«Δεν είμαστε μουσείο. Αυτό που μας παραδόθηκε θέλουμε να το πάμε παρακάτω», λέει η Ρία Ελληνίδου, διατυπώνοντας με ακρίβεια το πώς η πλειονότητα της νέας γενιάς μουσικών και ερμηνευτών αντιμετωπίζει την παράδοση. Ως ένα είδος που δεν πρέπει να συντηρείται στη ναφθαλίνη αλλά να πάλλεται από ζωντάνια, να εξελίσσεται και να ταξιδεύει. Η νεαρή Θεσσαλονικιά μουσικός είναι ένα από τα κορίτσια της παράδοσης που θα εμφανιστούν το επόμενο διάστημα στο Γυάλινο Upstage, σε ένα αφιέρωμα στην παραδοσιακή μουσική, με τραγούδια απ’ όλη την Ελλάδα  –νησιά Αιγαίου, Μακεδονία, Ηπειρο, Θράκη–, τη Μαύρη Θάλασσα, τη Σμύρνη, την Κάτω Ιταλία, με ούτια και κλαρίνα, με βιολιά και τουμπερλέκια.

Και οι πέντε ξεκίνησαν από μικρές το ταξίδι στην παράδοση. Η Ελληνίδου –θα εμφανιστεί στο Γυάλινο την Πέμπτη 5/12 με το σχήμα «Loxandra Enseble»–, παίζει κρουστά κυρίως της Ανατολικής Μεσογείου και τραγουδάει. Με πατέρα δεξιοτέχνη του κλαρίνου, μητέρα τραγουδίστρια και αδελφό επίσης μουσικό, η πορεία της σαν να είχε προδιαγραφεί.

«Ξεκίνησα με την οικογένειά μου σε πανηγύρια και γάμους. Τους χειμώνες δουλεύαμε στα αστικά κέντρα, τα καλοκαίρια στα χωριά. Μετά ήρθαν τα φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, Σερβία, Μαυροβούνιο, Τουρκία, σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Αγαπάω την παράδοση, τραγουδάω τα πάντα αλλά περισσότερο ό,τι έχει να κάνει με στεριά. Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Ηπειρο…». Την ρωτάω αν οι νεότεροι αγαπούν την παράδοση. «Είμαστε λίγο σνομπ ακόμη», απαντάει γελώντας. «Αλλά σίγουρα έχουν γίνει πολλά βήματα. Οταν ήμουν 15 χρόνων και έλεγα αυτά τα τραγούδια, με κοίταζαν σαν εξωγήινη, αλλά με το έργο που είχε γίνει τα τελευταία χρόνια στα μουσικά σχολεία της χώρας, τα πράγματα έχουν αλλάξει σε σημαντικό βαθμό».

Τουμπερλέκι, κανονάκι, αλλά και πολλά άλλα όργανα παραδοσιακής μουσικής θα παρελάσουν στη σκηνή του Γυάλινου.

«Ο πλούτος των οργάνων»

Στη σπουδαία συνεισφορά των μουσικών σχολείων στέκεται και η Ιφιγένεια Ιωάννου. Η ίδια άλλωστε σπούδασε στο Πειραματικό Μουσικό Γυμνάσιο – Λύκειο Παλλήνης κι εκεί ήρθε σε επαφή με την παράδοση και τη λαϊκή μουσική. «Με εντυπωσίασε ο πλούτος των οργάνων. Ακουσα το κανονάκι και μαγεύτηκα. Είναι ένα υπέροχο όργανο και μπορεί να παίξει με πολλές ορχήστρες». Η Ιωάννου επίσης τραγουδάει, είναι δασκάλα μουσικής και πιστεύει ότι η παραδοσιακή μουσική πρέπει να εξελιχθεί ως ήχος αλλά να παραμείνει αναλλοίωτη ως ήθος και ύφος. Στο Γυάλινο θα εμφανιστεί (29/11 και 6/12) μαζί με τους Δημήτρη Λάππα, Γιώτη Κιουρτσόγλου και Στέφανο Δημητρίου, σε ένα πρόγραμμα που κυρίως θα έχει ρεμπέτικα, σμυρναίικα, ανάμεσά τους και τραγούδια άγνωστων Σμυρνιών συνθετών όπως ο Σταύρος Παντελίδης, αλλά και λαϊκά.

Την εξέλιξη της παραδοσιακής μουσικής, το να την «πειράζει» κανείς ως προς το ύφος και την ενορχήστρωση, υποστηρίζει θερμά και η Κατερίνα Παπαδοπούλου, από τις πιο γνωστές ερμηνεύτριες παραδοσιακής μουσικής αλλά και δασκάλα. Συνήθως βρίσκεται με μια βαλίτσα στο χέρι από φεστιβάλ σε φεστιβάλ, από σεμινάριο σε σεμινάριο, και σε παραστάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο όπου συνεργάζεται με σπουδαίους μουσικούς, ανάμεσά τους και ο διάσημος Καταλανός συνθέτης και βιρτουόζος της βιόλα ντα γκάμπα, Ζόρντι Σαβάλ. «Συναντήθηκα τυχαία με την παράδοση, σε πολύ μικρή ηλικία. Σε μια παιδική χορωδία παραδοσιακής μουσικής στο Περιστέρι, τη μοναδική που υπήρχε τότε, όπου έτυχε να έχουμε έναν ορεξάτο δάσκαλο, τον Γιάννη Τσιαμούλη. Στην παραδοσιακή μουσική βρήκα την αλήθεια μου, τη νιώθω πια σαν προέκταση του εαυτού μου και γι’ αυτό αισθάνομαι ότι μπορώ να την παραλλάξω. Ως δασκάλα διδάσκω τον ορθό τρόπο, αλλά καλλιτεχνικά κάνω τα δικά μου. Ξέρω ότι κάποιοι μπορεί να μη συμφωνούν με αυτό, αλλά εγώ πιστεύω ότι και ένα παραδοσιακό της Καλύμνου λ.χ., παιγμένο με τα ίδια παραδοσιακά όργανα, μπορεί να διαθέτει στοιχεία ροκ».

Η Παπαδοπούλου θα εμφανιστεί στο Γυάλινο στις 17 και στις 24/1 με το συγκρότημά της «Νότιο τόξο» σε ένα πρόγραμμα με τραγούδια από τα παράλια της Μικράς Ασίας, τις Κυκλάδες, την Κύπρο και τα Δωδεκάνησα, τη νότια Πελοπόννησο, μέχρι την Κάτω Ιταλία. Η τελευταία δισκογραφική δουλειά του συγκροτήματος με τίτλο «Νότιο Τόξο in Karpathos», ηχογραφήθηκε εξ ολοκλήρου στο Μοναστήρι Αγίου Γεωργίου Βασσών της Καρπάθου.

«Μαγεύτηκα…»

Από το Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης και με δάσκαλο παραδοσιακής μουσικής τον πατέρα της ξεκίνησε και η Μάρθα Μαυροειδή κι αυτά τα χρόνια τα θυμάται με μεγάλη τρυφερότητα. «Μέσα από καταπληκτικούς δασκάλους και συμμαθητές, δημιουργήθηκε μια κατ’ αρχάς κοινή αγάπη για το αντικείμενο της παραδοσιακής μουσικής», σημειώνει. Η Μαυροειδή σπούδασε σάζι, βυζαντινή μουσική και βουλγάρικο τραγούδι το οποίο ανακάλυψε όταν άκουσε μια κασέτα του πατέρα της. «Για πέντε χρόνια έκανα μόνο βουλγάρικη μουσική, μαγεύτηκα από τις μελωδίες και το ηχόχρωμα της βουλγάρικης φωνής», τονίζει. Συνεργάζεται με καλλιτέχνες και συγκροτήματα παραδοσιακής μουσικής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει δημιουργήσει τη χορωδία «Η Ροδιά» που ξεκίνησε με έξι άτομα και τώρα αριθμεί 60. Στο Γυάλινο θα παίξει πολίτικο λαούτο και θα τραγουδήσει στις 20/12 με τον Ναξιώτη βιολιστή Στάθη Κουκουλάρη και στις 27/12 με τον Χάρη Λαμπράκη στο νέι, τον Στρατή Ψαραδέλλη στην πολίτικη λύρα, τον Βαγγέλη Καρίπη στα κρουστά, και τον Γιώργο Βεντουρή στο κοντραμπάσο, σε μουσικές και τραγούδια κυρίως από τα Δωδεκάνησα, το Αιγαίο γενικότερα, τη Μικρά Ασία.

Για τη Γιαννιώτισσα Αθηνά Τασούλα, τα ηπειρώτικα ακούσματα ήταν σχεδόν καθημερινό ρεπερτόριο. Εκανε κλασικές σπουδές και αργότερα έπιασε στα χέρια της τα κρουστά. Σήμερα είναι δασκάλα μουσικής στο Χαϊδάρι και με τον σύζυγό της Δημήτρη Σινάνογλου έχουν το συγκρότημα «Αλκμάν» από τον λυρικό ποιητή που έζησε κατά τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. Παντρεύουν το κλαρίνο και το παραδοσιακό βιολί με το μπάσο, τις παραδοσιακές μελωδίες με την τζαζ και γράφουν και δικά τους τραγούδια. Μια επιλογή απ’ όλα αυτά θα παρουσιάσουν στο Γυάλινο στις 7 Φεβρουαρίου. Οι διαδρομές του στην παράδοση θα περιλαμβάνουν εκτός από την Ηπειρο, τη Θράκη, τη Δράμα, τα Κύθηρα. 

Πληροφορίες: www.gialino.gr

Πηγή