To πρόγραμμα του 8ου Διατμηματικού Μουσικολογικού Συνεδρίου
8ο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο υπό την αιγίδα της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας «Επιδράσεις και αλληλεπιδράσεις»
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
25-27 Νοεμβρίου 2016
Αναλυτικό πρόγραμμα συνεδρίου
Παρασκευή, 25 Νοεμβρίου 2016
09.30-10.00: Έναρξη του συνεδρίου, χαιρετισμοί (Αίθουσα Α)
10.00-11.30: Η μουσική ανάλυση από ιστορική σκοπιά
Προεδρεύων: Ιωάννης Φούλιας
Irmgard Lerch-Καλαβρυτινού: «Τα μοτέτα του Guillaume de Machaut: ο Philippe de Vitry ως πρότυπο;» Σωκράτης Γεωργιάδης: «Res Facta – Super Librum. Καταγραφή και αυτοσχεδιασμός στη μουσική της Αναγέννησης» Μαρία Σουρτζή: «Η τεχνική του κανόνα στον Heinrich Isaac και στον Anton Webern»
11.30-12.00: Διάλειμμα / καφές
12.00-14.00: Ζητήματα μουσικής ανάλυσης
Προεδρεύων: Γιώργος Ζερβός
Διονυσία Μπλαζάκη: «Η Chaconne για βιολί του Bach και η συμβολή της στην εξέλιξη του είδους»
Απόστολος Παληός: «Επιδράσεις και αλληλεπιδράσεις σε τέσσερις εμβληματικούς συνθέτες του 19ου και 20ού αιώνα με αφορμή το τελευταίο από τα Καπρίτσια του Paganini»
Αθανάσιος Ζέρβας: «Μαθήματα σύνθεσης του Ralph Shapey: σχολιασμός κι εφαρμογές»
Δημήτρης Τασούδης & Πέτρος Βούβαρης: «Μουσικός χρόνος και εννοιακή μίξη στη μουσική κινηματογράφου»
15.30-17.30: Νεοελληνική Μουσική (19ος-21ος αιώνας) – Ι: Πρόσωπα και θεσμοί στη νεοελληνική μουσική κατά τον 19ο αιώνα
Προεδρεύων: Χάρης Ξανθουδάκης
Κώστας Καρδάμης: «Δομένικος Παδοβάς (1817-1892) και Σπυρίδων Ξύνδας (1817- 1896): Μερικές άγνωστες πτυχές της ζωής και του έργου τους»
Θανάσης Τρικούπης: «Επιδράσεις στην πιανιστική αναδημιουργία. Δημήτριος Αγαθίδης (1828-1886): Il Barbiere di Siviglia. Opera del Maestro G. Rossini. Fantasia
per Pianoforte»
Νικόλαος Αθ. Μάμαλης: «Η μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρίας Αθηνών (1888-1896): ερασιτεχνισμός, ευρωπαϊσμός, δημιουργία και ερμηνεία ως εκφάνσεις ιστορικών, πατριωτικών και καλλιτεχνικών γεγονότων»
Δημοσθένης Κ. Φιστουρής: «Σαμάρας – Puccini: Βίοι παράλληλοι σε δράσεις, επιδράσεις και αλληλεπιδράσεις»
17.30-18.00: Διάλειμμα / καφές
18.00-20.00: Νεοελληνική Μουσική (19ος-21ος αιώνας) – ΙΙ: Υφή και ύφος στη νεοελληνική μουσική κατά τον 20ό αιώνα
Προεδρεύων: Κώστας Καρδάμης
Σπυριδούλα Κατσαρού: «Η χρήση αυθεντικών δημοτικών μελωδιών και βυζαντινών εκκλησιαστικών ύμνων στα ορχηστρικά έργα του Γεωργίου Καζάσογλου (1908/1909-1984). Ο συνθετικός τους ρόλος και οι σημασιολογικές τους προεκτάσεις»
Γεωργία Μαρία Τσερπέ: «Υφολογικά και αισθητικά γνωρίσματα ρομαντισμού και γαλλικού ιμπρεσιονισμού στο έργο του Μ. Καλομοίρη»
Μαρία Ντούρου: «Το πρελούδιο και η φούγκα στη μουσική ελληνική εργογραφία του 20ού αιώνα. 6 Πρελούδια και Φούγκες σε αρχαίους ελληνικούς τρόπους για πιάνο της Μαρίας Καλογρίδου»
Γιώργος Σακαλλιέρος: «Η μιμητική αντίστιξη στο έργο του Δημήτρη Μητρόπουλου: ζητήματα υφής, επιδράσεων, αισθητικής και μουσικής γλώσσας»
10.00-11.30: Έλληνες συνθέτες και γαλλικός πολιτισμός: μια μεταβαλλόμενη σχέση με την πάροδο του χρόνου
Προεδρεύων: Μάρκος Τσέτσος
Χριστίνα Κλ. Γιαννέλου: «Η ερμηνευτική και συνθετική δραστηριότητα της Ρένας Κυριακού στη Γαλλία (1925-1970)»
Anne-Sylvie Barthel-Calvet: «Οι αισθητικές επιλογές του νέου Ξενάκη στο μεταπολεμικό ιδεολογικό πλαίσιο της Γαλλίας»
Ανδριάνα Σουλελέ: «Από την Κρήτη στην Βρετάνη: Η Symphonie Diagonale (2008) του Αλέξανδρου Μαρκέα»
11.30-12.00: Διάλειμμα / καφές
12.00-13.30: Μουσικές της Μεσογείου – Ι: Πρόσωπα, θεσμοί και διεργασίες στην νεοελληνική και κυπριακή μουσική του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα
Προεδρεύουσα: Καίτη Ρωμανού
Μαρία Μπαρμπάκη: «Η έντεχνη μουσική στη Σάμο κατά την περίοδο της Ηγεμονίας (1834-1912)»
Merih Erol: «Δημοτική μουσική και εθνική ταυτότητα στον ελληνικό χώρο στις αρχές του 20ού αιώνα»
Γεωργία Πετρούδη: «Η “επανεισαγωγή” της δυτικής μουσικής στην Κύπρο λίγα χρόνια πριν τη δύση του 19ου αιώνα και τα πρώτα δειλά βήματα ντόπιων αλλά και ξένων μουσικών» Μεσημβρινή παύση εργασιών
16.00-17.30: Μουσικές της Μεσογείου – ΙΙ: Πρόσωπα και διεργασίες στην νεοελληνική και ρουμανική μουσική του 19ου και του 20ού αιώνα
Προεδρεύων: Κώστας Χάρδας
Σοφία Κοντώση: «Γονιμοποιώντας τη γαλλική mélodie με εθνικά στοιχεία: οι περιπτώσεις των Αιμίλιου Ριάδη και Τζεόρτζε Ενέσκου»
Αλέξανδρος Χαρκιολάκης: «Το μουσικό μέρος της Βιβλιοθήκης Σακκουλίδη στην Κωνσταντινούπολη»
Βάλια Χριστοπούλου: «Μοντερνισμός και μεταμοντερνισμός στο έργο του Γιώργου Σισιλιάνου»
17.30-18.00: Διάλειμμα / καφές
18.00-20.00: Μουσικές της Μεσογείου – ΙΙΙ: Πρόσωπα, διεργασίες, επιρροές και επιδράσεις στη νεοελληνική μουσική και στην ευρύτερη Μεσόγειο
Προεδρεύουσα: Γεωργία Πετρούδη
Βάλια Βράκα: «Οι απαρχές της ελληνικής οπερέτας: το Αποκρηάτικο Όνειρο της Ελένης Λαμπίρη»
Άννα Παπαέτη: «Σταυροφορία ενάντια στο μπουζούκι: Η Πρώτη Διεθνής Ολυμπιάδα Τραγουδιού (1968)»
Νίκος Πουλάκης: «Διαμεσογειακές συνέργειες στον πρώιμο ελληνο-αιγυπτιακό ηχητικό κινηματογράφο»
Καίτη Ρωμανού: «Η πρωτοποριακή Μεσόγειος»
Σάββατο, 26 Νοεμβρίου 2016
10.00-12.00: Νεοελληνική Μουσική (19ος-21ος αιώνας) – ΙΙΙ: Ιστορικές και κριτικές προσεγγίσεις στη νεοελληνική μουσική (19ος-20ός αιώνας)
Προεδρεύων: Γιώργος Σακαλλιέρος
Γιώργος Κωνστάντζος: «Μαριώ Φωσκαρίνα Δαμασκηνού»
Νίκος Α. Δοντάς: «Η συμβολή του Μανώλη Καλομοίρη στην ίδρυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και τη διαμόρφωση του δραματολογίου της κατά τις πρώτες δύο δεκαετίες λειτουργίας της»
Μαντώ Πυλιαρού: «Ιωσήφ Παπαδόπουλος-Γκρέκας: Ενέργειες και επιδράσεις στο μουσικό γίγνεσθαι του 20ού αιώνα»
Πάρις Κωνσταντινίδης: «Η Τυραννία της Ευρώπης επί της ελληνικής μουσικής: ο ευρωκεντρισμός των αντιμαχόμενων εκδοχών της ελληνικότητας»
12.00-12.30: Διάλειμμα / καφές
12.30-14.30: Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας (Αίθουσα Α) Μεσημβρινή παύση εργασιών -Αίθουσα Α
16.30-18.00: Στρογγυλή Τράπεζα: «Η επιστημονική έρευνα για τη Νεοελληνική Έντεχνη Μουσική σήμερα» (Συντονιστής: Νίκος Μαλιάρας)
18.00-18.30: Διάλειμμα / καφές
18.30-20.00: Στρογγυλή Τράπεζα: «Η επιστημονική έρευνα για τη Νεοελληνική Έντεχνη Μουσική σήμερα» (συνέχεια)
10.30-12.00: Ερευνητικές προσεγγίσεις στη μουσική εκτέλεση
Προεδρεύων: Πέτρος Βούβαρης
Κώστας Χάρδας: «Με επίκεντρο τον ήχο: Η κριτική κατανόηση των ηχογραφήσεων ως εργαλείο ερμηνείας»
Λορέντα Ράμου: «Πιανιστική ερμηνεία της “Νέας Μουσικής” στο Βερολίνο του Μεσοπολέμου»
Δανάη Στεφάνου: «Συνθέσεις ανοιχτής φόρμας και πολυμεσικά δρώμενα: σύγχρονες ερμηνευτικές προσεγγίσεις»
16.30-18.00: Πολιτισμός και εκπαίδευση
Προεδρεύων: Αναστάσιος Χαψούλας
Γιώργος Κίτσιος & Γιάννης Βαλιάντζας: «Το ψηφιακό παρόν του πολιτισμικού παρελθόντος: Σχεδιάζοντας μια ηλεκτρονική πύλη για τη Θεσσαλονίκη (τέλη 19ου αιώνα – 1912)»
Ναυσικά Χατζηχρήστου: «Η επίδραση της ιδιωτικής συμμετοχής στη δημόσια: η σπουδαιότητα της ακρόασης με ηλεκτρονικά μέσα για το ελληνικό κοινό κλασικής μουσικής και όπερας»
Έλλη Παπαγρηγορίου: «Μουσική εκπαίδευση και επαγγελματικές ορχήστρες: δύο αλληλεξαρτώμενα συστήματα»
18.00-18.30: Διάλειμμα / καφές
18.30-19.30: Ζητήματα μουσικής αισθητικής
Προεδρεύουσα: Irmgard Lerch-Καλαβρυτινού
Μάρκος Τσέτσος: «Η μουσική στην κλασική αξιολογία»
Αναστασία Σιώψη: «Όταν η τέχνη κραυγάζει: Η κραυγή ως ήχος και εικόνα, με αφετηρία την Κραυγή (Der Schrei der Natur, 1893) του Edvard Munch (1863-1944)»
Κυριακή, 27 Νοεμβρίου 2016
10.00-11.00: Μουσικοθεραπεία
Προεδρεύων: Κώστας Τσούγκρας
Δημοσθένης Σπανουδάκης: «Ακρόαση Βυζαντινής Μουσικής προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά ορθοπεδικών παθήσεων. Η αντιμετώπιση του άγχους και του πόνου. Προσέγγιση της μελισματικότητας»
Ντόρα Ψαλτοπούλου-Καμίνη & Ευαγγελία Χατζηιωαννίδου: «Μουσικοθεραπεία – Κοινωνία – Φοιτητές Μουσικολογίας: Αλληλεπιδράσεις»
11.00-12.00: Μουσική Θεωρία και Ανάλυση
Προεδρεύων: Γιώργος Φιτσιώρης
Σόλων Ραπτάκης & Ιωάννης Φούλιας: «Όψεις της συνθετικής εξέλιξης του Carl Nielsen μέσα από τα τέσσερα κουαρτέττα εγχόρδων του»
Δέσποινα Παναγιωτίδου & Πέτρος Βούβαρης: «Ζητήματα μορφολογικής και μοτιβικής δομής στη Σονάτα για πιάνο και βιολοντσέλο αρ. 1 του Κωνσταντίνου Κυδωνιάτη»
12.00-12.30: Διάλειμμα / καφές
12.30-14.00: Μουσική Θεωρία και Ανάλυση (συνέχεια)
Γιώργος Ζερβός: «Μεταξύ εξπρεσιονισμού και νεοκλασικισμού: η επίδραση του αρχικού θεματικού υλικού στη διαμόρφωση νέων και παλαιότερων μορφολογικών προτύπων, στο 1ο και 5ο από τα Πέντε κομμάτια για πιάνο, op. 23 (1920-1923), του Arnold Schönberg»
Πηνελόπη Παπαγιαννοπούλου: «Διαστηματικά και φθογγικά σύνολα ως μεθοδολογικό εργαλείο ανάλυσης ατονικής μουσικής. Εφαρμογή στο Romance-Lied από τα 32 κομμάτια για πιάνο του Νίκου Σκαλκώτα»
Κώστας Τσούγκρας: «Η Γενετική Θεωρία της Τονικής Μουσικής ως μεθοδολογία για την ανάλυση της ηπειρώτικης πολυφωνίας»
16.00-18.00: Καλλιτεχνικές αλληλεπιδράσεις και αρχαιοελληνική θεματολογία. Διακαλλιτεχνικότητα και μοντερνισμός στις όπερες του Ρίχαρντ Στράους
Προεδρεύουσα: Αναστασία Σιώψη
Εύη Νίκα-Σαμψών: «Διακαλλιτεχνικότητα και μοντερνισμός στην Ηλέκτρα του Ρίχαρντ Στράους»
Σταματία Γεροθανάση: «Πολιτισμικές διαμεσολαβήσεις και αρχαιοελληνικές αλληλεπιδράσεις στην όπερα Αριάδνη στην Νάξο του Ρίχαρντ Στράους (1912)»
Μηνάς Ι. Αλεξιάδης: «Η Αιγυπτία Ελένη του Ρίχαρντ Στράους: Λωτοφάγοι και μαγικά φίλτρα στην αρχαιόθεμη όπερα του 20ού αιώνα»
Νίκος Μαλιάρας: «Η όπερα Die Liebe der Danae του Richard Strauss και οι ιστορικο- αισθητικές της παράμετροι»
18.00-18.30: Διάλειμμα / καφές
18.30-20.00: Όπερα και ορατόριο στον 17ο-18ο αιώνα
Προεδρεύουσα: Εύη Νίκα-Σαμψών
Θεόδωρος Κίτσος & Όλγα Παπακωνσταντίνου: «Bernardo Pasquini, La Tessalonica: προετοιμασία κριτικής έκδοσης»
Βασίλης Βαβούλης: «Ο Χέντελ και οι λογοτεχνικές παραδόσεις της Αγγλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας»
Χαρούλα Σαββίδου: «Οι επιδράσεις της Commedia dell’ arte στην opera buffa του 18ου αιώνα, με έμφαση στα έργα Il filosofo di campagna (1752) και La buona figliuola (1760) του Carlo Goldoni (1707-1793)»
10.00-12.00: Αρχαία, βυζαντινή και ελληνική λαϊκή μουσική (Ι)
Προεδρεύων: Αχιλλέας Χαλδαιάκης
Χαράλαμπος Χ. Σπυρίδης: «Ποιητικά αίτια και δυνάμεις φθόγγων δια τον διττόν ορισμόν του αρχαιοελληνικού μουσικού διαστήματος»
Γρηγόριος Θ. Στάθης: «Η ανάπτυξη του γνωστικού αντικειμένου της “Βυζαντινής Μουσικολογίας – Ψαλτικής Τέχνης” σε πλήρη Τομέα. Μνημονάρι της 9ης Απριλίου 2002»
Ομάδα Παλαιογραφίας Βυζαντινής Μουσικής από το Τ.Μ.Σ. του Α.Π.Θ.: «Παλαιογραφία Βυζαντινής Μουσικής: ένα ταξίδι στον χρόνο και τον χώρο»
Εμμανουήλ Γιαννόπουλος: «Η επιwδραση του εwργου του Πεwτρου του Βυζαντιwου († 1808) στην διαμόρφωση της Νέας Μεθόδου της Ψαλτικής (1814 κ.ε.)»
12.00-12.30: Διάλειμμα / καφές
12.30-14.30: Αρχαία, βυζαντινή και ελληνική λαϊκή μουσική (ΙΙ)
Προεδρεύουσα: Μαρία Αλεξάνδρου
Μέμα Παπανδρίκου: «Οι απεικονίσεις μουσικών οργάνων στα χειρόγραφα των ομιλιών του Γρηγορίου Ναζιανζηνού»
Κόριννα Λατέλη: «“Θυμελική (λειτουργική) μουσική”, “καλλιφωνίαι”, “καλλίφωνοι”, “καλόφωνοι”: Μουσικοί επιτελεστές και ασματικές πρακτικές, αισθητικές και ερμηνευτικές αλληλεπιδράσεις και ανταλλαγές ανάμεσα στην κοσμική και στην εκκλησιαστική φωνητική μουσική κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο, μέσα από τη μελέτη της ορολογίας των πηγών»
Θωμάς Αποστολόπουλος: «Τροπικά σχήματα με το αποτύπωμα της Ψαλτικής σε δημοτικά και λαϊκά τραγούδια»
Daniel Koglin: «Πορευόμενοι και πάλι από το Βυζάντιο στον Βαμβακάρη. Μία ψυχοπολιτισμική προσέγγιση στην υποτιθέμενη σχέση μεταξύ εκκλησιαστικής και λαϊκής μουσικής» Μεσημβρινή παύση εργασιών
16.30-18.00: Στρογγυλή Τράπεζα: «Λόγια και λαϊκά διακείμενα στην νεοελληνική μουσική. Μελέτη περίπτωσης: Οι Έξι λαϊκές ζωγραφιές του Μάνου Χατζιδάκι» (Συντονιστής: Γιώργος Κοκκώνης)
18.00-18.30: Διάλειμμα / καφές
18.30-20.00: Στρογγυλή Τράπεζα: «Λόγια και λαϊκά διακείμενα στην νεοελληνική μουσική. Μελέτη περίπτωσης: Οι Έξι λαϊκές ζωγραφιές του Μάνου Χατζιδάκι» (συνέχεια)