“Μιαν αξιοσημείωτη πρωτότυπη επιστημονική συμβολή, που ευελπιστούμε να προαγάγει την κατανόηση της τυπολογίας της διεθνούς βυζαντινομουσικολογικής διαγλωσσικής ποικιλίας.”

Αχιλλεύς Γ. Χαλδαιάκης Καθηγητής ΤΜΣ – Κοσμήτωρ ΦΛΣ ΕΚΠΑ

“Ένα σημαντικό διδακτικό και ερευνητικό εργαλείο για τους ελληνόφωνους φίλους της Ψαλτικής Τέχνης οι οποίοι ποθούν να εντρυφήσουν στη μακραίωνη ιστορία του γραπτού λόγου αυτής και να ανακαλύψουν τον πλούσιο κόσμο των βυζαντινών μουσικών χειρογράφων – μια μοναδική μουσική και πνευματική παρακαταθήκη της ανθρωπότητας“

Μαρία Αλεξάνδρου Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Εκπρόσωπος του Τμήματος στην Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής ΑΠΘ

“Ελπίζω ότι το παρόν βιβλίο θα εμπνεύσει φοιτητές και καθηγητές να ασχοληθούν με το αντικείμενο αυτό, και, έτσι, αφού ξετρυπώσουν ξανά τους τόμους με τις πανομοιότυπες εκδόσεις των ΜΜΒ από τα μάλλον σπανίως επισκεπτόμενα και σκονισμένα ράφια της βιβλιοθήκης, θα αρχίσουν να γεννούν νέες ιδέες σχετικά με αυτό τον γοητευτικό, αλλά εν μέρει άγνωστο κλάδο της μεσαιωνικής ψαλμωδίας.”

Christian Troelsgård Κοπεγχάγη, Ιούνιος 2011

Βυζαντινά Μουσικά Σημάδια

Troelsgård Christian — Παπαδόπουλος Γεράσιμος-Σοφοκλής (μετάφραση) — Αλεξάνδρου Μαρία (επιστημονική επίβλεψη)

Τίτλος πρωτοτύπου (στην αγγλική γλώσσα): Byzantine Neumes: A New Introduction to the Middle Byzantine Musical Notation (Monumenta Musicae Byzantinae, Subsidia) © 2011 Museum Tusculanum Press.

Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί ένα κεφαλαιώδες έργο της Σχολής της Κοπεγχάγης, από τη γραφίδα ενός κορυφαίου σύγχρονου εκφραστή της, του Κρίστιαν Τρώλσγωρ. Συμπυκνώνει με εύληπτο τρόπο τις γνώσεις και εμπειρίες του συγγραφέα, αλλά και γενικότερα των εκπροσώπων των Μνημείων Βυζαντινής Μουσικής, σχετικά με τη λεγόμενη Μεσοβυζαντινή μουσική σημειογραφία (περ. 1150- περ. 1815).

Ξεκινάει με τέσσερα κεφάλαια εισαγωγικού χαρακτήρα, τα οποία εισάγουν τον αναγνώστη βήμα-βήμα σε ζητήματα που αφορούν τη γλώσσα των βυζαντινών ύμνων και τροπαρίων, τα είδη βυζαντινής μουσικής γραφής καθώς και διάφορους τρόπους μεταγραφής της παλαιάς παρασημαντικής στο πεντάγραμμο ή σε αλφαβητικό σύστημα, με έμφαση στο σύστημα μεταγραφής που χρησιμοποιείται στο παρόν βιβλίο.  Ακολουθεί το κυρίως μέρος του εγχειριδίου, το οποίο περιέχει μια συστηματική διδασκαλία της Μεσοβυζαντινής γραφής. Ο αναγνώστης μπορεί να μάθει και να εμβαθύνει τις γνώσεις του σχετικά με πτυχές όπως:

• μια γεωγραφία διάδοσης της μεσοβυζαντινής γραφής, βάσει αντιπροσωπευτικών μουσικών χειρογράφων,

• τα σημαδόφωνα της Μεσοβυζαντινής σημειογραφίας: έμφωνα, άφωνα με τις χαρακτηριστικές θέσεις τους, φθορές,

• η παλαιά οκτωηχία: θεωρητικές βάσεις, ηχήματα-απηχήματα, καταλήξεις, το φαινόμενο της χρωματικότητας, μεταβολές,

• γένη και είδη της μελοποιίας, με έμφαση στο ρεπερτόριο της παλαιάς βυζαντινής εποχής (απλή ψαλμωδία, αυτόμελα-προσόμοια, ειρμοί, στιχηρά, δείγματα μελών των Ψαλτικού και Ασματικού) και ένα άνοιγμα προς το καλοφωνικό ρεπερτόριο.

Για την παρουσίαση της ύλης ο συγγραφέας χρησιμοποιεί πολλά μουσικά παραδείγματα, συνοδευόμενα από στοιχειώδη μεταγραφή των έμφωνων σημαδιών και των αργιών στο πεντάγραμμο (ανοιχτό μεταγραμματισμό), για την υποστήριξη της διαδικασίας κατανόησης και εκμάθησης της Μεσοβυζαντινής μουσικής γραφής. Το βιβλίο καταφέρνει να συνδυάζει τον ενημερωμένο επιστημονικό λόγο με 7 μια προσιτή και κατανοητή γλώσσα, συμβάλλοντας τα μέγιστα στη διάδοση της γνώσης γύρω από τη συγκεκριμένη μουσική γραφή, αλλά και την Ψαλτική Τέχνη γενικότερα.

Δείτε τα περιεχόμενα και απόσπασμα του βιβλίου:

———————————

Αγγλοελληνικό Γλωσσάρι Βασικών Όρων της Βυζαντινής Μουσικολογίας

Η επιστήμη της Βυζαντινής Μουσικολογίας αριθμεί περισσότερο από ένα αιώνα ζωής, με την πλειοψηφία των μελετημάτων της να είναι γραμμένα στα ελληνικά και στα αγγλικά. Το Γλωσσάρι αυτό επιχειρεί για πρώτη φορά την αντιστοίχιση των δύο γλωσσικών κωδίκων σε επίπεδο ορολογίας, αλλά και σημασίας. Bασισμένο στο βιβλίο Βυζαντινά Μουσικά Σημάδια.

Δείτε τα περιεχόμενα και απόσπασμα του βιβλίου: