Με το μπεντίρ αντί για… μαυροπίνακα
Από τον Μάριο Διονέλλη
Κεντρική φωτογραφία: Ο εισηγητής του προγράμματος Γ. Παπατζανής κατά την ώρα της… μύησης εκπαιδευτικών και θεραπευτών στα μυστικά του ρυθμού
Δάσκαλοι και καθηγητές άφησαν τις τάξεις, θεραπευτές άφησαν το ιατρείο και οι φοιτητές τα αμφιθέατρα και βρέθηκαν όλοι μαζί να κρατούν το τέμπο, να εκπαιδεύονται στα κρουστά μουσικά όργανα υπό τις οδηγίες του Γιάννη Παπατζανή και να συμπράττουν με οδηγό τον ρυθμό.
Και όλα αυτά όχι σε κάποιο γλέντι (αν και θα μπορούσε να είναι) αλλά σε ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Κρήτης με τη χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρήτης.
Στόχος «η ανάπτυξη προσωπικών, κοινωνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων διαμέσου της μουσικής». Μπορεί άραγε ένα σεμινάριο κρουστών να σε κάνει καλύτερο δάσκαλο στο σχολείο ή καλύτερο θεραπευτή απέναντι στον ασθενή σου; Μπορεί η εκπαίδευση στον ρυθμό να σου δώσει εργαλεία προσέγγισης των ανθρώπων που μέχρι σήμερα δεν είχες φανταστεί;
Οι απαντήσεις είναι προφανώς θετικές για τους εκπαιδευτικούς γενικής και ειδικής αγωγής όλων των ειδικοτήτων αλλά και για τους επαγγελματίες υγείας που συμμετείχαν στο εν λόγω σεμινάριο.
Συνολικά 530 άνθρωποι που πήραν μέρος στους δωρεάν κύκλους σεμιναρίων στο Ηράκλειο, το Ρέθυμνο και τα Χανιά έμαθαν να παίζουν κρουστά, συνόδευσαν μουσικούς, χρησιμοποίησαν το σώμα τους ως μουσικό όργανο, έφτιαξαν δικά τους κρουστά από ανακυκλώσιμα υλικά, χόρεψαν στον ρυθμό και κυρίως συνέπραξαν σε βιωματικές δράσεις που με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης δήλωναν έτοιμοι να εισάγουν στην επαγγελματική και προσωπική τους ζωή.
Ξανανακάλυψαν κάτι τόσο απλό, κάτι που ήταν πάντα εκεί, μέσα τους, και χρειάστηκε μόνο να το ξεκλειδώσουν: τον ρυθμό.
«Βρήκα τον τρόπο να εντάξω τον ρυθμό στη σχολική μέρα όχι μόνο ως παιχνίδι και άσκηση αλλά και για να δώσει «ρυθμό» στη σκέψη των παιδιών» λέει στο κείμενο απολογισμού η Σπυριδούλα, δασκάλα από τα Χανιά.
«Σχεδιάσαμε μια βιωματική διδακτική παρέμβαση για μια μαθήτρια Γ΄ Λυκείου με νοητικές και κινητικές δυσκολίες, με θέμα «Μαθηματικά και Ερωτόκριτος» και στόχους τη συμπερίληψη αλλά και την αποφόρτιση όλων των παιδιών. Οταν τη ρώτησα αν θέλει να προχωρήσουμε στην υλοποίηση μιας τέτοιας δράσης, δεν απάντησε «ναι», ούτε «θα το ήθελα πολύ», αλλά ένα αφοπλιστικό… «ευχαριστώ»» γράφει η Τάνια, φιλόλογος από το Ρέθυμνο.
«Φέτος είχα στην τάξη μου μαθητές από Συρία, Αλβανία, Γεωργία, Ρωσία και Ρομά. Πήρα ιδέες που εφάρμοσα και στην τάξη με ιδιαίτερη επιτυχία. Από την επόμενη κιόλας εβδομάδα φτιάξαμε και με τους μαθητές μου μουσικά όργανα από ανακυκλώσιμα υλικά» γράφει η Ελένη, εκπαιδευτικός από τα Χανιά.
Ο ρυθμός ως εργαλείο ένταξης
Εμφαση δόθηκε στην ένταξη των νέων μεταναστών και προσφύγων μαθητών, καθώς το πρόγραμμα είχε και σαφή πολυπολιτισμική διάσταση.
«Ο ρυθμός είναι η παγκόσμια γλώσσα με την οποία μπορούν άμεσα να επικοινωνήσουν παιδιά αλλά και μεγάλοι χωρίς να τους συνδέει τίποτα άλλο, χωρίς να έχουν ξανασυναντηθεί ποτέ και χωρίς να μοιράζονται κανένα κοινό πολιτισμικό στοιχείο» λέει στην «Εφ.Συν.» ο βασικός εισηγητής του προγράμματος, μουσικός Γιάννης Παπατζανής.
Υπεύθυνη συντονισμού και βοηθός διδασκαλίας ήταν η μουσικός Ανθή Φουρκή, ενώ προσκεκλημένοι εισηγητές, η χορογράφος Μέτη Παναγιωτοπούλου (σχέση ρυθμού και κίνησης), ο Γιώργος Γυπάκης (κατασκευή μουσικών οργάνων από ανακυκλώσιμα υλικά) και οι μουσικοί Δημήτρης Σιδερής (λαούτο) και Γιώργος Ζαχαριουδάκης (πνευστά).
Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης. Στην υλοποίησή του συνεργάστηκαν το εργαστήριο Ψυχολογίας και Ειδικής Αγωγής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Ψυχολογίας στο Παιδαγωγικό τμήμα κ. Ηλία Κουρκούτα, το εργαστήρι Κοινωνικής και Οπτικής Ανθρωπολογίας με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών κ. Γεώργιο Νικολακάκη και το τμήμα Φιλολογίας με επιστημονικό υπεύθυνο τον επίκουρο καθηγητή Θεατρολογίας του τμήματος Φιλολογίας κ. Μανώλη Σειραγάκη.
Αυτονόητο ζητούμενο είναι η συνέχιση και επέκταση του προγράμματος και ο διαρκής εμπλουτισμός της παρουσίασης των μαθησιακών αντικειμένων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.
«Πετυχαίνουμε, εν τέλει, μια νέα σχέση μαθητή – δασκάλου – γονιού και θεραπευτή – θεραπευόμενου. Αυτό που κυρίως κάνουμε είναι μικρά αλλά σίγουρα βήματα για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας σε μια ζωντανή και με ταυτότητα κοινότητα δημιουργίας, προσωπικής έκφρασης και επικοινωνίας με τον εαυτό μας και τους άλλους» λέει ο Γιάννης Παπατζανής.