Με αφορμή την επέτειο θανάτου του Μάρκου Βαμβακάρη, του Συριανού ρεμπέτη μουσικού που «έφυγε» από τη ζωή στις 8 Φεβρουαρίου 1972, το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή του 1987: Περισκόπιο από τη Σύρα στον Πειραιά η γέννηση ενός ρεμπέτη.

Το συγκεκριμένο επεισόδιο της εκπομπής πολιτιστικού περιεχομένου «Περισκόπιο» έχει ως θέμα τη ζωή και την καλλιτεχνική διαδρομή του Συριανού ρεμπέτη Μάρκου Βαμβακάρη (γενν. 1905 – πέθ. 1972) και γυρίστηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 15 χρόνων από τον θάνατό του.

Με οδηγό αφηγήσεις του ίδιου (αποσπάσματα από την «Αυτοβιογραφία» του), παρατίθενται πληροφορίες σχετικά με την καταγωγή του και τα φτωχικά παιδικά του χρόνια στην Άνω Χώρα της Σύρου, τα πρώτα του μουσικά ακούσματα, την αρμονική συνύπαρξη καθολικών («Φραγκοσυριανών» όπως ο ίδιος) και ορθοδόξων στο νησί. Περιγράφονται οι τρόποι διασκέδασης των αρχών του 20ου στη Σύρο, τα μουσικά όργανα που συνόδευαν την ψυχαγωγία των κατοίκων και ταυτόχρονα προβάλλεται το κοινωνικό περιβάλλον στην Άνω Σύρα και στην Ερμούπολη. Γίνεται, επίσης, λόγος για την εγκατάσταση του Μ.Βαμβακάρη στον Πειραιά το 1917 –όπου «ενηλικιώνεται» ως ρεμπέτης στα καφενεία και τους τεκέδες του λιμανιού– την ενασχόλησή του με το μπουζούκι και τη σύνθεση τραγουδιών, τη συγκρότηση του μουσικού σχήματος «Η Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς», την απήχησή του στο κοινό, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε αργότερα κατά τη δεκαετία του 1950.

Στη διάρκεια της εκπομπής συνομήλικοι συντοπίτες του και οι γιοι του Δομένικος και Στέλιος μιλούν για την ξεχωριστή προσωπικότητα του μεγάλου ρεμπέτη, το ταλέντο του στο μπουζούκι, τις αντιξοότητες που συνάντησε στην καλλιτεχνική του διαδρομή και την αγάπη του για τη Σύρο. Τέλος, ο μελετητής του ρεμπέτικου Παναγιώτης Κουνάδης μιλάει για τη συμβολή του Μάρκου Βαμβακάρη στη διαμόρφωση του ρεμπέτικου τραγουδιού και τον χαρακτηρίζει πρότυπο ολοκληρωμένου λαϊκού δημιουργού. Περιλαμβάνονται πλάνα από την Ερμούπολη και την Άνω Σύρο και ακούγονται μερικά από τα γνωστότερα τραγούδια του. Ερμηνεύουν οι γιοί του, Δομένικος και Στέλιος Βαμβακάρης, σε ζωντανή μαγνητοσκόπηση που έγινε στη Σύρο, στη διάρκεια των εκδηλώσεων «Μουσικές στο Αιγαίο» όπου περιλάμβαναν συναυλία και έκθεση αφιερωμένη στη μνήμη του Μάρκου Βαμβακάρη.

Η εκπομπή προβλήθηκε 12 Νοεμβρίου 1987
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Μούζας
Έρευνα-κείμενα: Λάμπρος Λιάβας, εθνομουσικολόγος
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr

Πηγή