Μια «Χρονομηχανή» για μεγάλα και μικρά παιδιά στην Ερμιόνη
Από τον Κώστα Πρώιμο
Ένα σπάνιο Μουσείο προπολεμικών παιχνιδιών, άνοιξε τις πύλες του στην Ερμιόνη, το καλοκαίρι του 2013, υπό την διαχείριση του δραστήριου και δημιουργικού «Ερμιονικού Συνδέσμου» και χάριν στην ανιδιοτελή επιμέλεια και ανυπέρβλητη προσφορά, της τ. Διοικητικού Υπαλλήλου του Υπουργείου Παιδείας, κ.Μαρίας Τράκη.
Το μοναδικό πολιτιστικό αυτό ίδρυμα, που συνθέτει μια όαση χαράς και δημιουργικής διασκέδασης, έκτοτε στεγάζεται, στην ανακαινισμένη και ειδικά διαμορφωμένη οικεία, του αείμνηστου πρωτοπόρου δασκάλου, Μιχαήλ Παπαβασιλείου.
Μέχρι σήμερα, έχει δεχτεί χιλιάδες Έλληνες αλλά και ξένους επισκέπτες, που μένουν κυριολεκτικά άφωνοι από θαυμασμό, επί χιλίων συνολικά αυθεντικών κατασκευών- κυρίως προπολεμικών παιχνιδιών, που φιλοξενούνται στους δύο ορόφους του, στην «καρδιά» της Ερμιόνης.
Στους καλαίσθητους χώρους του Παιδικού Μουσείου φιλοξενούνται αυθεντικά εκθέµατα, χειροποίητα και βιοτεχνικά που αφορούν στο παιδί, προερχόμενα από την περίοδο 1900-1960, και κυρίως τη δεκαετία 1950-1960.
Όπως μου είπε ο πρόεδρος του «Ερμιονικού Συνδέσμου», κ. Γιάννης Σπετσιώτης,αναφορικά με την ιδέα: «Ουσιαστικά μέσα από την λειτουργιά του μουσείου παιδικών παιχνιδιών, θέλουμε να δώσουμε συνέχεια, στα οράματα του αείμνηστου και μεγάλου πνευματικού ανθρώπου, Μιχαήλ Παπαβασιλείου, οποίος υπήρξε πραγματικά πρωτοπόρος ….Το 1950 έπραττε, όσα εκπαιδευτικά προγράμματα, οι καθ’ ύλιν αρμόδιοι, προσπαθούν ακόμη να υλοποιήσουν στις μέρες μας… Έκανε τότε, σχολικούς συνεταιρισμούς, επέτρεπε την παρουσία των γονέων, στις σχολικές αίθουσες κατά την διάρκεια του μαθήματος, διοργάνωνε θεατρικές παραστάσεις, έφτιαχνε με τους μαθητές, σχολικούς κήπους… Μέχρι και θεία λειτουργιά έκανε, στον ιερό ναό της Αρχαίας Αθηνάς στο «Μπίστι», για να συνδέσει το αρχαιοελληνικό πνεύμα, με το χριστιανικό στοιχείο, διότι εικάζεται ότι ο ναός, χρησιμοποιήθηκε από τους πιστούς, των πρώτων χριστιανικών χρόνων… Στην Ερμιόνη του ’50! Είχε ο ίδιος εκφράσει την επιθυμία, μέσα στην διαθήκη του, μετά τον θάνατό του, να γίνει το σπίτι του, ένα πολιτιστικό κέντρο. Εμείς ως “Ερμιονικός Σύνδεσμος”, με την ανιδιοτελή προσφορά των μελών μας, ανακαινίσαμε την οικεία “Παπαβασιλείου” και αποφασίσαμε να το μετατρέψουμε, σε Μουσείο παιδικών παιχνιδιών. Την οργάνωση και την λειτουργιά του, αναθέσαμε στην κ. Μαρία Τράκη, η οποία πραγματοποίησε ταξίδια στο εξωτερικό, ώστε να επισκεφτεί ξένα αντίστοιχα μουσεία και να εμπνευστεί ιδέες, διότι στην Ελλάδα είναι λιγοστά… Με κέφι “ρίχτηκε στην δουλειά” και επωμίστηκε, μια μεγάλη ευθύνη. Εμείς ως ελάχιστη αναγνώριση, προς την ανιδιοτελή της προσφορά, διότι οργάνωσε, έστησε, διέθεσε μια τεράστια προσωπική συλλογή παιχνιδιών, αλλά και δαπάνησε πολλά χρήματα από την τσέπη της, θεωρήσαμε ηθική υποχρέωση, να δώσουμε στην αίθουσα του μουσείου, το όνομα της…(Mαρία. Ι. Τράκη). Ιδιαίτερα ευχαριστούμε, την κ. Ανθούλα Λαζαρίδου – Δουρούκου, τον Γιώργο και την Ήρα Βελλέ, τη Ρίνα Λουμουσιώτη, τη Λίτσα Παγώνη, τη Βιβή Σκούρτη, την Ελένη Κούστα, τον Γιάννη και την Ελένη Κατσαρού, τον Γιώργο Καρακατσάνη και τον Γιάννη Αραπάκη.
Η «ψυχή» αυτού του καινοτόμου πολιτιστικού εγχειρήματος, κ. Μαρία Τράκη, μου εξέθεσε τους λόγους, που την ώθησαν στην υλοποίηση της ιδέας του μουσείου παιδικών παιχνιδιών στην Ερμιόνη: «Ήθελα να αναδείξουμε την αξία του δημιουργικού παιχνιδιού… Τα παιδιά τότε σκεφτόντουσαν τρόπους και κατασκευές παιχνιδιών… Μόνα τους έφτιαχναν τους χαρταετούς, τους βόλους, δημιουργούσαν διάφορα παιχνίδια, με τα οποία θα απασχολούνταν, τα απογεύματα και στον ελεύθερο χρόνο τους. Τα δημοφιλέστερα παιχνίδια, ήταν το τσέρκι ή αλλιώς “κανάρι”, τα “δαχτυλίδια” δηλαδή με το βαρέλι, που τα κύλαγαν στον δρόμο. Επίσης, ήταν το λεγόμενο σε εμάς πίτσι” ή “ξυλίκι”…Για τα κορίτσια ήταν οι κούκλες, τις οποίες έφτιαχναν συνήθως η μαμά, ή η μεγάλη αδερφή… Μόνα τους έραβαν τα φορεματάκια τους, τις βάφτιζαν και τις πάντρευαν. Η ειδοποιός διαφορά, ήταν ότι τα αγόρια έπαιζαν έξω στις αλάνες, ενώ τα κορίτσια μέσα στο σπίτι. Θα ήθελα να επισημάνω πως στο μουσείο, πολλά από τα εκθέματα απεικονίζουν παιχνίδια της παλιάς Ερμιόνης.
Στο στήσιμο του μουσείου, μας βοήθησε (εις μνήμιν του πατέρα του Αριστείδη) με τις τεχνικές του συμβουλές και τις καλλιτεχνικές του παραινέσεις, ένας σπουδαίος Μουσειολόγος, ο κ.Τάκης Μαυρωτάς, ο οποίος διευθύνει, το ίδρυμα «Β &Μ Θεοχαράκη». Λαμβάνοντας υπόψη την επιθυμία των παιδιών, να παρουσιαστεί και Καραγκιόζης, επικοινώνησα με τον κ. Σωτήρη Χαρίδημο, απόγονο του σπουδαίου καραγκιοζοπαίχτη, που πρόσφερε τις πρωτότυπες φιγούρες του Καραγκιόζη, ενώ ο ίδιος κατασκεύασε και τη σκηνή. Το χαρακτικό «Σαράι» είναι του Σικελιώτη… Πιστεύω πως έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η αίθουσα, έχει χαρακτήρα παιδαγωγικό και λαογραφικό. Είναι εντυπωσιακό ότι τα σημερινά παιδιά, δεν τα απαξιώνουν τα παλιά παιχνίδια, αντιθέτως τους παρακινούν το ενδιαφέρον και την περιέργεια. Όσο για τους μεγάλους, αρκετοί στα εγκαίνια δεν μπορούσαν να κρύψουν τα δάκρυα συγκίνησης, δεδομένου ότι η αίθουσα του παιδικού μουσείο, λειτουργούσε για τους περισσότερους σαν «χρονομηχανή», μεταφέροντας τους πίσω πολλές δεκαετίες στα ξέγνοιαστα παιδικά χρόνια».
«Στο Παιδικό Μουσείο Ερμιόνης, θα πραγματοποιηθεί ένα διήμερο σεμινάριο δημιουργικής γραφής, σε συνεργασία με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.»
Πρωταρχικός στόχος του εν λόγω Μουσείου, είναι η καταγραφή, η διάσωση και η διάδοση των παραδοσιακών παιχνιδιών της Ερμιόνης, αλλά και του ευρύτερου ελλαδικού χώρου, καθώς και η διοργάνωση εκδηλώσεων, σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Συντηρεί, ερευνά, επικοινωνεί, εκθέτει υλικές μαρτυρίες του ανθρώπου και του τοπικού περιβάλλοντος, µε σκοπό την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία.
Με πρωτοβουλία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κρανιδίου, δια της υπαλλήλου της κ. Δήμητρας Αξαρλή, στο Παιδικό Μουσείο Ερμιόνης, θα πραγματοποιηθεί ένα διήμερο σεμινάριο (22-23 Νοεμβρίου) δημιουργικής γραφής, σε συνεργασία με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, υπό την καθοδήγηση της Ομότιμης Καθηγήτριας και πρωτοπόρας στο χώρο της Δραματικής Τέχνης, κ. Αλκήστιδος Κοντογιάννη.
