Τα είδη των φωνών στην όπερα

Γυναικείες και αντρικές φωνές
Τα είδη των φωνών χωρίζονται σε τρεις γυναικείες και τρεις ανδρικές. Στη συνέχεια, ανάλογα με το ύψος τους και τον τύπο τους, διαμορφώνονται ακόμη περισσότερες κατηγορίες, που προέρχονται από την πράξη της μακράς θεατρικής παράδοσης. Τους περίπλοκους ιταλικούς ή γερμανικούς όρους δεν χρειάζεται να τους θυμόμαστε. Όμως, οι έξι γενικές κατηγορίες φωνών, για τις οποίες υπάρχουν και ελληνικές ονομασίες, μπορούν να μας φανούν πολύ χρήσιμες. Οι κατηγορίες αυτές είναι οι εξής: σοπράνο, μέτζο σοπράνο, άλτο, τενόρος, βαρύτονος και μπάσος.

Γυναικείες φωνές

Σοπράνο (Υψίφωνος)
Αναμφισβήτητα η πιο αγαπημένη φωνή του κοινού και των συνθετών από την απαρχή της όπερας έως τον 21ο αιώνα είναι η ψηλότερη γυναικεία φωνή, δηλαδή η σοπράνο. Συνήθως υποδύεται την αφελή ενζενί, τη δαιμόνια υπηρέτρια ή τη βαγκνερική πρωταγωνίστρια. Υποκατηγορίες της σοπράνο (από την ψηλότερη ώς τη βαθύτερη) και ενδεικτικοί ρόλοι για καθεμία από αυτές είναι οι παρακάτω:

Σουμπρέτα: Σουζάνα (Οι γάμοι του Φίγκαρο του Β. Α. Μότσαρτ) 

Λυρική κολορατούρα: Ολυμπία (Τα παραμύθια του Χόφμαν του Ζ. Όφενμπαχ)

Δραματική κολορατούρα: Η Βασίλισσα της νύχτας (Μαγικός αυλός του Β. Α. Μότσαρτ)

Λυρική: Παμίνα (Μαγικός αυλός του Β. Α. Μότσαρτ)

Σπίντο/νεανική δραματική: Αΐντα (ομώνυμη όπερα του Τ. Βέρντι)

Δραματική: Μπρουνχίλντε (Βαλκυρία/Το δαχτυλίδι του Νιμπελούνγκεν του Ρ. Βάγκνερ)

Μέτζο σοπράνο (Μεσόφωνος)
Η μέτζο σοπράνο είναι η μεστή, βαθιά φωνή που υποδύεται ρόλους γυναικών μεγαλύτερων σε ηλικία από τη σοπράνο, συνήθως τις σκοτεινές αντίζηλους της πριμαντόνας, και γενικά τον τύπο εκείνο της γυναίκας που είναι επιρρεπής στα ανθρώπινα πάθη. Υποκατηγορίες της μέτζο (από την ψηλότερη ώς τη βαθύ-
τερη) και οι αντίστοιχοι ενδεικτικοί ρόλοι είναι οι παρακάτω:

Κολορατούρα: Σταχτοπούτα (ομώνυμη όπερα του Τ. Ροσσίνι)

Λυρική: Σαρλότ (Βέρθερος του Σ. Γκουνώ)

Δραματική: Κάρμεν (ομώνυμη όπερα του Ζ. Μπιζέ)

Άλτο (Κοντράλτο)
Η άλτο είναι η βαθύτερη γυναικεία φωνή αλλά και η πιο δυσεύρετη. Ενδείκνυται για ρόλους παντελονιού ή τραβεστί, δηλαδή για ρόλους στους οποίους η τραγουδίστρια φοράει παντελόνια και υποδύεται τον άντρα. Μάλιστα είναι τόσο σπάνια φωνή που δεν υπάρχουν περαιτέρω κατηγοριοποιήσεις της. Χαρακτηριστικός ρόλος του ρεπερτορίου είναι ο Αρσάκης στη Σεμιράμιδα του Τ. Ροσσίνι.

από το βιβλίο Όπερα για όλους της Ελένης Αθανασίου