Ας δούμε τι λένε τα Αγγλοπερσικά λεξικά στο λήμμα بزرگ Buzurg Buzurg/Bujurg/Buzurgon Origin: Persian Buzrug is an urdu word, it means “greatvenerable aged noble” in English ,δηλ. Περσικά Buzrug είναι μια λέξη Ουρντού,που, σημαίνει ”μεγάλος-η ο / σεβάσμια ηλικίας / ευγενής” .

Το MEYDAN – LAROUSSE: ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟ ΚΑΙ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, στη σελ 540 αναφέρει για το bozuk: Μετάφραση: Bozuk (Μποζούκ): μουσικό όργανο της τουρκικής λαϊκής μουσικής. Ονομασία που δίνεται σε ορισμένες περιοχές της Νότιας και Δυτικής Ανατολίας και στα χωριά του νομού Κάισερι (Καισαρεία) σε ένα είδος μουσικού οργάνου της Ανατολίας, του τύπου του ταμπουρά και του μπαγλαμά, μετρίου μεγέθους και με μακρύ μπράτσο. 

 Βάσει μιας λαϊκής αμφίβολης ετυμολογίας το όνομά του οφείλεται στο ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στο χόρδισμά του (στο ντουζένι του) στα περάσματα από τον ένα (μουσικό) δρόμο (μακάμι) στον άλλο. Στην Ελλάδα είναι πολύ διαδομένος ο τύπος του με την επωνυμία μπουζούκι. Εδώ αναφέρεται το λεγόμενο “bozuk düzen”, το ”χαλασμένο χόρδισμα”.

Όμως παρότι το όνομα ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ, φαίνεται να ομοηχεί καλύτερα με το τουρκικό BOZUK, που σημαίνει διεφθαρμένος/χαλασμένος και χρησιμοποιείται περισσότερο ως αναφορά σε κακο-κέφαλο δύστροπο άνθρωπο, παρά σε μουσικό όργανο, εν τούτοις το πιθανότερο είναι να προέρχεται από το Περσικό ( Urdu) και γνωστό σε Άραβες και Οθωμανούς بزرگ Buzurg που σημαίνει μεγάλος-η-ο και προσδιορίζει ως ονομαστικός επιθετικός προσδιορισμός τον πανάρχαιο κατασκευαστικά Ταμπουρά (Πανδουρίδα), ως Ταμπουράς ο Μεγάλος TANBUR-I BÜZÜRK και όχι διεφθαρμένος / χαλασμένος, ή λεγόμενος “bozuk düzen”, το ”χαλασμένο χόρδισμα”. (βλέπε συνημμένη γκραβούρα 18ου αιώνα που αναφέρεται ως tanbur-i Büzürk ) ….” 

– Τ′ όνομα Μπουζούκι είναι ελληνοποιημένη λέξη της δανεικής, μάλλον από την Περσική ( Urdu ) Buzurg, το οποίο δηλώνει το διακριτό Ελληνικό Μπουζούκι , από το γένος των Buzurg, της ανατολικής μεσογείου και τελευταίως του Ιρλανδικού Irish Bouzouki. 

BENOITB VIA GETTY IMAGES/Greek man playing the Bouzouki – Scanned 1891 Engraving

Το γένος των οργάνων αυτών , ανάγει την καταγωγή του στις αρχαίες Πανδουρίδες/ Pandur/Pantur και Ταμπουράδες της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου στην οποία ανήκε και ανήκει η Ελλάδα. 

Αντίγραφο του Ταμπουρά του στρατηγού Μακρυγιάννη , κατασκευής Νίκου Φρονιμόπουλου.

Τέλος, το όνομα, δεν είναι υποχρεωτικά δηλωτικό εθνικής καταγωγής. Το ότι ο ταμπουράς – μπουζούκι, έχει Περσικό ή οθωμανικό όνομα, δεν σημαίνει πως δεν προϋπήρχε ως κατασκευή, του ονόματός του και πως είναι υποχρεωτικά και αποκλειστικά ΑραβοΠερσο-οθωμανικής καταγωγής, έστω και εάν υπήρχε και σε αυτούς τους πολιτισμούς. 

Ως ενδεικτικό και όχι εξαντλητικό παράδειγμα αναφέρω τη λέξη Τηλέφωνο που είναι μεν Ελληνική : Τήλε ( μακριά ) και φωνή = φωνή από μακριά , αλλά η εφεύρεση και η συσκευή του Τηλεφώνου / telephone/ telefone δεν είναι Ελληνική ! Το ότι το τηλέφωνο ως συσκευή φέρει Ελληνικό όνομα, δεν το κάνει Ελληνικής καταγωγής συσκευή. ’Η το επώνυμο Σαρρής, που φέρουν πολλοί Ελληνες, παρότι είναι Οθωμανικής καταγωγής σημαίνοντας το Κίτρινο χρώμα και τον Ξανθό άνθρωπο, εν τούτοις δεν σημαίνει πως όποιος Ελληνας ονομάζεται Σαρρής, είναι Τούρκος!

Σούλι Ιούνιος 2018. Αναπαράσταση Σουλιώτη με Ταμπουρά ( όπως έπαιζε ο Φώτος Τζαβέλλας)

Έτσι λοιπόν, το ότι το μπουζούκι /Buzurg/bozuk, φέρει περσο-οθωμανικό όνομα, δεν το καθιστά αποκλειστικά τέτοιας καταγωγής, αντιθέτως, αποδεδειγμένα φέρει παλαιότερη του ονόματός του καταγωγή από το γένος των αρχαίων Πανδουρίδων/ Pandur/Pantur και Ταμπουράδων της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου στην οποία ανήκε και ανήκει η Ελλάδα. 

COMMONS WIKIMEDIA/Βυζαντινή Πανδουρίδα

Αρχαία Πανδουρίδα (αντίγραφο). Πρόγονος του Ταμπουρά και του σύγχρονου μπουζουκιού

 Το μπουζούκι ως ετυμολογικό αποτύπωμα στο χώρο και τον χρόνο Απόσπασμα από τα 2 σχετικά βιβλία μου