15 δραστηριότητες για εκπαιδευτικούς μουσικής από το βιβλίο της Μαίης Κοκκίδου “Διδακτική της μουσικής -Νέες προκλήσεις, νέοι ορίζοντες” 

Χρόνια πολλά και καλή δύναμη σε όλους, Μαίη Κοκκίδου

 

Μουσικό Αλφαβητάρι

(Γ’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου)

Οι μαθητές, σε ομάδες των 3-6 ατόμων, σκέφτονται και γράφουν μία λέξη σχετικά με τη μουσική από κάθε γράμμα της αλφαβήτας. Οι ομάδες παρουσιάζουν το αποτέλεσμα και όλοι μαζί δημιουργούν «Το Μουσικό Αλφαβητάρι» σε ένα μεγάλο χαρτόνι που αναρτάται σε έναν τοίχο της τάξης. Μέσα από αυτή τη δραστηριότητα μπορεί να λάβει ο εκπαιδευτικός ανατροφοδότηση αναφορικά με τις γνώσεις των μαθητών αλλά και να την αξιοποιήσει ως αφετηρία για εμπλουτισμό του μουσικού τους λεξιλόγιου.
Σε επόμενα μαθήματα αυτή η δραστηριότητα μπορεί να επαναληφθεί με πιο ειδικό περιεχόμενο και ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις γνώσεις των μαθητών (π.χ., μουσικά όργανα, Έλληνες συνθέτες, ροκ μουσική, παραδοσιακή μουσική, μουσική και αρχαία Ελλάδα, σχετικά με τη μουσική σύνθεση).

Σημείωση: Κάποιοι όροι για τα «δύσκολα» γράμματα είναι: Ε = εκκλησιαστικό όργανο, Ζ = ζουρνάς, Η= ηλεκτρόφωνα όργανα, Θ = θρησκευτική μουσική, Ι = ιδιόφωνα όργανα, Υ = ύδραυλις, Χ = χειλόφωνα μικρόφωνα, Ψ = ψαλτήρι, Ω = ωδείο.

Τι γνωρίζω;

(ΣΤ’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου)

Η τάξη είναι χωρισμένη σε ομάδες των 3-6 ατόμων. Ο εκπαιδευτικός προτείνει σε κάθε ομάδα ένα θέμα, ανάλογα με το γνωστικό υπόβαθρο των μαθητών, όπως: Τι γνωρίζω για το κοντραμπάσο; Τι γνωρίζω για την αφρικάνικη μουσική; Τι γνωρίζω για τη Lady Gaga; Τι γνωρίζω για τη συμφωνική ορχήστρα; Τι γνωρίζω για το πεντάγραμμο και τη μουσική σημειογραφία; Τι γνωρίζω για τη ροκ μουσική; Τι γνωρίζω για τα κρουστά όργανα; Τι γνωρίζω για τον ρόλο του μαέστρου; Τι γνωρίζω για το γραμμόφωνο; Τι γνωρίζω για τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών μουσικής; Τι γνωρίζω για το τραγούδι; Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να υλοποιηθεί με δύο τρόπους: α) όλες οι ομάδες επεξεργάζονται το ίδιο ερώτημα και στο τέλος συγκρίνουν τα δεδομένα που κατέγραψαν β) κάθε ομάδα εστιάζει σε ένα διαφορετικό ερώτημα και παρουσιάζει την εργασία της στο σύνολο της τάξης. Επίσης, η εν λόγω δραστηριότητα μπορεί να σχεδιαστεί είτε με στόχο την ανάκληση της γνώσης είτε με στόχο την ανάδυση της γνώσης.

Απόλλωνας, Πάνας, Αμφίωνας και πολλοί άλλοι

(Νηπιαγωγείο – ΣΤ’ Δημοτικού)

Οι μαθητές μαθαίνουν και συζητούν τους αρχαιοελληνικούς μύθους σχετικά με τη μουσική. Ειδικότερα, θα εστιάσουν στις μαγικές ιδιότητες του ήχου και της μουσικής και στους συμβολισμούς των μύθων και των μυθικών προσώπων, θεών, ημίθεων ή θνητών. Ανάλογα με την ηλικία τους και το γνωστικό τους υπόβαθρο οι μαθητές μπορούν να προσεγγίσουν τους παρακάτω μύθους: του Μουσηγέτη Απόλλωνα, θεού του φωτός, της μαντικής και της μουσικής· των Μουσών που έδιναν την έμπνευση στους καλλιτέχνες· του Ερμή που κατασκεύασε τη λύρα για να τη δώσει τελικά στον Απόλλωνα· του Πάνα που ερωτεύτηκε τη νύμφη Σύριγγα και την ανάγκασε να μεταμορφωθεί σε καλαμιά για να του ξεφύγει· του Ορφέα που με τη μουσική του κινούσε βράχους και δέντρα, άλλαζε τον ρου των ποταμών και κατάφερε να πείσει τον Πλούτωνα να του δώσει την Ευρυδίκη· των Σειρήνων που χρησιμοποιούσαν το τραγούδι τους για να παγιδέψουν τους ναύτες και να τους παρασύρουν στην καταστροφή· του Αρίωνα που χάρη στο τραγούδι του προσέλκυσε τα δελφίνια που τον έβγαλαν στη στεριά και έτσι σώθηκε όταν τον έριξαν οι ναύτες στη θάλασσα· του Αμφίωνα που με τη λύρα του μάγεψε τις πέτρες και τις έκανε να τοποθετούνται μόνες τους για να χτιστούν τα τείχη της Θήβας· του Ηρακλή και του Λίνου, του τραγουδιστή-δασκάλου που σκοτώθηκε από τον Ηρακλή διότι τον αποδοκίμαζε για τις μουσικές του ικανότητες· του Μαρσύα που τιμωρήθηκε από τον Απόλλωνα γιατί τόλμησε να συγκριθεί μαζί του στη μουσική δεξιοτεχνία.

Σε επόμενο μάθημα οι μαθητές δημιουργούν ένα δρώμενο, με ένα δίστιχο απλό τραγούδι και κίνηση, για να «καλούν» τις Μούσες όταν αυτοσχεδιάζουν ή συνθέτουν μουσική. Το δίστιχο μπορεί να έχει και χιουμοριστικό χαρακτήρα.

Μουσική στη Διαφήμιση

(Δ’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου /Μουσικό Σχολείο)

Οι μαθητές, σε ομάδες, δημιουργούν ένα jingle για μία τηλεοπτική διαφήμιση. Επιλέγουν ένα προϊόν (οδοντόκρεμα, αυτοκίνητο, κολόνια, γιαούρτι) και σκέφτονται πώς μπορεί να είναι η μουσική: γρήγορη; αργή; σοβαρή; χιουμοριστική; με σταθερό ρυθμό; με πολυρρυθμία; Κατόπιν, γράφουν ένα μικρό κείμενο, σκέφτονται ένα δίστιχο για το jingle και το μελοποιούν. Τέλος, οργανώνουν τη σκηνική τους παρουσίαση που μπορεί να περιλαμβάνει λόγο (εκφώνηση), τραγούδι (το jingle), μουσική, διαλόγους και χορό.

Σημείωση: Είναι πιο ενδιαφέρον κάθε ομάδα να δημιουργήσει jingle για ένα διαφορετικό προϊόν ώστε να υπάρχει ποικιλία.

 

Ροζ Πάνθηρας

(Δ’ Δημοτικού – Α’ Γυμνασίου)

Οι μαθητές, καθισμένοι στα θρανία τους, παρακολουθούν μία σύντομη ταινία κινουμένων σχεδίων που δεν έχει διαλόγους (προτείνεται ταινία με το Ροζ Πάνθηρα) αλλά και χωρίς ήχο (mute). Αφού δούνε την ταινία μία πρώτη φορά, ο εκπαιδευτικός τους ενθαρρύνει να χρησιμοποιήσουν όποια αντικείμενα έχουν στη διάθεσή τους, ήχους από το σώμα τους και από τη φωνή τους –αλλά όχι μουσικά όργανα– για να επενδύσουν ηχητικά την ταινία. Οι μαθητές θα παρακολουθήσουν την ταινία για δεύτερη φορά και θα αυτοσχεδιάσουν για να αποδώσουν με ήχους τις δράσεις των καρτούν. Για να μην υπάρχει φασαρία και να ακούγονται οι ήχοι, ο εκπαιδευτικός ορίζει ποια παιδιά θα παίζουν κάθε φορά. Όταν ολοκληρωθεί η ταινία με τους ηχητικούς αυτοσχεδιασμούς των παιδιών, ακολουθεί αξιολόγηση αναφορικά με τις επιλογές των ηχητικών πηγών και τον τρόπο παιξίματος.

 

Ραπάρουμε;

(ΣΤ’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου /Μουσικό Σχολείο)

Οι μαθητές, με την παρότρυνση του εκπαιδευτικού, αναφέρουν ότι γνωρίζουν για τη ραπ μουσική και κατονομάζουν αγαπημένους ραπ καλλιτέχνες ή αγαπημένα ραπ τραγούδια, αν έχουν. Ο εκπαιδευτικός προτείνει για ακρόαση το Lost Ones από τη Lauryn Hill και όλοι μαζί συζητούν για τα βασικά στοιχεία της ραπ μουσικής (ύφος και εκφραστικά στοιχεία, όργανα, τραγούδι, δομή του τραγουδιού με εναλλαγές ρυθμικών και μελωδικών μερών, φωνητικά) και κυρίως για τον ομιλητικό τρόπο του τραγουδίσματος. Εστιάζουν στη διαφορά μεταξύ παλμού και ρυθμού και διευκρινίζουν ότι ο παλμός είναι κανονικός και τακτικός ενώ ο ρυθμός μπορεί να είναι μη-συμμετρικός και ακανόνιστος. Ακόμα, συσχετίζουν τον τονισμό των λέξεων με την αίσθηση του ρυθμού. Έτσι, επιλέγουν μία φράση και δοκιμάζουν να την πούνε ρυθμικά. Με το ίδιο μέτρο λένε και άλλες φράσεις για να αντιληφθούν ότι ο ρυθμός μπορεί να αλλάζει αρκεί να κρατάνε σταθερά τον παλμό. Ο εκπαιδευτικός διευκρινίζει ότι στα ραπ τραγούδια δεν χρειάζεται να έχουν όλοι οι στίχοι τον ίδιο αριθμό συλλαβών και υπενθυμίζει ότι οι ραπ δημιουργοί αυτοσχεδιάζουν με ευκολία όταν ξέρουν πολύ καλά το θέμα τους.
Οι μαθητές, σε ομάδες, σκέφτονται και συζητούν (για 3’-4’) για να δημιουργήσουν ένα ραπ τραγούδι, με θέματα όπως «το σχολείο μου», «η τάξη μου», «η πόλη μου», «όταν ξυπνήσω», «πριν κοιμηθώ». Μιλάνε για το θέμα τους, εξερευνούν τις ιδέες τους, αυτοσχεδιάζουν και συνθέτουν το μελωδικό μέρος (hook), και δοκιμάζουν να συντονιστούν. Στο σύνολο της τάξης, παρουσιάζουν τα πρώτα αποτελέσματα και συζητούν για τις πιθανές δυσκολίες που αντιμετώπισαν.
Στο επόμενο μάθημα, οι μαθητές ολοκληρώνουν τη δημιουργία τους. Ο εκπαιδευτικός τους προτείνει να αναλάβει κάθε μαθητής την εκτέλεση μίας «ρυθμικής» στροφής και όλοι μαζί να τραγουδούν το μελωδικό μέρος (hook). Τα ραπ τραγούδια των μαθητών ηχογραφούνται. Ακολουθεί ακρόαση της ηχογράφησης και σχολιασμός.

Σημείωση: Προτού γράψουν οι μαθητές το ολόδικό τους ραπ τραγούδι μπορούν να ραπάρουνε σε ένα ποίημα του Σουρή (προτείνεται το Να ήμουν παππούς) ή σε ένα ποίημα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη (προτείνεται το Στη φυλακή) ή σε στίχους από μαντινάδες ή στο τραγούδι Μικρός αρραβωνιάστηκα του Μάρκου Βαμβακάρη (χωρίς να γίνει ακρόαση του τραγουδιού). Σε αυτή την περίπτωση, μπορούν να επιλέξουν ένα δίστιχο από το ποίημα, αυτό που κατά τη γνώμη τους περιέχει την κεντρική ιδέα, και να το επενδύσουν μελωδικά και να το επαναλαμβάνουν ως hook.

 

10 ερωτήσεις

(Β’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου)

Η τάξη είναι χωρισμένη σε 2 ομάδες. Τα μέλη μιας ομάδας συναποφασίζουν για μία λέξη σχετική με τη μουσική (π.χ., όνομα συνθέτη, τραγουδιστή, μουσικό όργανο, μουσική έννοια) και καλούν την άλλη ομάδα να βρει τη λέξη με 10 ερωτήσεις στις οποίες οι απαντήσεις μπορούν να είναι μόνο «Ναι» ή «Όχι». Στην ομάδα που ρωτάει, οι παίκτες θέτουν τις ερωτήσεις εκ περιτροπής. Όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος των ερωτήσεων, η ομάδα έχει τρεις ευκαιρίες να κάνει υποθέσεις για το αποτέλεσμα. Το παιχνίδι συνεχίζεται με 2 νέες ομάδες.

 

Το μουστάκι του Μανώλη

(Νηπιαγωγείο – Δ’ Δημοτικού)

Οι μαθητές τραγουδούν αγαπημένα τους τραγούδια που έχουν διδαχθεί στο σχολείο. Ο εκπαιδευτικός τους προτρέπει να σκεφτούν τον «πρωταγωνιστή» κάθε τραγουδιού και να ζωγραφίσουν ή να φτιάξουν μία χειροτεχνία για αυτόν ή σχετικά με αυτόν. Σε αυτό το πνεύμα, τα παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν ένα φεγγάρι σε ένα σκοτεινό ουρανό (Φεγγαράκι μου λαμπρό), να φτιάξουν το μουστάκι του Μανώλη (Στου Μανώλη την ταβέρνα), να φτιάξουνε καβουρονυφικό (Παντρεύουνε τον κάβουρα), να ζωγραφίσουν τέσσερα φρύδια σα σπαθιά (Πάνω στην κούνια κάτσανε), να ζωγραφίσουν το καπέλο του Ντούτσε, μ’ όλα τα φτερά (Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του), να φτιάξουν μία ουρά γαϊδάρου (Μπάρμπα-Γιάννης κανατάς), να κατασκευάσουν ένα δακτυλίδι (Πού ‘ν το δακτυλίδι), να ζωγραφίσουν ένα μπιζέλι που χορεύει (Το χοντρό μπιζέλι).

 

Δοξάρι ή πινέλο;

(Ε’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου)

Ο εκπαιδευτικός θέτει ερωτήματα στο σύνολο της τάξης όπως: θα προτιμούσες να είσαι ένα δοξάρι βιολιού ή ένα πινέλο ζωγραφικής, και γιατί; τι θα ήθελες να είσαι ένα πιάνο, ένα κλαρίνο ή ένα βιολί, και γιατί; θα ήθελες να είσαι ένα παιδικό τραγούδι ή ένα τραγούδι για τη γιορτή της 25ης Μαρτίου, και γιατί; τι θα ήθελες να είσαι, ένα CD ή ένα DVD, και γιατί; τι θα ήθελες να είσαι σε μια συμφωνική ορχήστρα; ο μαέστρος, το πρώτο βιολί, ή να παίζεις ένα κόρνο; γιατί;
Για κάθε ερώτηση-δίλημμα οι μαθητές θα πρέπει να απαντήσουν συνυπολογίζοντας διάφορα δεδομένα. Για την πρώτη ερώτηση, λόγου χάρη, θα αναλογιστούν την ευχαρίστηση που προσφέρει η μουσική και η ζωγραφική. Για τη δεύτερη ερώτηση, μπορούν να αναφερθούν στο μέγεθος των οργάνων, στα είδη της μουσικής που υπηρετούν, στο αν παίζουν σόλο ή μαζί με άλλα όργανα, στον ιδιαίτερο ήχο τους, στην τιμή για την αγορά τους, στη χρησιμότητά τους και τη λειτουργικότητά τους σε διάφορες κοινωνικές περιστάσεις. Στην τρίτη ερώτηση, η συζήτηση μπορεί να αναπτυχθεί σχετικά με τον κοινωνικό και λειτουργικό ρόλο του τραγουδιού, με τη δύναμή που έχει να ενώνει άτομα σε ομάδες και με τη δυνατότητα του τραγουδιού να διατηρείται στη μνήμη αλλά και να προσφέρει χαρά. Για την τέταρτη ερώτηση, η επιχειρηματολογία μπορεί να αφορά το περιεχόμενου τόσο του CD όσο και του DVD, τη δύναμη της εικόνας και του ήχου, την ελευθερία της φαντασίας και τις περιστάσεις της χρήσης των δύο αυτών μέσων. Τέλος, αναφορικά με την πέμπτη ερώτηση, οι μαθητές θα στοχαστούν επί ζητημάτων περί υποχρεώσεων και ευθυνών, περί προσωπικής προβολής, περί των ρόλων του ηγέτη και του ακόλουθου, περί της ασφάλειας της ομάδας και περί της διασημότητας.

 

Βλέπω τη μουσική

(ΣΤ’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου /Μουσικό Σχολείο / Λύκειο)

Ο εκπαιδευτικός δείχνει στους μαθητές ένα βίντεο με απόσπασμα από μία συναυλία μουσικής ενός σολίστα, αλλά με τον ήχο σε σίγαση (mute). Οι μαθητές παρακολουθούν και σχολιάζουν τη ροή και τη δυναμική της εκτέλεσης, τις κινήσεις του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου του σολίστα. Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός θέτει προς ακρόαση τρία αποσπάσματα από έργα με το όργανο του σολίστα. Οι μαθητές τα ακούνε προσεχτικά και κάνουν υποθέσεις για το ποιο από τα τρία είναι αυτό που είδαν να παίζει ο σολίστας. Τα έργα προς ακρόαση που θα επιλέξει ο εκπαιδευτικός πρέπει να έχουν σημαντικές διαφορές (στο τέμπο, στις μουσικές φράσεις, στη δυναμική). Αν αυτή η δραστηριότητα επαναληφθεί και σε επόμενα μαθήματα, μπορεί να αυξηθεί ο βαθμός δυσκολίας, δηλαδή τα έργα να έχουν λιγότερες διαφορές. Επίσης, αν οι μαθητές δυσκολεύονται να απαντήσουν, ο εκπαιδευτικός μπορεί να τους προσφέρει βοήθεια με συγκεκριμένες ερωτήσεις σχετικά με διακριτές πτυχές του υλικού, όπως: υπήρχαν σημεία όπου σταματούσε ο σολίστας το παίξιμο (παύσεις); πιστεύετε ότι το κομμάτι είναι δυνατό ή σιγανό; μήπως ξεκίνησε σιγά και στη συνέχεια αυξήθηκε η δυναμική; το κομμάτι ήταν αργό ή γρήγορο; υπήρχαν επαναλαμβανόμενα ρυθμικά σχήματα; Στο τέλος, μπορεί να γίνει συζήτηση για την εκφραστική δύναμη των σωματικών κινήσεων και των χειρονομιών των μουσικών.

 

Ξέρεις την απάντηση … Ψάξε την ερώτηση!

(Ε’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου /Λύκειο /Μουσικό Σχολείο)

Αν τα βιβλία έχουν τις απαντήσεις τότε ποια είναι τα ερωτήματα; Η ανάπτυξη των βασικών ερωτημάτων, ως σημείο εκκίνησης για μία εργασία, είναι ένας ενδιαφέρον τρόπος για να ενθαρρύνουμε τους μαθητές να αναζητήσουν και να προβληματιστούν για την ουσία της μουσικής μάθησης. Σε αυτό το πνεύμα, ο εκπαιδευτικός δίνει στους μαθητές επιλεγμένα κείμενα από τα σχολικά μουσικά εγχειρίδια και τους προτρέπει να ορίσουν τα ερωτήματα στα οποία οι απαντήσεις, ή μέρος αυτών, βρίσκονται μέσα στα κείμενα.

Σημείωση: Όταν οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν πρακτικές όπως η διάλεξη θα πρέπει να διακόπτουν συχνά τη ροή τους λόγου τους για να δίνουν ευκαιρίες στους μαθητές να ζητήσουν διευκρινίσεις, να θέσουν ερωτήματα, να διατυπώσουν παρατηρήσεις ή να μοιραστούν τις προσωπικές τους απόψεις. Στο τέλος του μαθήματος, είναι καλό να ζητούν από τους μαθητές να γράψουν δύο ως τρία ερωτήματα που θεωρούν ότι απαντήθηκαν στο μάθημα. Το επόμενο μάθημα μπορεί να ξεκινήσει με την επεξεργασία αυτών των ερωτημάτων.

 

Τα ονόματα των γκρουπ

(Ε’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου /Λύκειο /Μουσικό Σχολείο)

Πώς αποφασίζουν οι μουσικοί που παίζουν σε γκρουπ ποιο θα είναι το όνομα του γκρουπ τους; Τι γνωρίζουμε για τα ονόματα των γκρουπ; Ο εκπαιδευτικός καλεί τους μαθητές να αναφέρουν, αν γνωρίζουν το πώς πήραν το όνομά τους διάφορα γκρουπ της ποπ και ροκ σκηνής. Στη συνέχεια, καλεί τους μαθητές να βρούνε με ποιο τρόπο πήρε το όνομά του το αγαπημένο τους γκρουπ (ή ένα από τα αγαπημένα τους γκρουπ). Οι μαθητές παρουσιάζουν στο σύνολο της τάξης πλαισιώνοντας την παρουσίασή τους και με ένα μουσικό παράδειγμα από το αγαπημένο τους γκρουπ.
Ενδεικτικές πληροφορίες για τα ονόματα μερικών γκρουπ: ABBA (αποτέλεσμα από τη σύνθεση των αρχικών γραμμάτων των μικρών τους ονομάτων: Agnetha, Björn, Benny & Anni-Frid), BACKSTREET BOYS: (από ένα μαγαζί, στέκι των μελών του γκρουπ, το Backstreet Market στη Florida), THE BEATLES (Αρχικά είχαν επιλέξει για όνομα το BEETLES. Αργότερα το έκαναν SILVER BEETLES και κατέληξαν στο THE BEATLES αλλάζοντας το «Ε» με το «Α», σαν αναφορά και στο BEAT), DEPECHE MODE (Από το όνομα ενός περιοδικού μόδας. Το DEPECHE σημαίνει βιαστική, γρήγορη), EMINEM (το όνομά του είναι Marshall Mathers. Πήρε τα αρχικά M&M και τα έγραψε ως M ‘n’ M και προέκυψε το Eminem), GUNS ‘N’ ROSES (προέρχεται από τα ονόματα δύο προηγούμενων γκρουπ, τους L.A. GUNNS, με leader τον Tracey Guns, και τους HOLLYWOOD ROSES, με leader τον Axl Rose), R.E.M. (από τα αρχικά του Rapid Eye Movement που είναι η κίνηση των ματιών όταν κάποιος κοιμάται και βλέπει όνειρο), STYX (από το όνομα ενός ποταμού που οδηγούσε στον Άδη, σύμφωνα με την αρχαιοελληνική μυθολογία), TALKING HEADS (από ένα βίντεο που έδειχνε μόνο τα κεφάλια και τους ώμους των ανθρώπων) και U2 (είτε από το όνομα ενός τύπου κατασκοπευτικού αεροπλάνου των Η.Π.Α. είτε από το «you too»).

 

Εξηγείστε τους! 

(Ε’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου /Μουσικό Σχολείο)

Ο εκπαιδευτικός ρωτά τους μαθητές αν οι γονείς τους γνωρίζουν τη μουσική που αυτοί αγαπούν να ακούν. Ακόμα, συζητούν τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στις μουσικές προτιμήσεις γονιών και παιδιών και, γενικότερα, ατόμων από άλλες γενιές. Ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές να ετοιμάσουν για τους γονείς τους μία παρουσίαση της αγαπημένης τους μουσικής (είδος, στιλ) ή ενός αγαπημένου τους τραγουδιού, για να τους βοηθήσουν να γνωρίσουν αυτή τη μουσική και να καταλάβουν γιατί τα παιδιά τους θέλουν να την ακούν. Αυτή είναι μία δραστηριότητα υψηλού βαθμού δυσκολίας καθώς απαιτεί από τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν κατάλληλους όρους για να περιγράψουν τη μουσική που αγαπούν αλλά, ακόμα πιο σπουδαίο, να τους κάνει να στοχαστούν επί των επιλογών τους και να συνειδητοποιήσουν τους λόγους που προτιμούν αυτή τη μουσική. Επίσης, είναι πάντα δύσκολο, για όλους μας, να εξηγήσουμε με λέξεις τι είναι αυτό που μας κάνει να αγαπούμε μία μουσική ή ένα τραγούδι. Σε επόμενο μάθημα, οι μαθητές μπορούν να μοιραστούν, αν θέλουν, την εμπειρία επικοινωνίας με τους γονείς τους. Ανάλογα, μπορούν και οι ίδιοι να ζητήσουν από τους γονείς να τους εξηγήσουν για τις δικές τους μουσικές προτιμήσεις.

 

Ξεκινώ από τον Άνθρωπο στον Καθρέφτη

(ΣΤ’ Δημοτικού – Γ’ Γυμνασίου /Λύκειο / Μουσικό Σχολείο)

Οι μαθητές ακούνε το τραγούδι Man in the Mirror του Michael Jackson και, σε ομάδες, συζητούν και εντοπίζουν το κύριο θέμα και τις βασικές ιδέες. Κατόπιν, εστιάζουν στους στίχους που επαναλαμβάνονται και σκέφτονται ποια είναι η λειτουργικότητα της επανάληψης στο συγκεκριμένο τραγούδι αλλά και στα περισσότερα τραγούδια αυτής της φόρμας (η ενδυνάμωση των κεντρικών ιδεών; η απομνημόνευση; τα τραγούδια που έχουν το στοιχείο της επανάληψης είναι πιο ελκυστικά;). Ο εκπαιδευτικός τους ενθαρρύνει ακόμα να συζητήσουν αν τα τραγούδια μπορούν να ωθήσουν και να πείσουν τους ανθρώπους να αλλάξουν τον τρόπο που αντιμετωπίζουν κοινωνικά ζητήματα και συγκεκριμένα να γίνουν πιο αλτρουιστές και πιο αλληλέγγυοι. Η αφορμή της συζήτησης είναι οι στίχοι του τραγουδιού «I’m Gonna Make A Change, For Once In My Life», «I See The Kids In The Street, With Not Enough To Eat, Who Am I, To Be Blind? Pretending Not To See Their Needs», «I’m Starting With The Man In The Mirror, I’m Asking Him To Change His Ways, And No Message Could Have Been Any Clearer, If You Wanna Make The World A Better Place» και «Take A Look At Yourself, And Then Make A Change».

 

Το εξώφυλλο

(Δ’ Δημοτικού – Β’ Γυμνασίου)

Οι μαθητές δημιουργούν τη μακέτα για το εξώφυλλο ενός single του αγαπημένου τους καλλιτέχνη, δηλαδή το εξώφυλλο δίσκου για ένα τραγούδι. Διαβάζουν ξανά τους στίχους και ακούνε πιο προσεχτικά τη μουσική για να συνδέσουν όλα αυτά με ό,τι θα ζωγραφίσουν. Ο εκπαιδευτικός τους υπενθυμίζει ότι πρέπει να εντάξουν στην εικαστική τους σύνθεση, με όσο πιο πρωτότυπο τρόπο μπορούν, τα στοιχεία του τραγουδιού: τον τίτλο, τον συνθέτη, τον στιχουργό και τον ερμηνευτή.

 

 

 

Mια ολοκληρωμένη πρόταση για το μάθημα της μουσικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Διαφωτίζει ποικίλες πτυχές στο πεδίο της Μουσικής Εκπαίδευσης, μέσα από ένα επικαιροποιημένο θεωρητικό υπόβαθρο αλλά και μέσα από προτάσεις εφαρμογής.

Oι θεωρητικές ενότητες προκρίνουν προσεγγίσεις που ξεπερνούν την παραδοσιακή συμβατική αντίληψη για το μάθημα της μουσικής και προκρίνουν νέες πρακτικές, νέα μεθοδολογικά εργαλεία, νέα περιεχόμενα και νέες μουσικοπαιδαγωγικές αρχές. Το θεωρητικό μέρος πλαισιώνεται από 300 περίπου δραστηριότητες, κάποιες εκ των οποίων μπορούν να υλοποιηθούν ως μέρος ενός μαθήματος, άλλες μπορούν να καλύψουν ολόκληρη τη διδακτική ώρα ενώ υπάρχουν και αρκετές που χρειάζονται περισσότερες διδακτικές ώρες (project). Η/ο εκπαιδευτικός, μελετώντας κάθε δραστηριότητα, θα αποφασίσει για τον χρονικό ορίζοντα της υλοποίησής της και θα οργανώσει αντίστοιχα το μάθημά της/του.

Αξίωμα του βιβλίου είναι ότι ο σκοπός της μουσικής εκπαίδευσης δεν είναι μόνο να διδάσκουμε στα παιδιά και στους νέους να τραγουδούν σωστά και να παίζουν μουσικά όργανα, να διαβάζουν νότες ή να αυτοσχεδιάζουν και να συνθέτουν μουσική. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Η ανάπτυξη της μουσικότητας των μαθητών μας, περιλαμβάνει τη σκέψη τους, τα συναισθήματά τους, το σώμα τους, διαμορφώνει την αυτοαντίληψή τους, το δυναμικό τους, το χαρακτήρα τους. Μέσα από τη μουσική εκπαίδευση οι μαθητές/μαθήτριες μπορούν να βιώσουν το αίσθημα του «ανήκειν» σε μία ομάδα, να προσδιορίσουν την προσωπική και την κοινωνική τους ταυτότητα, και να δώσουν νόημα στον εαυτό τους και στον κόσμο.

Δείτε τα περιεχόμενα και ένα απόσπασμα του βιβλίου

 

Δείτε και άλλες προτεινόμενες δραστηριότητες εδώ