Η Δέσποινα Ψαθά είναι μια νεαρή μουσικός που κάνει καριέρα στην Ελλάδα σε ότι αφορά το Παραδοσιακό και ρεμπέτικο τραγούδι. Ένα ταλέντο που δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς. Δεν τραγουδάει μόνο. Έχει γράψει βιβλίο, κυκλοφόρησε δίσκους και ξέρει πολύ καλά τον τρόπο να μας συγκινεί και να μας ξυπνάει το Ελληνικό στοιχείο που έχουμε όλοι μέσα μας. Η Δέσποινα είναι ένας υπέροχος άνθρωπος που αξίζει την προσοχή σας. Διαβάστε την παρακάτω συνέντευξη για να την γνωρίσετε!

Πότε ξεκίνησε η αγάπη σου για τη μουσική; Παρακολουθούσες μαθήματα από μικρή ηλικία;

Με τη μουσική ασχολήθηκα σχετικά αργά αλλά από μικρή ηλικία είχα πολύ μεγάλη αγάπη για το τραγούδι. Πάντα μου άρεσε να παρατηρώ τη φωνή. Κατάλαβα πολύ νωρίς πως είχα μεγάλο ενθουσιασμό όταν άκουγα ένα τραγούδι που μου άρεσε και ήθελα αμέσως να παρατηρήσω την μελωδία, τον τρόπο ερμηνείας και αυτά να τα αποτυπώσω στη δικιά μου φωνή. Θαύμαζα οποιοδήποτε τραγουδούσε ωραία, οπότε κάποια στιγμή συνειδητοποίησα πως θα ήθελα κι εγώ να τραγουδήσω, να τραγουδάω ή να το κάνω επάγγελμα. Σχετικά αργά όπως είπα ξεκίνησα τη μουσική, στην 3η Γυμνασίου. Ασχολήθηκα αρχικά με την κλασσική κιθάρα και στην πορεία έδωσα εισαγωγικές εξετάσεις για το Μουσικό Λύκειο Λεμεσού. Εκεί είχα τα πρώτα μου ακούσματα στην παραδοσιακή μουσική και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πορεία μου. 

Στο μουσικό λύκειο «Μάριος Τόκας» στη Λεμεσό τι μαθήματα μουσικής έκανες;

Συνέχισα να ασχολούμαι με την κλασσική κιθάρα. Κάναμε χορωδία και αυτό βοήθησε αρκετά στην φωνητική αντίληψη (παρακολουθούσα και μαθήματα εκτός σχολείου), κάναμε μουσικά σύνολα, παραδοσιακά σύνολα, θεωρία Ευρωπαϊκής μουσικής, και κάποια μαθήματα Βυζαντινής μουσικής. Για τα τρία χρόνια αυτά θεωρώ πως πήρα τα απαραίτητα ερεθίσματα. 

Πέρα από το παραδοσιακό τραγούδι και την κλασσική κιθάρα, παίζεις και κάποιο άλλο μουσικό όργανο;

Το σολιστικό μου όργανο, αυτό που σπούδασα, είναι το παραδοσιακό τραγούδι. Είχα ξεκινήσει κλασσική κιθάρα όπως είπα και νωρίτερα, όμως όταν ξεκίνησα τις σπουδές μου, ασχολήθηκα στο πανεπιστήμιο με την λαϊκή κιθάρα για δύο εξάμηνα, σαν μάθημα επιλογής κι έπειτα το συνδύασα με το τραγούδι έτσι ώστε να συνοδεύω τη φωνή μου, να παίζω και να τραγουδάω. Η μεγάλη μου αγάπη είναι το παραδοσιακό τραγούδι και πιο συγκεκριμένα το ρεμπέτικο. 

Μετά το Μουσικό Σχολείο στην Κύπρο τι έκανες;

Μετά το σχολείο σπούδασα στη Θεσσαλονίκη στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Το καλό είναι ότι το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει κατευθύνσεις, (Ευρωπαϊκής, Βυζαντινής, Παραδοσιακής μουσικής) οπότε για μένα ήταν ό,τι καλύτερο να ασχοληθώ με την παραδοσιακή μουσική και συγκεκριμένα να ειδικευτώ στο παραδοσιακό τραγούδι. Έδωσα ακρόαση και πέρασα στην ειδίκευση παραδοσιακού τραγουδιού και ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στα τέσσερα χρόνια. Η παραδοσιακή κατεύθυνση μου έδωσε αρκετά εφόδια και παράλληλα παρακολούθησα μαθήματα επιλογής από τις υπόλοιπες κατευθύνσεις. 

Αποφοίτησες από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με άριστα. Μετά από αυτή την προσωπική επιτυχία σου σαν άνθρωπος και μουσικός, συνέχισες την καριέρα σου με επιπλέον σπουδές;

Ναι συνέχισα με μεταπτυχιακό στην ίδια σχολή. Ειδικεύτηκα πάλι στο παραδοσιακό τραγούδι και μέσα από τις σπουδές του μεταπτυχιακού εστίασα στην ερμηνεία και τεχνική της Ρόζα Εσκενάζυ. Η μεταπτυχιακή μου εργασία είχε ως στόχο να μελετήσω τη φωνή της Ρόζα Εσκενάζυ, να χρησιμοποιήσω την ίδια τεχνική, την ίδια μάσκα, ίδια άρθρωση, έτσι ώστε να πετύχω το ηχητικό αποτέλεσμα της ερμηνείας της. Είμαι πολύ χαρούμενη που πέρασα τη διαδικασία αυτή. Έμαθα πολλά και γνώρισα την δικιά μου φωνή ακόμη καλύτερα. 

Το 2016, συμμετείχες στο Πανελλήνιο διαγωνισμό μουσικής που διοργάνωσε ο Όμιλος για την UNESCO στην Αθήνα. Έλαβες το Β’ Βραβείο στην Κατηγορία «Παραδοσιακό Τραγούδι». Πως ήταν η εμπειρία σου σε ένα τέτοιο διαγωνισμό; Τι συναισθήματα και ποιες εμπειρίες κράτησες απ’ αυτό;

Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα, μια όμορφη εμπειρία! Τότε ήμουνα φοιτήτρια στο μεταπτυχιακό και ήθελα να τραγουδήσω με την καρδιά μου, να τραγουδήσω αυτά που είχα μάθει τότε, να δώσω τον καλύτερο μου εαυτό, να χαρώ τη στιγμή! Τώρα που το σκέφτομαι αφού πέρασαν κάποια χρόνια, ήταν μια όμορφη ανάμνηση και το πιο έντονο συναίσθημα που κρατάω, ήταν η προσμονή που είχα να βρεθώ εκεί, ήθελα να το ζήσω 100%! 

Την ίδια χρονιά, βρισκόσουν στο φωνητικό εργαστήριο «Echo» του πανεπιστημίου  όπου και συμμετείχες στην κυκλοφορία του δίσκου «Κλάμμα / KLAMMA. Ritual songs from the countryside» σεσυνεργασία με την Colophon Records στο Βέλγιο. Πες μας λίγα λόγια γι’ αυτό.

Μαζί με την καθηγήτρια Δρ. Αθηνά Κατσανεβάκη δουλεύαμε για χρόνια. Από τις σπουδές μου στο προπτυχιακό ήταν η καθηγήτρια που με είχε αναλάβει, οπότε δουλεύαμε μαζί αυτό το υλικό αρκετό καιρό. Η κυρία Κατσανεβάκη είχε καταγράψει αρκετές ηχογραφήσεις από την Πίνδο και διάφορα πολυφωνικά τραγούδια  και τότε είχαμε δημιουργήσει ένα φωνητικό σύνολο στη σχολή.  Το φωνητικό σύνολο υπάρχει και σήμερα με νέα μέλη, μιας και πλέον τα παλιά μέλη σκορπίσαμε σε διαφορετικές πόλεις.  Προέκυψε λοιπόν στην πορεία αυτή η συνεργασία με το Βέλγιο, όπου μας πρότειναν να κυκλοφορήσουμε αυτά τα τραγούδια κι έτσι μπήκαμε στη διαδικασία να ηχογραφήσουμε, κάναμε πρόβες και συνεργαστήκαμε μαζί με την καθηγήτρια μας και με τρεις άλλες κοπέλες που ήταν στο σύνολο (Αφροδίτη Πατουλίδου, Κάλλια Γκρίνια, Κωνσταντίνα Πετρινιώτη).

Ποια ήταν τα επόμενα σου βήματα μετά από την κυκλοφορία του δίσκου;

Τον Οκτώβριο του 2018 κυκλοφόρησε ή έρευνά μου με τίτλο «Ρόζα Εσκενάζυ – Προπολεμικά, ρεμπέτικα & παραδοσιακά τραγούδια» και αυτή ήταν η διπλωματική μου εργασία. Το βιβλίο είναι μια κριτική έκδοση και είναι δίγλωσσο, στα Ελληνικά και στα Αγγλικά. Ο αναγνώστης μπορεί να βρει στην έκδοση αυτή 40 παρτιτούρες, τα βιογραφικά στοιχεία της ερμηνεύτριας καθώς επίσης και τα συμπεράσματα γύρω από την τεχνική και την ερμηνεία της. Δεν υπάρχει αντίστοιχη έκδοση στην Ελλάδα με τέτοιου τύπου παρτιτούρες. Οι παρτιτούρες για να καταλάβεις, αποτυπώνουν με ένα ειδικό σύστημα την λεπτομέρεια της ερμηνείας της Εσκενάζυ. 

Που μπορούμε να βρούμε το βιβλίο αυτό;

Το βιβλίο μου κυκλοφορεί σε όλες τις αλυσίδες (Public, Ιανό κτλ) καθώς και σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Fagotto books. Επιπλέον, χαίρομαι που το βιβλίο μου πλέον αποτελεί σύγγραμα σε δύο πανεπιστήμια, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο τμήμα Μουσικών Σπουδών. 

Πέρα από την κυκλοφορία του βιβλίου σου με τίτλο «Ρόζα Εσκενάζυ – Προπολεμικά, ρεμπέτικα & παραδοσιακά τραγούδια» κυκλοφόρησες και τον πρώτο σου προσωπικό δίσκο «Δέσποινα Ψαθά – Αφιέρωμα στη Ρόζα Εσκενάζυ». Πως προέκυψε αυτός ο δίσκος;

Ο δίσκος αυτός προέκυψε νωρίτερα από́ το βιβλίο. Οι ηχογραφήσεις είναι live από το μεταπτυχιακό́ μου ρεσιτάλ και κυκλοφόρησε επίσημα από τον μουσικό εκδοτικό οίκο Fagotto books τον Ιούνιο του 2019.  Ήταν μια μοναδική στιγμή που θα ήθελα να την κρατήσω για πάντα στην μνήμη μου, οπότε τι καλύτερο από το να κυκλοφορήσουν οι ηχογραφήσεις αυτές σε cd; Μπορεί να το προμηθευτεί κάποιος ηλεκτρονικά από το Fagotto books. 

Πότε ξεκίνησε η συνεργασία σου με τον Βαγγέλη Πετρινιώτη; Τι να περιμένει κάποιος που θα έρθει να σας ακούσει;

Η συνεργασία μας με τον Βαγγέλη ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2018 και κάνουμε επιλεκτικές  εμφανίσεις σε Ελλάδα και Κύπρο. Ασχολούμαστε και οι δύο με το ρεμπέτικο είδος γιατί και ο Βαγγέλης αντίστοιχα σπούδασε στην ίδια σχολή με μένα. Έχει πτυχίο και μεταπτυχιακό στο τρίχορδο μπουζούκι και είναι καθηγητής τρίχορδου μπουζουκιού σε μουσικά σχολεία. Αγαπάμε λοιπόν και οι δύο πολύ το ρεμπέτικο. Αν κάποιος βρεθεί σε μια συναυλία ή παράσταση μας, αυτό που θα ακούσει είναι ρεμπέτικα προπολεμικά τραγούδια αλλά και μερικά τραγούδια από την περίοδο του μεταπολεμικού τραγουδιού. Αγαπάμε πολύ αυτό που κάνουμε, θέλουμε να μεταδώσουμε την αγάπη μας για το ρεμπέτικο τραγούδι με πολύ σεβασμό, όρεξη και μεράκι!

Πέρα από τις μουσικές σου εμφανίσεις, το βιβλίο και τους δίσκους, διδάσκεις μουσική στην Ελλάδα. Πώς ξεκίνησε αυτός ο κλάδος της μουσικής και η πορεία σου σαν δασκάλα; 

Από το 2017 εργάζομαι στην Ελλάδα ως αναπληρώτρια καθηγήτρια σε μουσικά σχολεία. Αρχικά διορίστηκα στα Γιάννενα, πέρυσι ήμουνα στην Πρέβεζα και φέτος διδάσκω στο μουσικό σχολείο Καρδίτσας. Όλα αυτά τα χρόνια περνάω από πόλη σε πόλη, βλέπω διαφορετικά σχολεία, διαφορετικά παιδιά. Είναι μια διαδικασία καινούρια για μένα γιατί στο μυαλό μου είχα περισσότερο το σολιστικό κομμάτι. Από τη στιγμή που ήρθε και το εκπαιδευτικό κομμάτι στη ζωή μου, έχω ως στόχο να είμαι αναλυτική απέναντι στους μαθητές, προσπάθησα και προσπαθώ να δίνω όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες γι αυτό που τους διδάσκω (βυζαντινή,παραδοσιακή μουσική ή τραγούδι) και μπήκα στην διαδικασία να παρατηρήσω καλύτερα τον εαυτό μου, να σκεφτώ και να οργανώσω την μεθοδολογία της διδασκαλίας μου πιο συνειδητά.

Σαν δασκάλα και σαν μουσικός, όταν βλέπεις ένα νέο παιδί που θέλει να συνεχίσει τις μουσικές σπουδές του και να γίνει επαγγελματίας μουσικός, τι συμβουλή θα του έδινες;

Η συμβουλή που θα έδινα, δίνω και θα δώσω είναι ότι χρειάζεται σκληρή δουλειά, μελέτη αρκετή, ταπεινό μυαλό και αυτό που κάνεις να το αγαπάς πραγματικά.  Να συμβουλεύεσαι σωστούς δασκάλους/καθηγητές, να μην απομακρύνεσαι από τον στόχο σου και να ασχολείσαι μ’ αυτό όσο το δυνατό περισσότερο γίνεται. Αν πραγματικά το αγαπάς και θες να φτάσεις ψηλά, δεν θα πάει χαμένο το όνειρό σου, γιατί όσο προσπαθείς και επιμένεις, τόσο πιο κοντά έρχεσαι σ’ αυτό. 

Αν δεν είχες ανακαλύψει το παραδοσιακό τραγούδι, σε τι άλλο είδος θα έβλεπες τον εαυτό σου;

Το παραδοσιακό  τραγούδι είναι μέσα μου τόσο έντονα, που πιστεύω ότι με κάποιο τρόπο θα ήμουν πάλι σ’ αυτό. Αν όχι, ίσως να τραγούδαγα τζαζ μουσική αλλά νιώθω ότι θα ήμουν σίγουρα στο παραδοσιακό και στο ρεμπέτικο είδος ειδικότερα γιατί νιώθω πως υπήρχε μέσα μου από πάντα! Κάποια στιγμή ξύπνησε με τα ακούσματα που υπήρξαν γύρω μου, υπήρχε μια απίστευτη σύνδεση οπότε θεωρώ ότι εκεί ανήκω.  

Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον;

Σίγουρα θέλω και θέλουμε μαζί με το ντουέτο που έχουμε με τον Βαγγέλη να προχωρήσουμε και να κάνουμε όσο το δυνατό περισσότερες εμφανίσεις, που μας εκφράζουν και που ταιριάζουν σ’ αυτό που κάνουμε. Επίσης είμαστε σε σκέψεις για ένα καινούριο δίσκο με συνθέσεις του Βαγγέλη. Τέλος, θα ήθελα να προχωρήσω τις σπουδές μου σε διδακτορικό επίπεδο γιατί μ’ αρέσει πολύ να μελετάω φωνές του ρεμπέτικου. 

Δέσποινα, σ’ ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη. Πραγματικά έχω μείνει άφωνη με όλα αυτά που έχεις πραγματοποιήσει. Σου εύχομαι κάθε επιτυχία και πάντα να βρίσκεις τον εαυτό σου πλημμυρισμένο με αγάπη για τη μουσική και με ακόμη περισσότερα επιτεύγματα. Θα τα ξαναπούμε σύντομα!

Βρείτε τη Δέσποινα Ψαθά στα παρακάτω links:

Βιβλίο «Ρόζα Εσκενάζυ –  Προπολεμικά, ρεμπέτικα & παραδοσιακά τραγούδια»: fagottobooks.gr

CD «Δέσποινα Ψαθά – Αφιέρωμα στη Ρόζα Εσκενάζυ»: fagottobooks.gr

Facebook: web.facebook.com/dpsatha

Youtube: www.youtube.com

Ντουέτο με τον Βαγγέλη Πετρινιώτη: www.youtube.com

Πηγή