γράφει η Χριστίνα Σανούδου

Ενας πραγματικός μυστικιστής του πιάνου, ο Lubomyr Melnyk θα μπορούσε να έχει διαπρέψει ως τζαζίστας ή κλασικός σολίστ, μόνο που η δική του σχέση με τη μουσική υπερβαίνει τα όρια της τέχνης ή της έκφρασης και φλερτάρει με τη μεταφυσική. Από τη δεκαετία του ’70, όταν οι πειραματισμοί του και η συνεργασία του με τη χορογράφο Carolyn Carlson στο Παρίσι τον οδήγησαν στη δημιουργία ενός καινούργιου ιδιώματος, της Continuous Music (θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «συνεχής» ή «αδιάλειπτη» μουσική) έως τις μέρες μας, έχει εξελίξει το παίξιμό του σε κάτι που ο ίδιος ονομάζει «πιανιστικό διαλογισμό».

Στο μεταξύ, έχει κατακτήσει τον τίτλο του πιο γρήγορου πιανίστα στον κόσμο, αγγίζοντας το απίστευτο ρεκόρ των περισσότερο από 19 νοτών το δευτερόλεπτο και με τα δύο χέρια ταυτόχρονα. Ωστόσο, τίποτα στο προφίλ ή στον τρόπο ζωής του δεν μαρτυρά ότι πρόκειται για έναν διάσημο συνθέτη, που έχει συνθέσει περισσότερα από 120 έργα, έχε δουλέψει για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο και έχει κερδίσει τον χαρακτηρισμό «προφήτης του πιάνου» εξαιτίας της αφοσίωσής του στο αγαπημένο του μουσικό όργανο.

Στην εποχή της επιφάνειας και της ματαιοδοξίας, παραμένει προσηλωμένος στις πνευματικές του αναζητήσεις και επιμένει πως στόχος της τέχνης δεν είναι απλώς να μας ψυχαγωγεί. «Μία από τις βασικές αποστολές της μουσικής είναι να ανοίγει το μυαλό μας στην αλήθεια, να μας επιτρέπει να βλέπουμε και να κατανοούμε τι είμαστε, τον κόσμο μας. Η μουσική δεν είναι μόνο διασκέδαση, μπορεί επίσης να είναι ο δρόμος προς τη γνώση», λέει σε συνέντευξή του στην «Κ» με αφορμή τις επερχόμενες αθηναϊκές εμφανίσεις του στο πλαίσιο του Plissken Festival. «Θέλω η μουσική μου να δείχνει στους ανθρώπους αυτά που είναι πραγματικά σημαντικά», συνεχίζει, εκφράζοντας την απογοήτευσή του με τη δημοφιλή μουσική του σήμερα, η οποία «έχει καταντήσει παιδική χαρά για ανθρώπους που δεν μπορούν να τραγουδήσουν και τραγούδια χωρίς μελωδία ή ψυχή. Μόνο ρυθμός και θόρυβος. Καλύτερα να ακούς τα τριζόνια τη νύχτα!».

Ο ακροατής της αδιάλειπτης μουσικής «βομβαρδίζεται» με νότες, οι οποίες διαδέχονται η μία την άλλη τόσο γρήγορα ώστε η σιωπή ανάμεσά τους να μην είναι αισθητή από το ανθρώπινο αυτί. Ομως, παρά την εκπληκτική ταχύτητα με την οποία κινούνται τα δάχτυλα του ουκρανικής καταγωγής πιανίστα και συνθέτη, το αποτέλεσμα είναι απρόσμενα αρμονικό και το κυρίαρχο συναίσθημα που βιώνει ο ακροατής είναι η εσωτερική γαλήνη, μαζί με μια απροσδιόριστη μελαγχολία.

Μέχρι σήμερα κανένας άλλος μουσικός δεν έχει τολμήσει να καταπιαστεί με τις μεγάλης κλίμακας συνθέσεις του και οι ηχογραφημένες εκτελέσεις τους είναι συλλεκτικές. Εκείνος, πάντως, αφιερώνει ένα σημαντικό κομμάτι του χρόνου του στη διδασκαλία, έχοντας αναπτύξει μία ολόκληρη μέθοδο, που βοηθά έναν πιανίστα να βελτιώσει τη δεξιότητα και την ικανότητα συγκέντρωσής του αντλώντας στοιχεία από τη φιλοσοφία της Ανατολής και τις πολεμικές τέχνες (αν και, παρά τις ανατολίτικες επιρροές, η μουσική του Melnyk παραπέμπει περισσότερο στην κλασική και στον μινιμαλισμό). «Παίζοντας Continuous Music επιτυγχάνεις μια κατάσταση ενεργού διαλογισμού…

Η ψυχή και το σώμα ενώνονται σε ένα ενιαίο σύνολο έξω από τον χώρο και τον χρόνο», υποστηρίζει. Ομως, πριν δοκιμάσει τις δυνάμεις του με αυτό το τόσο ιδιαίτερο μουσικό ιδίωμα, ένας πιανίστας πρέπει «να αγαπά πολλά πράγματα, όπως τον θεό, τους ανθρώπους, όλα τα ζωντανά πλάσματα, τον εαυτό του – και τη φωνή του πιάνου. Οταν είσαι έτοιμος να αγαπήσεις, το σώμα και η ψυχή σου θα ενωθούν για να σου επιτρέψουν να παίζεις σαν τον άνεμο, να βρυχάσαι σαν τον ωκεανό και να είσαι δυνατός σαν βράχος».

Αγάπη για τα δένδρα

Γεννημένος το 1948 στο Μόναχο, ο Lubomyr Melnyk μεγάλωσε στον Καναδά όπου σπούδασε λατινικά και φιλοσοφία. Υστερα από ένα σύντομο διάστημα στο Παρίσι, επέστρεψε στον Καναδά, συνεχίζει όμως να ταξιδεύει συστηματικά αναζητώντας ερεθίσματα για τη δουλειά του. Το τελευταίο του άλμπουμ, με τίτλο «Fallen Trees» γεννήθηκε «μέσα από την αγάπη μου για τα δένδρα, η οποία μου ενέπνευσε ένα αίσθημα μελαγχολίας. Είναι συγχρόνως μυστηριώδη και μεγαλοπρεπή. Η ομορφιά τους είναι έμπνευση χωρίς τέλος».

Το αθηναϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει τον κορυφαίο μουσικό να ερμηνεύει ζωντανά (όπως, δηλαδή, πρέπει να ακούγεται η continuous music, η οποία χάνει το βάθος της κατά την ψηφιακή επεξεργασία) συνθέσεις από το σύνολο της μουσικής του πορείας στις 3 και 4 Απριλίου στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».

φωτό κεντρική: Ο Lubomyr Melnyk θα παρουσιάσει τον «πιανιστικό διαλογισμό» σε δύο συναυλίες στην Αθήνα.

Πηγή