Aπό τον Μπάμπη Μπαλτά

Μιλώντας για την ταινία της Joanna Grudzinska «Επανάσταση – Σχολείο» (2016)

Η προβολή της ταινίας  στον κινηματογράφο «Αλκυονίδα», στο πλαίσιο του εορτασμού των δικαιωμάτων του παιδιού, από το «Δίκτυο γα τα Δικαιώματα του Παιδιού» και το «Σκασιαρχείο», στις 22/11/2017 είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε τους δασκάλους της Ευρώπης κοντά στους οποίους έκαναν μαθήματα παιδαγωγικής και οι δικοί μας δάσκαλοι, σ’ έναν κοινό αδιαίρετο πυρήνα διεθνισμού.

Τα παιδαγωγικά ονόματα, όπως του Φεριέρ, του Κόρτσακ, της Μοντεσσόρι, του Μακαρένκο, της Κρούπσκαγια, του Νηλ και του Φρενέ ενώνονται με την ελληνική ιστορία της εκπαίδευσης και τους δικούς μας δασκάλους – και μάλιστα δίπλα στο Πεδίο του Άρεως που παίζεται η ταινία της Joanna Grudzinska. Η Ρόζα Ιμβριώτη είχε το σπίτι της στο Πεδίο του Άρεως, στο Γκύζη,  ο Παναγής Δημητράτος είχε το σπίτι στους Αμπελόκηπους, το σπίτι της δημιουργίας της ΕΠΟΝ και ο Δημήτρης Γληνός στην πλατεία Παδιαμαντη. Ο δάσκαλος Κώστας Σωτηρίου δίδασκε στη Σχολή Μπερζάν (πλατεία Αιγύπτου) όπου εφαρμόζονταν οι αρχές του Κλαπαρέντ (και να μην ξεχάσουμε ότι ο Κ. Σωτηρίου είναι ο πρώτος δάσκαλος που εφαρμόζει τον «αδαή δάσκαλο», τον Ζοζέφ Ζακοτό του Ρανσιέρ, τόσο περιζήτητος σήμερα για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων στην Πλατεία Αμερικής). Όπως και η Άλκη Ζέη πήγαινε στη Σχολή Αηδονοπούλου (τέρμα Ζαΐμη) όπου δίδασκαν η Ειρήνη Παϊδούση, ο Ιορδάνης Ιορδανίδης, ο Γιάννης Ζεύγος και η Καίτη Ζεύγου, με ιδέες πολύ κοντά στον Φρενέ.

Οι ριζοσπαστικές παιδαγωγικές ιδέες της μεσοπολεμικής περιόδου έχουν την καταγωγή τους στα δεινά του α΄ παγκοσμίου πολέμου και τις μετέπειτα «διαφωνίες» τους για τον ανερχόμενο φασισμό. Η άρνηση ενός καινούριου πολέμου είναι πίσω από την Νέα Αγωγή (συνελεύσεις των παιδιών, τυπογραφείο, υπαίθρια διδασκαλία, κοινότητες κλπ) Και η άρνηση του πολέμου γίνεται κυβέρνηση των παιδιών, όπως στο έργο του Κόρτσακ «Ο Βασιλιάς ο Ματίας ο Πρώτος». Κεντρικό πρόσωπο στο φιλμ είναι ο Σελεστέν Φρενέ, η στάση του για τον φασισμό, οι ιδέες του και ο τρόπος που δούλεψε με τα παιδιά (τυπογραφείο, αλληλογραφία, κινηματογράφος κλπ), όπως και ο Κόρτσακ (Παιδικό δικαστήριο, παιδική δημοσιογραφία, μαθητικό κοινοβούλιο, συνελεύσεις των παιδιών, δημοψηφίσματα, κοινότητα).

Σήμερα οι ιδέες τους συνεχίζονται στην ελληνική δημόσια εκπαίδευση μέσα από την Παιδαγωγική Ομάδα «Το Σκασιαρχείο». Κεντρικό ζήτημα που αναδεικνύει το φιλμ είναι τα όρια της παιδαγωγικής σε σχέση με την κοινωνία, τον φασισμό και το κράτος. Μπορούμε να αποσυνδέσουμε την παιδαγωγική από την πολιτική; Την παιδαγωγική από το αίτημα για στράτευση εναντίον του φασισμού; Το παράδειγμα του Κόρτσακ και του Φρενέ είναι εμφατικό γι’ αυτό το όριο. Ο διαφωτισμός γίνεται κι έγινε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η απάντηση τότε αλλά και τώρα που έχουμε τη Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού είναι τα δικαιώματα ελευθερίας (άρθρα 13 – 17). Ας τα επιστρέψουμε στα παιδιά. Η προβολή του φιλμ έγινε και από τη δημόσια τηλεόραση στις 9/11/2017 και μοιράζει τους κόπους μας σε πιο πολλούς ανθρώπους.

Το  πρόγραμμα των εκδηλώσεων σε μορφή pdf Προγραμμα 2017

Σημείωση: Η ταινία  «Επανάσταση – Σχολείο» (2016) της Joanna Grudzinska προβλήθηκε από την ΕΡΤ2 την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου  με τον τίτλο «Όταν η ουτοπία πήγαινε σχολείο» και είχε διάρκεια 53 λεπτά. Στην Αλκυονίδα  θα προβληθεί  η πλήρης κόπια της ταινίας που έχει διάρκεια 86 λεπτά. Η ταινία της ΕΡΤ είναι διαθέσιμη διαδικτυακά μεχρι τις 23 Νοεμβρίου στο  http://webtv.ert.gr/…/09noe2017-school-revolution-1918-1939/

Πηγή