Ο ρόλος του πλήθους στη λογοτεχνία και την ιστορία, το προσφυγικό ζήτημα και η έκθεση φωτογραφίας του Γιάννη Μπεχράκη είναι από τα σημεία που ξεχωρίζουν

Μετρώντας αντίστροφα για την έναρξή της η 16η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (9-12 Μαΐου 2019, εγκαταστάσεις ΔΕΘ – HELEXPO) συνδυάζει τη φιλαναγνωσία και την αγάπη για τη λογοτεχνία με παρεμβάσεις για μερικά από τα πιο κρίσιμα ζητήματα του σύγχρονου κοινωνικοπολιτικού βίου, ανοίγοντας διαλόγους, θέτοντας ερωτήματα, διερευνώντας επίκαιρα ζητήματα, φωτίζοντας, ενίοτε, αθέατες πτυχές της τρέχουσας επικαιρότητας και συγκυρίας.

Υπηρετώντας αυτή τη λογική το κεντρικό θέμα της έκθεσης με τίτλο «Το πλήθος ως πρωταγωνιστής στη λογοτεχνία και την Ιστορία» εστιάζει σε μια σειρά από καίριους επιμέρους άξονες που επιχειρούν να σηματοδοτήσουν τη συμβολή, τον ρόλο, ή την απλή παρουσία των μεγάλων ομάδων στη διαμόρφωση των εκάστοτε συνθηκών.

Παράλληλα, μια ενότητα που έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια με τίτλο «Imagine all the people: αφιέρωμα στην προσφυγική εμπειρία» καταπιάνεται με μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας: αυτή της μετακίνησης και ροής μεγάλου μέρους πληθυσμού, όπως την επιβάλλουν καταστάσεις ανεξάρτητες της ατομικής βούλησης.

Κοντά σε αυτές τις δύο θεματικές, μια έκθεση φωτογραφίας που ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα τους αποτελεί η παρουσίαση των εικόνων του βραβευμένου με Πούλιτζερ φωτορεπόρτερ του πρακτορείου Reuters Γιάννη Μπεχράκη, που αποτύπωσε ζωντανά, με την πιο αλληλέγγυα ματιά το προσφυγικό ζήτημα.

Αναλυτικά οι τρεις παραπάνω ενότητες της 16ης ΔΕΒΘ διαμορφώνονται ως εξής:

Το πλήθος στο επίκεντρο 5 συζητήσεων

Η κεντρική θεματική της διοργάνωσης με τίτλο «Το πλήθος ως πρωταγωνιστής στη λογοτεχνία και την Ιστορία» φιλοδοξεί να αναδείξει τον ρόλο του πλήθους, είτε ως κομπάρσου, είτε ως πρωταγωνιστή των εξελίξεων, και να ανιχνεύσει τον τρόπο που η λογοτεχνία και η ιστοριογραφία αντιμετωπίζουν το πλήθος διαχρονικά. Επίσης να προβάλει μια μεγάλη ιδεολογική αντιπαράθεση των ημερών μας, ανάμεσα στους οπαδούς των συλλογικών δράσεων –και κατ’ επέκταση των δράσεων κοινωνικής αλληλεγγύης– και τους θιασώτες του ατομικισμού. Ανάμεσα στους υποστηρικτές της κοινωνίας και εκείνους που θεωρούν ότι δεν υπάρχει κοινωνία, παρά μόνον άτομα.

Πέντε συζητήσεις

Στο πλαίσιο της ενότητας αυτής, συνολικά πέντε συζητήσεις που διοργανώνει το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού στην αίθουσα «Cosmos» (Περίπτερο 13) της 16ης ΔΕΒΘ, θα επιχειρήσουν να προσδιορίσουν τη σημασία του πλήθους όπως διαμορφώνεται από την Ιστορία ή όπως τη διαμορφώνει, διερευνώντας παράλληλα τη σχέση του με τη λογοτεχνία. Γνωστοί έλληνες και ξένοι συγγραφείς, ειδικοί επιστήμονες, πανεπιστημιακοί, ερευνητές, δημοσιογράφοι, κριτικοί λογοτεχνίας συμμετέχουν στα πάνελ των εκδηλώσεων που μέσα από τους διαλόγους τους οποίους θα αναπτύξουν αναμένεται να προκαλέσουν προβληματισμούς, σχόλια και ζυμώσεις:

Ο γάλλος συγγραφέας Ερίκ Βυϊγιάρ, προσκεκλημένος της διοργάνωσης

Η Γαλλία, μια από τις χώρες της Ευρώπης με παράδοση σε θέματα μαζικών εξεγέρσεων και κατάκτησης στόχων στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας, μοιάζει και σήμερα να γίνεται μια χώρα- οδηγός εξελίξεων που κατευθύνουν μαζικά κινήματα. Ένας από τους σημαντικότερους προσκεκλημένους της διοργάνωσης, ο γάλλος συγγραφέας Ερίκ Βυϊγιάρ συνομιλεί με τον αναπληρωτή καθηγητή Νεότερης Ευρωπαϊκής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ Κώστα Γαγανάκη με θέμα «Ο χαρακτήρας του πλήθους: Από τη γαλλική επανάσταση στα κίτρινα γιλέκα». Σημειώνεται ότι ο γάλλος συγγραφέας στο βιβλίο του «14η Ιουλίου», μιλά ιδιαίτερα για την κατάληψη της Βαστίλλης από την οπτική της συμμετοχής του μεγάλου πλήθους σε αυτήν. Εδώ συζητά για τον χαρακτήρα αυτού του πλήθους, και τους όποιους συσχετισμούς του με σημερινές εκδοχές αυθόρμητων κινημάτων, με τον ειδικό στην Ιστορία της Γαλλίας, Κώστα Γαγανάκη θέτοντας ερωτήματα όπως: Είναι το πλήθος κάτι το ενιαίο; Και είναι πάντα ανώνυμο; Σε ποιες περιπτώσεις εξεγείρεται; Η Γαλλική Επανάσταση διεκδικεί, άλλωστε, τα πρωτεία ως προς την είσοδο του μεγάλου πλήθους στην Ιστορία. Συντονιστής της συζήτησης θα είναι ο δημοσιογράφος, διευθυντής της ΔΕΒΘ Μανώλης Πιμπλής.

Ο Κολομβιανός Σαντιάγκο Γκαμπόα, η Τουρκάλα Ασλί Ερντογάν και ο ισπανός Πέδρο Ολάγια συνομιλούν

Τα τελευταία χρόνια είδαμε μεγάλα πλήθη να κινητοποιούνται και σε όλη τη Μεσόγειο. Το ίδιο κατά καιρούς συμβαίνει στη Λατινική Αμερική αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου με αυξανόμενη συχνότητα. Στη συζήτηση με θέμα «Το πλήθος στις πλατείες. Μνήμη μιας χαμένης κοινότητας;» άλλοι τρεις σημαντικοί ξένοι συγγραφείς, καλεσμένοι της διοργάνωσης, ο Κολομβιανός Σαντιάγκο Γκαμπόα, η Τουρκάλα Ασλί Ερντογάν και ο ισπανός Πέδρο Ολάγια συνομιλούν για τις πολλές πτυχές του θέματος αυτού: Ποιο είναι αυτό το σύνολο ανθρώπων που συνεργούν χωρίς κομματική ταυτότητα, χωρίς αναγκαστικά συγκεκριμένη ιδεολογία και κυρίως χωρίς αντιπροσώπευση; Τι ζητούν από την κεντρική εξουσία και πόσο εισακούγονται; Τι μπορούν άραγε να πετύχουν; Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα στα οποία επιχειρούν να απαντήσουν. Τη συζήτηση συντονίζει ο γνωστός έλληνας συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης.

«Το πλήθος στην εικόνα, 1974-2019: κομπάρσος ή πρωταγωνιστής;»

 Το πλήθος έκανε αισθητή την παρουσία του σε αρκετές περιπτώσεις μετά τη δικτατορία στην Ελλάδα, άλλοτε πιο δυναμικά, άλλοτε σε πιο παθητικό ρόλο. Μερικές εικόνες του μπαίνουν στο μικροσκόπιο στη συζήτηση με θέμα «Το πλήθος στην εικόνα, 1974-2019: κομπάρσος ή πρωταγωνιστής;». Από τη σκοπιά των πολιτισμικών, κοινωνικών και πολιτικών σπουδών οι συνομιλητές/τριες θα εστιάσουν σε πρόσφατες και αναγνωρίσιμες εικόνες πλήθους, εξηγώντας την ιστορία που αναδύεται μαζί του και αναλύοντας την πολιτική τους σημασία σήμερα. Ομιλητές θα είναι οι: Δημήτρης Παπανικολάου (αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης), Άντζελα Δημητρακάκη (συγγραφέας, καθηγήτρια Ιστορίας και Θεωρίας της Σύγχρονης Τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου), Αλέξανδρος Κιουπκιολής (επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ), Αθηνά Αθανασίου (Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο). Συντονιστής θα είναι ο Δημήτρης Παπανικολάου.

«Η ιστορία από την πλευρά του πλήθους»

Στη συζήτηση με θέμα «Η ιστορία από την πλευρά του πλήθους. Όψεις αυθορμητισμού και μαζικότητας στο παρελθόν της Ελλάδας και της Ευρώπης» με τον φακό του ιστορικού αλλά και του πολιτικού επιστήμονα εξετάζονται η ίδια η έννοια του πλήθους, παραδείγματα δραστηριοποίησής του στον ελληνικό 20ό αιώνα αλλά και σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, ενώ επιχειρείται και μία παρουσίαση της διαχρονικής αντίθεσης λίγοι/πολλοί, πατρίκιοι/πληβείοι, δημοκρατικοί/ολιγαρχικοί και η αναπαράσταση αυτής της αντίθεσης στη λογοτεχνία. Συμμετέχουν: Βαγγέλης Καραμανωλάκης (επίκουρος καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, ΕΚΠΑ), Κώστας Γαγανάκης (αν. καθηγητής Νεότερης Ευρωπαϊκής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ), Γιάννης Σταυρακάκης (αν. καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ). Συντονίζει ο δημοσιογράφος, διευθυντής της ΔΕΒΘ Μανώλης Πιμπλής.

«Άψυχες φιγούρες από χαρτόνι»

Τέλος, η συζήτηση με τίτλο «Άψυχες φιγούρες από χαρτόνι»*. Το πλήθος στο μικροσκόπιο της Λογοτεχνίας και της Κριτικής έχει στόχο να εξετάσει με τη ματιά του φιλολόγου και του κριτικού λογοτεχνίας το πώς το πλήθος παρουσιάζεται (ή δεν παρουσιάζεται) σε λογοτεχνικά κείμενα, ελληνικά και όχι μόνο, το πώς αντιμετωπίζεται από την κριτική, αλλά και από τη θεωρία της λογοτεχνίας. Ομιλητές θα είναι οι: Αριστοτέλης Σαΐνης και Γιώργος Περαντωνάκης (κριτικοί λογοτεχνίας), Ελένη Παπαργυρίου (επίκουρη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών). Συντονιστής θα είναι ο Βαγγέλης Χαρτοβασιλείου (δημοσιογράφος, κριτικός βιβλίου).

*Από τον πρόλογο του Αντρέα Φραγκιά στο μυθιστόρημά του, «Το πλήθος».

Reuters / Γιάννης Μπεχράκης

Ένα ευρύ πρόγραμμα για τη ζωή των προσφύγων

Για τέταρτη συνεχή χρονιά στο πλαίσιο της ενότητας «Imagine all the people: Αφιέρωμα στην προσφυγική εμπειρία» η ΔΕΒΘ πραγματοποιεί συζητήσεις και βιωματικά εργαστήρια με κύριο θέμα τη ζωή των προσφύγων, τη φωνή, τις ανάγκες αλλά και την προσφορά τους στη χώρα μας. Πολύτιμη βοήθεια στο κομμάτι αυτό προσέφεραν η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, αλλά και η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού που είναι συνδιοργανωτές εκδηλώσεων μαζί με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Στρογγυλό τραπέζι – συζητήσεις

• Στο στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Η προσφυγική εμπειρία ως πηγή έμπνευσης και λογοτεχνικής δημιουργίας» συμμετέχουν ο αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα Φιλίπ Λεκλέρκ και οι συγγραφείς Αλί Μπαντέρ και Άρης Φιορέτος, ενώ συντονίζει η δημοσιογράφος Θεοδώρα Αυγέρη (Οργάνωση: Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ για τους πρόσφυγες/ΕΙΠ/ΓΓ Απόδημου Ελληνισμού) .
• Στην παρουσίαση – συζήτηση με τίτλο «Imagine all the people»: Προσφυγική εμπειρία και ένταξη με τα μάτια των εφήβων επτά έφηβοι που ζουν μόνιμα στη Θεσσαλονίκη παρουσιάζουν τα κείμενα που δημιούργησαν στη διάρκεια βιωματικού εργαστηρίου για την προσφυγική εμπειρία, την ένταξη, τη διαφορετικότητα, την αλληλεγγύη, την ενσυναίσθηση και μοιράζονται τους προβληματισμούς και τις ιδέες τους με το κοινό της έκθεσης. Το συντονισμό έχουν οι Παυλίνα Μάρβιν (συγγραφέας) και Ελένη Σουκούρογλου (ψυχολόγος) (Οργάνωση: ΕΙΠ).
• Στη συζήτηση με τίτλο «Η προσφυγική εμπειρία με το βλέμμα των συγγραφέων» τέσσερις πεζογράφοι συνομιλούν για την προσφυγική εμπειρία στην Ελλάδα και την Ευρώπη από τη σκοπιά του συγγραφέα με αφορμή πρόσφατα έργα τους. Ομιλητές θα είναι οι συγγραφείς: Πάνος Καρνέζης, Άρης Φιορέτος, Νούλτσε Μαρία Καρντόζο (Πορτογαλία), Ντούμπραβκα Λάλιτς (Σερβία). (Ογάνωση: ΕΙΠ/Γ.Γ. Απόδημου Ελληνισμού).
• Τέλος, πολυαναμενόμενη και ξεχωριστή είναι η συζήτηση με τίτλο «Η προσφυγική εμπειρία σε πρώτο πρόσωπο» που αφορά την ένταξη και την ενσωμάτωση των προσφύγων. Σ’ αυτή θα συμμετάσχουν εκπαιδευτικοί και πρόσφυγες από τη Δομή Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων στους Ταγαράδες Θεσσαλονίκης. Η εκδήλωση παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς στη διάρκειά της προσφυγόπουλα θα πάρουν το λόγο και θα μιλήσουν για τις εμπειρίες τους. (Οργάνωση: ΕΙΠ).

 

Εργαστήρια

Ξεχωριστό κομμάτι αυτής της ενότητας αποτελούν τρία εργαστήρια:

Βιωματικό Εργαστήρι Γραφής με τίτλο «Από την ανάγνωση της προσφυγιάς στη δημιουργία»

Με αφορμή ποικίλα ερεθίσματα (αφηγήσεις, εικόνες, έργα τέχνης, θεατρικές τεχνικές)  οι συμμετέχοντες προσεγγίζουν βιωματικά το προσφυγικό ζήτημα μέσα από την ιστορία ενός παιδιού και γράφουν δικά τους κείμενα.  Το εργαστήριο βασίζεται στο ψηφιακό έργο Πολύτροπη Γλώσσα- θεματική ενότητα «Μετανάστες-Πρόσφυγες». Η Πολύτροπη Γλώσσα είναι εγκεκριμένη από το ΙΕΠ και αναρτημένη στον ιστότοπο του ΚΕΓ και περιλαμβάνει πλούσιο υλικό για τη διδασκαλία της γλώσσας στο λύκειο και στο γυμνάσιο. Εμψυχώτριες: Αύρα Αυδή, Γιούλη Αλεξίου, Τζένη Καραβίτη, Πανταζής Μητελούδης. (Οργάνωση: Ύπατη Αρμοστία ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, Ομάδα Δημιουργικής Έκφρασης).

Εργαστήριο Δημιουργικής Ανάγνωσης – Διαβάζουμε μαζί στις γλώσσες του κόσμου (απευθύνεται σε παιδιά 5-8 ετών μαζί με τους γονείς τους)

Μικροί μαθητές/τριες και οι γονείς τους διαβάζουν μαζί το βιβλίο της Mira Lobe, «Το μικρό Εγώ είμαι εγώ» (εκδόσεις Τόπος), στα ελληνικά, γερμανικά, αραβικά και φαρσί. Στο πλαίσιο του προγράμματος «κι αν ήσουν εσύ;». Εμψυχώτριες: Αφροδίτη Ρίζου, Αντιγόνη Τσαρμποπούλου. (Οργάνωση: Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών «Διοτίμα»).

Νεοσσοί

Βιωματικό εργαστήριο για αραβόφωνους και ελληνόφωνους μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με σκοπό τη δημιουργία ποιητικής εφημερίδας. Συντονίστριες: Παυλίνα Μάρβιν (συγγραφέας), Ελένη Σουκούρογλου (ψυχολόγος). (Οργάνωση: Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού/ PRAXIS –Παράρτημα Θεσσαλονίκης) 

Προβολές

Τέλος, την ενότητα ολοκληρώνει ένα πρόγραμμα προβολών με:

• Επιλογή ταινιών που έχουν δημιουργήσει παιδιά και νέοι με θέμα το προσφυγικό, οι οποίες προβλήθηκαν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Συνάντησης Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας-Camera Zizanio – Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους.
• Ενημέρωση από εκπρόσωπο του Κέντρου Γυναικείων Μελετών «Διοτίμα» που παρέχει δωρεάν νομική βοήθεια σε γυναίκες θύματα βίας όλων των εθνικοτήτων και προβολή σποτ – εισαγωγικών βίντεο διάρκειας 10΄για την ψηφιακή καμπάνια που υλοποίησε το κέντρο με τη ευγενική υποστήριξη της «Παπαστράτος». Στη διάρκειά τους το κέντρο επιδιώκει να κάνει ορατές τις διάφορες όψεις του φαινομένου της έμφυλης βίας, ευαισθητοποιώντας το ευρύτερο κοινό (Παραγωγή: Κέντρο Γυναικείων Ερευνών και Μελετών Διοτίμα).

Το ξεχωριστό σύμπαν του Γιάννη Μπεχράκη

«Θέλω η φωτογραφία μου να δημιουργεί μια σχέση και ένα αίσθημα κοινής ευθύνης για τη συμφορά των άλλων ανθρώπων που παγιδεύονται από τα γεγονότα σε μακρινά μέρη»… «Μισώ τον πόλεμο, αλλά θέλω να καταγράψω τον πόνο. Θέλω ο θεατής να νιώσει άβολα, ενδεχομένως να νιώσει ένοχος, και ότι είναι ενήμερος….

Τα λόγια του Γιάννη Μπεχράκη (1960-2019), μαχαίρι στην καρδιά της αδιαφορίας, της μισαλλοδοξίας, της έλλειψης αλτρουισμού και αλληλεγγύης, εκφράζουν την ευρύτερη ευαισθησία του για το προσφυγικό ζήτημα, το οποίο ο βραβευμένος με Πούλιτζερ φωτογράφος και φωτορεπόρτερ αποτύπωσε με τον φακό του, ίσως με την πιο καθαρή ματιά.

Τώρα, η 16η ΔΕΒΘ έχει την τιμή να παρουσιάσει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, συνολικά 47 φωτογραφίες γύρω από το θέμα αυτό, τις οποίες παραχωρεί στη διοργάνωση το πρακτορείο Reuters στο οποίο ο Μπεχράκης υπήρξε επικεφαλής του φωτογραφικού τμήματος. Η έκθεση που είναι αφιερωμένη στη μνήμη του, απόλυτα εναρμονισμένη με τις δύο παραπάνω κεντρικές θεματικές της διοργάνωσης, έχει τίτλο «Δρόμοι Ελπίδας και Απελπισίας» και θα παρουσιαστεί δίπλα στην αίθουσα «Εξώστης» (Περίπτερο 15).

Όπως είναι γνωστό, ο φωτογράφος επί τρεις σχεδόν δεκαετίες υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας και κατέγραψε με το φακό του τη μαζική μετακίνηση ανθρώπων στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική, στην Ασία, στα Βαλκάνια και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Στις περιοχές αυτές το έργο του λειτούργησε ως απόδειξη της κυκλικότητας των συγκρούσεων, αλλά και ως υπενθύμιση της αναπόφευκτης συνέπειας του πολέμου, του ξεριζωμού. Ο φακός του αιχμαλώτισε διαδρομές ελπίδας και απελπισίας. Οι φωτογραφίες του μιλούν για το θάρρος και την αντοχή, τον πόνο και την αποφασιστικότητα ανθρώπων που έχουν ξεπεράσει το ανθρώπινο μέτρο, οικογενειών που ξεριζώθηκαν από τις μάχες, της μάνας που αποχωρίζεται το παιδί της. Τον τελευταίο χρόνο, ο Μπεχράκης φωτογράφησε ζωές ανθρώπων σε πολύ προσωπικές στιγμές, δίχως όμως να προσβάλει τον ιδιωτικό τους χώρο. Αποτύπωσε την ανακούφισή τους όταν πατούσαν σε ευρωπαϊκό έδαφος και τον τρόμο στα μάτια τους για όσα θα ακολουθούσαν.

Τέτοιου είδους έργα περιλαμβάνει και η συγκεκριμένη φωτογραφική έκθεση, που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2017 στο σημαντικότερο Φεστιβάλ Φωτοειδησεογραφίας στον κόσμο, στο Περπινιάν της Γαλλίας, και το 2019 στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια στην Ιταλία.

Συζήτηση

Εξάλλου, με αφορμή την έκθεση, στο πλαίσιο της 16ης ΔΕΒΘ θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα «Δρόμοι Ελπίδας και Απελπισίας» με ομιλητές τους Αλέξανδρο Αβραμίδη (φωτογράφο – συνεργάτη Reuters), Άλκη Κωνσταντινίδη (φωτογράφο Reuters για την Ελλάδα και την Κύπρο), Ηρακλή Παπαϊωάννου (επιμελητή MOMus/ Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης). (Οργάνωση: Reuters/ Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού/ Προσφυγική Εμπειρία).  

Βιογραφικό Γιάννη Μπεχράκη

Γιάννης Μπεχράκης Γεννήθηκε το 1960 στην Αθήνα. Σπούδασε φωτογραφία στην Σχολή Τεχνών και Τεχνολογίας στην Αθήνα, συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Middlesex, όπου πήρε πτυχίο στη Φωτογραφία. Ξεκίνησε να εργάζεται ως φωτορεπόρτερ στο πρακτορείο Reuters το 1988 καλύπτοντας μεταξύ άλλων την κηδεία του Αγιατολάχ Χομεϊνί στο Ιράν, τις αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, τις εθνοτικές συγκρούσεις στην Κροατία, τη Βοσνία και το Κοσυφοπέδιο, τους πολέμους στην Τσετσενία, τη Σιέρα Λεόνε, τη Σομαλία, το Αφγανιστάν, τον Λίβανο, καθώς και τον πρώτο και τον δεύτερο πόλεμο του Κόλπου. Επιπλέον, κάλυψε τη σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων για πολλά χρόνια, τους σεισμούς στο Κασμίρ, την Τουρκία, την Ελλάδα και το Ιράν. Απεικόνισε εμφύλιες συγκρούσεις και μεγάλα πολιτικά γεγονότα σε όλο τον κόσμο, και πιο πρόσφατα την Αραβική Άνοιξη στην Αίγυπτο, την Τυνησία και τη Λιβύη. Το 2013 κάλυψε τις κοινωνικές αναταραχές στην Τουρκία και το 2014 την ουκρανική κρίση στο Κίεβο, καθώς και τον εμφύλιο πόλεμο στην Ανατολική Ουκρανία. Εργάστηκε ως φωτορεπόρτερ σε τέσσερις Ολυμπιακούς Αγώνες, στο Παγκόσμιο Κύπελλο στις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλά διεθνή αθλητικά γεγονότα. Το 2008 μετέβη στα Ιεροσόλυμα ως επικεφαλής της αποστολής του πρακτορείου Reuters για τα ισραηλινά και παλαιστινιακά εδάφη. Το 2010 επέστρεψε στην πατρίδα του ως επικεφαλής φωτογράφος στην Ελλάδα και την Κύπρο προκειμένου να καλύψει την οικονομική και την πολιτική κρίση. Το 2015-16 φωτογράφησε την προσφυγική κρίση στην Ευρώπη. Ο Γιάννης Μπεχράκης έδωσε διαλέξεις σε διάφορα κολέγια και πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ανάμεσα στα εθνικά και διεθνή βραβεία που έλαβε, αναγορεύτηκε εφτά φορές Έλληνας Φωτορεπόρτερ της Χρονιάς από τα Ελληνικά Εθνικά Βραβεία Fuji και τρεις φορές Ευρωπαίος Φωτορεπόρτερ της Χρονιάς από τη Fuji, στο Λονδίνο το 1999, στη Βαρκελώνη το 2002 και στη Ρώμη το 2004. Το 2000 έλαβε το βραβείο John Faber από το Overseas Press Club of America στη Νέα Υόρκη και την ίδια χρονιά τιμήθηκε με το πιο αναγνωρισμένο δημοσιογραφικό βραβείο στην Ελλάδα, το Βραβείο του Ιδρύματος Μπότση, από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το 2000 ο Μπεχράκης κέρδισε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία της γενικής ειδησεογραφίας του διαγωνισμού World Press Photo. To 2002 στα βραβεία Bayeux που απονέμονται στους πολεμικούς ανταποκριτές, κέρδισε το Βραβείο του Κοινού (Prix de Public) για τις φωτογραφίες του από την απελευθέρωση της Καμπούλ. Επιπλέον, κέρδισε το 2004, το 2009, το 2013 και το 2015 το βραβείο στο Διεθνή Διαγωνισμό Ειδησεογραφικής Φωτογραφίας της Κίνας (China International Press Photo Contest). Το 2011 βραβεύτηκε από την NPPA (National Press Photographers Association) με βραβείο αριστείας στην κατηγορία της γενικής ειδησεογραφίας στο διαγωνισμό Best of Photojournalism. Το 2012 και το 2015 κέρδισε το βραβείο για τις φωτογραφίες της χρονιάς POYi (Pictures of the Year international) του Πανεπιστημίου του Μιζούρι. Το 2015 αναγορεύτηκε από τον Guardian και το πρακτορείο Reuters ως Φωτορεπόρτερ της Χρονιάς, ενώ κέρδισε και το χρυσό βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό Ειδησεογραφικής Φωτογραφίας της Ιαπωνίας-Days Japan. Το 2015 τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ. Ο Γιάννης Μπεχράκης απεβίωσε στις 2 Μαρτίου 2019.

Πηγή