Αναπληρώτρια καθηγήτρια Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Ημέρα παρουσίασης: Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2018, ώρα: 16:15 – 17:00. Αμφιθέατρο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

«Ανάμεσα ζωής και ονείρου …

 (είναι ένα σχολείο, ένας δάσκαλος, κι ίσως μια μουσική)»

«Όταν μία φορά δεις τα μάτια των παιδιών να σε κοιτάζουν, σε κατακτούν για πάντα. Θέλεις να κάνεις τα πάντα για να έχεις αυτά τα μάτια συνέχεια δικά σου», είπε ένας δάσκαλος της πόλης μας. Γύρω μας όλα αλλάζουν, με ταχύτητες δυσανάλογες της ανθρώπινης αίσθησης και της ανάγκης μας για το οικείο, το ασφαλές και το γνώριμο. Αλλάζουν οι άνθρωποι που υπάρχουν γύρω μας, οι συμμαθητές και οι δάσκαλοί μας, αλλάζουν όσα ακούμε στις ειδήσεις και όσα μας δείχνουν στις τηλεοράσεις. Αλλάζουν ερήμην μας σχεδόν. Οι νεώτεροι ζουν μέσα σε αυτό χωρίς να το σκέφτονται, ενώ εμείς οι μεγαλύτεροι το σκεφτόμαστε χωρίς να προλαβαίνουμε να το ζήσουμε και να το παρακολουθήσουμε. Η πληροφορία, χωρίς λόγο, χωρίς βάθος, χωρίς καρδιά μας καταιγίζει, γεμίζει τον χώρο γύρω μας, και δεν αφήνει κενό χρόνου, δεν αφήνει μοναξιά να βρει τρόπο να τρυπώσει η σκέψη και το όνειρο. Όμως, μικροί και μεγάλοι, νεώτεροι και γηραιότεροι, είμαστε άνθρωποι. Και μέσα μας οι ανάγκες είναι πάντα ίδιες, τότε, τώρα και αύριο. Αγάπη, αποδοχή, ασφάλεια και έμπνευση. Και το δικαίωμα να ονειρευόμαστε, να σχεδιάζουμε, να ρισκάρουμε. Κάπου ανάμεσα ζωής και ονείρου είναι το παιδί. Κι εκεί πάντα μαζί του ένα σχολείο, ένας δάσκαλος, κι ίσως μια μουσική. Ο δάσκαλος που αγαπά αυτό που κάνει, θα βρει τρόπους να δουλέψει, και να φωτίσει γύρω του, είχε πει ο μεγάλος δάσκαλος. Η παιδεία της καρδιάς και η εσωτερική μας μόρφωση ίσως είναι πιο σημαντική από την –απαραίτητη βεβαίως- επιμόρφωση. Ποια βιβλία, ποιες θεωρίες, ποιες έρευνες, ποια γνώση μεθοδολογίας και διδακτικής, μπορούν να αντικαταστήσουν το βλέμμα της αγάπης, τη φλόγα να καίγεσαι από τα μάτια που σε κοιτούν, την ευτυχία να πάλλεσαι με τους μαθητές σου όταν νιώθεις να σ’ αγαπούν;  Αλλάζουν όλα γύρω μας, μα πάντα ίδια μένουν. Η ανάγκη για ισότητα, για κοινωνική δικαιοσύνη, για αποδοχή του άλλου, για σεβασμό δεν είναι καινούριες. Στη δική μας κοινωνία, ποτέ δεν υπήρξε σταθερά γύρω μας. Οι σταθερές ήταν πάντα μέσα μας, οι αξίες. Κι έτσι προχωρούσαμε, χάρη σε αλλεπάλληλα θαύματα. Η ομιλία αυτή είναι μια ομιλία για τον δάσκαλο, για τις δυσκολίες του, για το παιδί και για τον νέο σήμερα και για τα θαύματα. Αυτά τα μικρά θαύματα της κάθε μέρας. Για την τέχνη της καθημερινότητας. Για τη μουσική της καρδιάς μας και της τάξης μας.

Ερευνητικά ενδιαφέροντα της Λελούδας (Λήδας) Στάμου: Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στη μελέτη της ουσίας της μουσικής διδασκαλίας και μάθησης, τις εμπειρίες γονιών και παιδιών σε προγράμματα μουσικής σε διάφορα περιβάλλοντα, τη μουσική ανάπτυξη βρεφών και νηπίων,  τη μελέτη της εμπειρίας ροής (flow experience), ενώ τα τελευταία χρόνια τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται σε διεπιστημονικές θεωρήσεις των επιδράσεων της μουσικής ενασχόλησης και μάθησης στην ευζωία.

Είναι επιστημονικά υπεύθυνη του Baby Artist καθώς και του έργου Erasmus+ με τίτλο “Στρατηγική σύμπραξη και ειπαίδευση για τη χρήση της μουσικής ως συμπληρωματικής θεραπευτικής παρέμβασης στη διαδικασία απεξάρτησης και επανένταξης ατόμων εξαρτημένων από ναρκωτικές ουσίες” (2015-2018). 

Επί σειρά ετών υπήρξε πρόεδρος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Ε.Μ.Ε. Έχει διατελέσει κριτής (reviewer) στοInternational Journal of Music Education: Research, καθώς και σε μεγάλο αριθμό επιστημονικών επιτροπών διεθνών συνεδρίων και επιστημονικών περιοδικών.

Anna Rita Addessi

Associate Professor, Department of Education Studies “Giovanni Maria Bertin”, Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, Ιταλία

Ημέρα παρουσίασης: Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2018, ώρα: 11:15-12:00. Αμφιθέατρο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Η μουσική εμπειρία: ένα εκπαιδευτικό δικαίωμα σε περιβάλλοντα ένταξης. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών, των παιδαγωγών και των κοινωνικών λειτουργών στην προώθηση της υγείας στα σχετικά πεδία

Πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν τις ευεργετικές επίδράσεις της μουσικής στον άνθρωπο και τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η μουσική σε όλους τους τομείς της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Η σχετική βιβλιογραφία από τα πεδία της μουσικοθεραπείας, της μουσικής εκπαίδευσης, της μουσικής στην κοινότητα και της μουσικής ιατρικής αναδεικνύει την ανάγκη για μία διεπιστημονική προσέγγιση. Σε αυτή τη βάση, η θεωρητική συνεισφορά κάθε πεδίου έχει τη δυνατότητα σε έναν πλουραλισμό στην έρευνα και την πρακτική. 

Τα τελευταία χρόνια, οι έρευνες στο πεδίο των νευροεπιστήμών και των γνωστικών επιστημών έχουν τονίσει τη στενή σχέση ανάμεσα στη μουσική εμπειρία,  την ευημερία και την ανάπτυξη του ανθρώπου. Οι μελέτες για την προέλευση της μουσικής και την ανάπτυξη της βρεφικής μουσικότητας αποκάλυψαν ένα σύνολο φαινομενολογικών και νευροβιολογικών δεδομένων. Αυτές οι παρατηρήσεις μάς επιτρέπουν να θεωρήσουμε την ύπαρξη μιας «επικοινωνιακής μουσικότητας», σε μία οντολογική προοπτική για την ανάπτυξη της ανθρώπινης μουσικότητας. Η επικοινωνιακή μουσικότητα εκφράζεται μέσω της παρουσίας ειδικών μουσικών στοιχείων στις νευροβιολογικές βάσεις της ανθρώπινης επικοινωνίας, ιδίως με εκείνα που σχετίζονται με τη δόμηση του χρόνου. Το παραπάνω πλάισιο σχετίζεται άμεσα με την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, των παιδαγωγών και των κοινωνικών λειτουργών οι οποίοι εργάζονται με στόχο να αντιμετωπίσουν δραστικά φαινόμενα κοινωνικού και/ή γνωστικού αποκλεισμού. 

Τα ευρωπαϊκά προγράμματα LINK και STALWART αξιοποιούν τη θεωρητική και πρακτική γνώση που αναπτύχθηκε από ειδικούς της μουσικοθεραπείας και της μουσικής εκπαίδευσης, μέσα από δράσεις που υλοποιήθηκαν από εκπαιδευτικούς και παιδαγωγούς σε “απαιτητικά” σχολικά περιβάλλοντα. Οι εταίροι των παραπάνω προγραμμάτων υλοποιούν σε διάφορες χώρες της Ευρώπης δύο πανεπιστημιακά προγράμματα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών με θέμα το δικαίωμα για μουσικές και καλλιτεχνικές εμπειρίες παιδιών και ευάλωτων ομάδων νέων σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα ένταξης. Η εισηγήτρια θα παρουσιάσει και θα συζητήσει την εμπειρία της εφαρμογής αυτών των προγραμμάτων ένταξης σε σχολεία στην Ιταλία.