Πώς ένα βιβλίο γίνεται γέφυρα συνάντησης ανάμεσα στα παιδιά και τις τέχνες

Από την Πέπη Νικολοπούλου

Μικρά βήματα γνωριμίας των παιδιών με τις Τέχνες

Όταν το 2013 το ΜΟΜA, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης ανέθεσε στον Frank Viva τη σχεδίαση του πρώτου βιβλίου τέχνης για παιδιά η υποδοχή του αναγνωστικού κοινού αλλά και η επιτυχημένη συνέχεια ήταν μάλλον αναμενόμενη.

Το όνομα του Frank Viva βρίσκεται πίσω από ένα από τα πλέον επιτυχημένα και γνωστά ονόματα εταιριών Branding τη Viva & Co με περισσότερα από 500 βραβεία εικονογράφησης στο ιστορικό της.

Η Σάρλοτ και ο Φρανκ είναι οι πρωταγωνιστές των δύο πρώτων βιβλίων που ανέθεσε το ΜoMA στον Frank Viva και τα οποία κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Μέλισσες σε μετάφραση των Βαγγέλη Ηλιόπουλου (Η μικρή Σάρλοτ σκηνοθέτις) και του Χρήστου Μπουλώτη (Ο μικρός Φρανκ αρχιτέκτοντας), ενώ αναμένεται και το τρίτο βιβλίο της συνεργασίας.

Οι εκδόσεις Μέλισσα που διατηρούν την αποκλειστικότητα της έκδοσης των βιβλίων του ΜΟΜΑ στην Ελλάδα, κυκλοφόρησαν και νέους τίτλους βιβλίων θέλοντας να δημιουργήσουν μια δημιουργική γέφυρα ανάμεσα στις Τέχνες και το παιδί:

Ο μικρός Φρανκ Αρχιτέκτοντας

Ο μικρός Φρανκ ζει μαζί με τον αρχιτέκτονα παππού του και με το σκύλο του, Έντι και όταν μεγαλώσει θέλει να γίνει αρχιτέκτονας. Οι δύο αρχιτέκτονες έχουν πολύ διαφορετική άποψη για το τι φτιάχνουν οι αρχιτέκτονες για τους ανθρώπους. Ενώ ο μικρός Φρανκ απολαμβάνει να κατασκευάζει κτίρια από ιδιαίτερα υλικά, ρολά από χαρτιά υγείας ή βιβλία, κουτάλια, πιάτα. Ο παππούς του πιστεύει σε μια πιο κλασική προσέγγιση που η πρωτοτυπία δεν έχει θέση.

Έτσι, ό,τι περίεργη κατασκευή επινοεί ο μικρός Φρανκ είτε καρέκλα από χαρτί τουαλέτας είτε στριφτό πύργο, είτε ουρανοξύστη με βιβλία, απορρίπτεται από τον παππού. Με στόχο να του δείξει πως πραγματικά δουλεύουν οι αληθινοί αρχιτέκτονες τού προτείνει μια επίσκεψη στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.

Εκεί ανακαλύπτουν εντυπωσιακές κατασκευές, όμορφα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα και ο μεγάλος Φρανκ αναγνωρίζει πως μάλλον τα πράγματα έχουν αλλάξει, ένιωσε περισσότερο σοφός και ήταν έτοιμος για νέες κατακτήσεις. Επιστρέφοντας στο σπίτι, οι δυό τους θα φτιάξουν υπέροχες κατασκευές, εντελώς αντισυμβατικές, όπως ακριβώς αυτές που είδαν στο μουσείο.

Ένα βιβλίο που προσφέρει σιωπηλά απαντήσεις σε μια σειρά από ερωτήματα όπως τι είναι η Τέχνη, πώς μπορεί κανείς να δώσει αξία σε απλά, καθημερινά υλικά μεταμορφώνοντάς τα, πόσα μπορεί να μάθει κανείς σε μία επίσκεψη σε ένα Μουσείο, πώς το διαφορετικό μπορεί να είναι ξεχωριστό;

Ο Φρανκ και ο παππούς του, μας συστήνουν σημαντικές μορφές της Αρχιτεκτονικής: τον Frank Ο. Gehry που σχεδίασε μεταξύ άλλων το Μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο της Ισπανίας και τον Πύργο του Ανόβερου, τον Frank Lloyd Wright, δημιουργό του αρχιτεκτονικού μοντέλου «Η πόλη Broadacre», τη Charlotte Perriand, γνωστή για τις εφαρμογές νέων υλικών και σύγχρονης τεχνολογίας και τον Arthur Young, εφευρέτη και ειδικό στα ελικόπτερα, ποιητή, αστρολόγο και φιλόσοφο.

—

Η μικρή Σάρλοτ Σκηνοθέτις

Η Σάρλοτ είναι ένα ξεχωριστό και ιδιαίτερο κορίτσι. λατρεύει το άσπρο και το μαύρο όχι μόνο στα ρούχα και στα αντικείμενα, και κυκλοφορεί συνέχεια με την κάμερά της για να κινηματογραφεί τα πάντα με βασικό πρωταγωνιστή των βίντεο της, το γάτο της Μουτζούρη. Επισκέπτεται τις κινηματογραφικές αίθουσες και παρακολουθεί συχνά μαζί με τους γονείς της στην ταινιοθήκη της Νέας Υόρκης παλιές κινηματογραφικές ταινίες – τη βλέπουμε να παρακολουθεί την ταινία του Vittorio De Sica «Κλέφτης ποδηλάτων» – Η ταινία θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του ιταλικού νεορεαλισμού (1948).

Κανείς από τους δασκάλους και τους συμμαθητές της όμως δεν φαίνεται να κατανοεί την αγάπη της για αυτή τη μορφή τέχνης και μάλλον παραξενεύονται για αυτή τη λατρεία της στο μαύρο και το άσπρο.

Μέχρι τη στιγμή που κατά τη συνηθισμένη επίσκεψή της Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, θα συναντήσει μια γυναίκα που θα την εντυπωσιάσει πολύ: είναι η Σκάρλετ, η οποία εργάζεται στο τμήμα κινηματογράφου του μουσείου. Οι δυο τους φαίνεται να έχουν πολλά κοινά και η Σκάρλετ μυεί την μικρή Σάρλοτ στη μαγεία των πρώτων κινηματογραφικών ταινιών ανάμεσά τους και οι Περιπέτειες του πρίγκιπα Αχμέντ, που αποτελεί ταινία σταθμός καθώς είναι και η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων (1926).

Εκείνη είναι που θα την εμπνεύσει να δημιουργήσει περισσότερες και καλύτερες ταινίες, και εκείνη θα της προσφέρει και την πρώτη ευκαιρία να δείξει στο ευρύτερο κοινό τη δουλειά της, την πρώτη της ολοκληρωμένη ταινία που φυσικά και έλαβε διθυραμβικές κριτικές.

Στο βιβλίο της Σάρλοτ γνωρίζουμε την Λότε Ράινιγκερ, Γερμανίδα σκηνοθέτις η οποία υπήρξε πρωτοπόρος στη δημιουργία animation, δίνεται αφορμή για γνωριμία με τον Charlie Chaplin και την επίσης διάσημη ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου Louise Brooks μέσα από στοιχεία που υπάρχουν στο γραφείο της Σκάρλετ, ενώ παράλληλα, γίνεται αναφορά στον Ζαν (Χανς) Αρπ, τον Γαλλογερμανό γλύπτη, ζωγράφο και συγγραφέα, πρωτοπόρο της αφηρημένης τέχνης και του ντανταϊστικού κινήματος.

Σημαντική η αναφορά και στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΜοΜΑ, στο οποίο φυλάσσονται περισσότερες από 30.000 ταινίες κάθε είδους, ανάμεσα στις οποίες η ταινία του Andy Warhol για το Empire State Building, ο Ψαλιδοχέρης του Tim Burton και οι πειραματικές ταινίες του Stan Brakhage (Σταν Μπράκατζ), o οποίος σχεδίαζε και ζωγράφιζε απευθείας πάνω σε φιλμ.

—

Νέες κυκλοφορίες από τις εκδόσεις Μέλισσα

Στους νέους τίτλους που μόλις κυκλοφόρησαν τα παιδιά θα γνωρίσουν μερικούς από τους πιο συναρπαστικούς καλλιτέχνες. Στο Μήλο του Μαγκρίτ του βραβευμένου Βέλγου συγγραφέα Κλας Βερπλάνκε (Klaas Verplancke) μαθαίνουμε πως ο Μαγκρίτ ήταν ένας ζωγράφος μηλοκαπέλων και πως λάτρευε να ξεφεύγει από τα καθιερωμένα και να δημιουργεί ένα δικό του κόσμο- τα φύλλα είναι χείλη, οι μπαγκέτες είναι μύτες, η σωστή πλευρά δεν είναι ποτέ πάνω, αλλά και η πάνω πλευρά δεν είναι ποτέ κάτω. Σε απόδοση Βαγγέλη Ηλιόπουλου.

Στο διαδραστικό βιβλίο pop up βιβλίο «Συναντώντας τον καλλιτέχνη! Λεονάρντο ντα Βίντσι», θα ταξιδέψουμε μαζί  με τον καλλιτέχνη, θα αγγίξουμε κτίρια της Φλωρεντίας του 15ου αιώνα, θα κατασκευάσουμε τη δική μας πόλη, θα μάθουμε τι σημαίνει οφθαλμαπάτη, και θα ξεφυλλίσουμε το σημειωματάριό του. Το βιβλίο είναι δημιουργία της Πατρίθια Χέις, σε απόδοση Βαγγέλη Ηλιόπουλου.

Στο νέο βιβλίο Τι είδε ο Ντεγκά, θα περπατήσουμε μαζί με τον καλλιτέχνη στο Παρίσι του τέλους του 19ου αιώνα και θα παρατηρήσουμε ζωντανές χρωματιστές εικόνες της Κριστίνα Πιεροπάν και αναπαραγωγές επτά έργων του Ντεγκά: μεγάλες λεωφόρους, καπελούδες και χορεύτριες της όπερας. Απόδοση Χρήστου Μπουλώτη.

Εκδήλωση «Το βιβλίο γέφυρα ανάμεσα στις Τέχνες και τα Παιδιά»

Τον Οκτώβριο εγκαινιάζεται μία σειρά πολιτιστικών δράσεων, με επίκεντρο το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης – ΜοΜΑ σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο «Μέλισσα». Ο διευθυντής του εκδοτικού τμήματος του ΜοΜΑ, με την ευκαιρία της έκδοσης των παιδικών βιβλίων τους στα ελληνικά και στο πλαίσιο του «Αθήνα-Πολιτιστική Πρωτεύουσα του Βιβλίου 2018» θα βρίσκεται στην Ελλάδα για τις δύο εκδηλώσεις που διοργανώνονται στα βιβλιοπωλεία της Αθήνας (Σταδίου) και της Θεσσαλονίκης (Αριστοτέλους) με τίτλο: Τέχνες & Παιδικό Βιβλίο με έμπνευση το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης –  ΜοΜΑ

Σε αυτές τις εκδηλώσεις, με έμπνευση τη νέα παιδική σειρά βιβλίων του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, θα συζητηθεί πώς ένα βιβλίο μπορεί ν’ αποτελέσει τη γέφυρα συνάντησης ανάμεσα στα παιδιά και τις τέχνες. Θα συζητηθεί η δυναμική της σύνδεσης του παιδικού βιβλίου με τις τέχνες και πώς αυτή η σχέση συμβάλλει στην πνευματική ανάπτυξη του παιδικού και νεανικού κοινού.

Την Τρίτη 16 Οκτωβρίου στις 18:00 οι εκδόσεις Μέλισσα και ο IANOS, οργανώνουν συζήτηση με έμπνευση τη νέα παιδική σειρά βιβλίων του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης – ΜοΜΑ. Θα συζητηθεί πώς ένα βιβλίο μπορεί ν’ αποτελέσει τη γέφυρα συνάντησης ανάμεσα στα παιδιά και τις τέχνες.

Θα συμμετέχουν οι:
Christopher Hudson, διευθ. των εκδόσεων του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης – ΜοΜΑ
Τάκης Μαυρωτάς, διευθ. Εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη
Αγγελική Γιαννικοπούλου, καθ. Τ.Ε.Α.Π.Η. του Πανεπιστημίου Αθηνών
Ίρις Κρητικού, ιστορικός & κριτικός Τέχνης-πρόεδρος του Μουσείου Ελληνικής Παιδικής Τέχνης (Μ.Ε.Π.Τ.)
Τόνια Αράχωβα, βιβλιοθηκονόμος-μέλος του Δ. Σ. της Διεθνούς Ένωσης Βιβλιοθηκών (IFLA)
Νίκος Βατόπουλος, δημοσιογράφος-συγγραφέας

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο εκπαιδευτικός-συγγραφέας παιδικών βιβλίων Βαγγέλης Ηλιόπουλος. Θα παρέμβει ο αρχαιολόγος-συγγραφέας Χρήστος Μπουλώτης.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον ΙΑΝΟ (Σταδίου 24) και η είσοδος είναι ελεύθερη. Για παιδιά από 5 έως 12 ετών.

Πηγή