος; 

Η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα κάθε τόπου γεννά το τραγούδι του. Η Ελλάδα, αλλά και κάθε άλλη χώρα του κόσμου, παρέχει το εύφορο χώμα για την καλλιέργεια και την ανάπτυξη του είδους. Σπουδαίοι δημιουργοί έσπειραν στο ελληνικό χώμα. 
Μικρούτσικος, Σαββόπουλος, Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Μούτσης, Τριπολίτης, 
Ελευθερίου, Κατσιμιχαίοι, Ιωαννίδης, κ.α. Αν θέλουμε να ακριβολογούμε, κάθε τραγούδι υψηλής τέχνης είναι πολιτικό εξ’ ορισμού.

-Υπάρχει σήμερα πολιτικό τραγούδι; 

Φυσικά και υπάρχει. Ποτέ δεν εκλείπει το είδος. Απλώς δεν θα το βρεις αν ψάξεις με τους τρόπους του 1970 και του 1980.

-Έχεις υπάρξει διευθυντής του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής της ΑΕΠΙ. Ποιες ήταν οι αρμοδιότητές σου; 

Μεγάλο κεφάλαιο της ζωής μου αυτό. Και η απάντηση είναι σύνθετη. Η βασική λειτουργία εκείνου του τμήματος της Α.Ε.Π.Ι. ήταν η διάσωση και καταγραφή των στοιχείων τεκμηρίωσης των ελληνικών μουσικών έργων. Κάναμε ψηφιοποιήσεις, αρχειοθετήσεις, συνεντεύξεις και άλλες «ρομαντικές» εργασίες παράλληλα με την καθημερινή μας εργασία.

-Είσαι μουσικός, μουσικολόγος, δημοσιογράφος, μουσικοκριτικός, στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός. Ξεχωρίζεις κάποια από τις ιδιότητες; 

Ξεχωρίζω εκείνη που δεν ανέφερες. Του ακροατή. Τις αγαπώ όλες, αλλά σαν του ακροατή καμία.

-Πόσο έχει αλλάξει το τοπίο στην ελληνική δισκογραφία του σήμερα;  

Πολύ. Πρακτικά, δεν υπάρχει δισκογραφία με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Όπως όλα αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου, άλλαξε, συρρικνώθηκε κι αυτή.

-Τι συνετέλεσε στην κατρακύλα των τελευταίων δεκαετιών η οποία έρχεται σε αντιδιαστολή με τις παλιές καλές χρυσές εποχές του τραγουδιού; 

Η συνεχιζόμενη συνολική κατρακύλα της κοινωνίας μας που δεν ενδιαφέρεται όσο παλαιότερα, ή που μάλλον ενδιαφέρεται συνεχώς λιγότερο, για το τι θα ακούσει.

-Έπαιξε ρόλο το διαδίκτυο με την ελεύθερη πρόσβαση στη μουσική; 

Δεν μπορώ να πω ότι δεν έπαιξε. Αλλά όχι με την ελεύθερη ακρόαση. Έπαιξε, κυρίως, με την αφηρημάδα που εγκατέστησε στο σύγχρονο άνθρωπο. Πλέον, πιο πολύ κοιτάς το κινητό σου, παρά το τοπίο που σε περιβάλει. Σε αυτή τη συνθήκη, δεν αναζητάς distraction. Θες μια γνώριμη μουσική σαν χαλί για το μαύρο σου το χάλι. Όταν δεν προσηλώνεσαι στη μουσική, παρά τη χρησιμοποιείς σαν υπόκρουση, δεν θες κάτι καινούργιο στα αυτιά σου. Για αυτό και ευδοκίμησαν τα ραδιόφωνα της playlist και η επανάληψη των ρεπερτορίων για πάντα. Το καινούργιο άκουσμα θέλει κόπο. Και δεν είμαστε πια για τέτοια.

-Υπάρχουν άξιοι καλλιτέχνες σήμερα; Τι δυσκολίες έχουν να αντιμετωπίσουν ώστε να κάνουν τα βήματά τους και να εδραιωθούν; 

Πάντα υπάρχουν άξιοι καλλιτέχνες. Η βασικότερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν είναι ότι δεν υπάρχουν, δυστυχώς, πια άξιοι ακροατές. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχουν όσοι άξιοι ακροατές υπήρχαν παλαιότερα.

-Μια συνεργασία σου που προκάλεσε αίσθηση ήταν αυτή με τον Γιώργο Νταλάρα στο τραγούδι Μάνα. Πώς προέκυψε αυτή η ένωση; 

Με τρόπο αδιανόητο που, ακόμα και σήμερα, αδυνατώ να τον πιστέψω. Έγραψα το τραγούδι αυτό για να συμφιλιωθώ με το φευγιό της μάνας μου. Για να την συγχωρέσω και να με συγχωρέσει κι εκείνη. Για να την αγαπήσω περισσότερο και να με αγαπήσει κι άλλο. Για να με θεραπεύσω. Η μάνα μου ήταν ο άνθρωπος που μου κόλλησε την αγάπη για το Γιώργο Νταλάρα. Δεν μπορούσα να μην του το στείλω να το ακούσει. Δεν περίμενα ότι θα ήθελε να το πει. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις στιγμές που ζήσαμε κατά τη διαδικασία ηχογράφησης και δεν θα πάψω ποτέ να τον ευγνωμονώ συνολικά. Από κοντά, να πω, ότι ευγνωμονώ και τον Κώστα Παρίσση που έβαλε πλάτη για να πραγματοποιηθεί το όνειρο.

-Πολλοί λένε ότι ο Γιώργος Νταλάρας έχει καλύψει με τη παρουσία του το μισό ελληνικό τραγούδι. Συμφωνείς; 

Το μισό μόνο; Φυσικά και συμφωνώ. Έδωσε άλλη διάσταση στο ρόλο του τραγουδιστή, είναι κορυφαίος μουσικός και μέγας δουλευταράς. Προσωπικά, δεν έχω γνωρίσει άνθρωπο να ζει για τη μουσική όσο εκείνος.

-Παράλληλα, είσαι δρομέας. Πώς νιώθεις όταν πραγματοποιείς μεγάλες αποστάσεις; 

Νιώθω φανταστικά. Και το συστήνω σε όλους.

-Πώς αντιλαμβάνεσαι τη κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας;   

Αν θέλω να είμαι ειλικρινής, νομίζω, δεν την αντιλαμβάνομαι ξεκάθαρα. Θα ήμουν υποκριτής αν έλεγα ότι μπορώ να αντιληφθώ την κατάσταση της χώρας συνολικά. Θετικό αίσθημα δεν έχω, πάντως. Όχι για την εξέλιξη μέσα στα χρόνια. Για το παρόν και το μέλλον.

-Υπάρχει κάτι που σε ενοχλεί στην σημερινή ελληνική κοινωνία; 

Η παντελής απουσία ευγένειας και ο μόνιμος έπαινος του αυτονόητου.

-Τα συναισθήματα που σου γέννησε η δολοφονία του 19χρονου Άλκη; 

Απογοήτευση, θυμό, σιχαμάρα και ευθύνη. Με αυτή τη σειρά.

-Επηρέασε τους καλλιτέχνες η πανδημία;   

Και ποιον δεν επηρέασε η πανδημία; Φυσικά και τους καλλιτέχνες. Το δυστύχημα, που ενδεχομένως ταιριάζει και στην ερώτηση για τη σημερινή ελληνική κοινωνία, είναι ότι βλέπει τους καλλιτέχνες σαν αποπαίδια ή σαν δεδομένους. Και είναι ακριβώς το αντίθετο.

-Η στάση της Κυβέρνησης;   

Κάθε κυβέρνηση είναι μια ομάδα που αποτελείται από ατομιστές παίχτες. Ξέρεις, σαν εκείνους στο προαύλιο που δεν δίνανε πάσα ούτε από το ένα στο άλλο πόδι. Γιατί να θες να έχεις οποιαδήποτε εξουσία πάνω σε άλλους ανθρώπους; Πώς είναι δυνατόν να θεωρείται φυσιολογικό αυτό; Καριέρες κάνουνε. Όπως όλοι μας.

-Πώς κρίνεις τη σημερινή ελληνική κοινωνία;   

Δεν την κρίνω. Προσπαθώ να την αποδεχτώ και να ζήσω εντός της.

-Πότε έκλαψες τελευταία φορά;   

Δεν θυμάμαι. Σίγουρα, με κάποιο τραγούδι.

-Η σχέση σου με τον Θεό;   

Δεν είχα ποτέ, ούτε ως παιδί, φανταστικούς φίλους.

-Το προσωπικό σου καταφύγιο;   

Το τραγούδι. Από τότε που με θυμάμαι.

-Ο μεγάλος σου φόβος;   

Να μην πάθουν τίποτα οι άνθρωποί μου.

-Τι είναι ο έρωτας;   

Σφαγείο.

-Η ευτυχία;   

Η παιδική ηλικία.

-Τι άνθρωπος είναι ο Γιώργος Μύζαλης;   

Καλός, προσπαθώ. Δεν τα καταφέρνω πάντα.

-Αν μπορούσες να γυρίσεις τον χρόνο πίσω υπάρχει κάτι που θα άλλαζες;   

Ναι, θα ήθελα να ζούσε περισσότερο ο πατέρας μου. Όχι μελό ή μοιρολατρικά. Από περιέργεια. Γιατί, στην ουσία, δεν θα άλλαζα τίποτα. Είμαι ό,τι μου έχει συμβεί. Και μου αρέσει αυτό που είμαι. 

-Πώς φαντάζεσαι τη τελευταία μέρα σου στη γη;   

Σαν όλες τις άλλες.

-Τα όνειρά σου για το μέλλον;   

Εγγύτητα. Δυο χέρια. Ξυπόλητα βήματα. Ζεστή θάλασσα. Ηλιοβασιλέματα και ανατολές. Φρέσκο ψωμί.

-Ετοιμάζεις κάτι αυτή την περίοδο;   

Συνεργάζομαι με έναν σπουδαίο δρομέα και αγαπημένο φίλο πάνω στη συγγραφή της αυτοβιογραφίας του και ονειρεύομαι μια εκπομπή στο ραδιόφωνο. Στο αθλητικό επίπεδο, προετοιμάζομαι για το πρώτο μου Iron Man τρίαθλο το καλοκαίρι.

-Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο άνθρωπο για να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα;   

Να τα σιγουρέψει μέσα του. Αν τα εντοπίσει πέραν πάσης αμφιβολίας, τότε θα έχει κάνει το πρώτο βήμα. Και υπομονή. Κάθε προορισμός απαιτεί συγκεκριμένο χρόνο για να φτάσεις.

-Τι σου έρχεται στο μυαλό όταν λες το όνομα Γιώργος Μύζαλης;   

Δεν έχω κάτι να απαντήσω εδώ. Μάλλον τίποτα.

-Γιώργο σε ευχαριστώ για την επικοινωνία μας.

Εγώ σε ευχαριστώ.

Πηγή

Ο Γιώργος Μυζάλης είναι, επίσης, ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο: Το πολιτικό τραγούδι στην Ελλάδα 1974 – 2002