Γιώργος Κουμεντάκης – Αλέξανδρος Ευκλείδης. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν / LiFO

Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ σχολιάζουν τις νέες δράσεις του θεσμού και το καλλιτεχνικό τοπίο μετά την πανδημία.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή ανακοίνωσε την «Επανεκκίνησή» της, με το ρεπερτόριο που θα δούμε στη σκηνή Σταύρος Νιάρχος και την Εναλλακτική Σκηνή, από τον Σεπτέμβριο μέχρι τα Χριστούγεννα να περιλαμβάνει νέες παραγωγές, έργα που δεν πρόλαβαν να κάνουν πρεμιέρα την άνοιξη, αλλά και κάποιες επαναλήψεις επιτυχημένων έργων που παρουσιάστηκαν την προηγούμενη σεζόν, η οποία διακόπηκε απότομα λόγω της πανδημίας του Covid-19.

Όπερα, μπαλέτο, μουσικό θέατρο, ρεσιτάλ, συναυλίες και πολλές ακόμα ενδιαφέρουσες δράσεις θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον μας το φθινόπωρο, με την ελπίδα τα καλλιτεχνικά δρώμενα να επανέλθουν το συντομότερο στην προ πανδημίας εποχή.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, Αλέξανδρος Ευκλείδης, σχολιάζουν παρακάτω τη νέα εποχή και την ανάγκη για εξωστρέφεια, μιλώντας και για τις παράλληλες δράσεις του πολιτιστικού φορέα που θα πλαισιώνουν τις ζωντανές παραστάσεις, αλλά και για όσες παραγωγές αναβλήθηκαν λόγω των τρεχουσών συνθηκών.

Γιώργος Κουμεντάκης

 

Φίλες και φίλοι,

Η πανδημία του κορωνοϊού άλλαξε τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον πλανήτη. Όπως είναι αυτονόητο, μια τέτοια κρίση δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο τον χώρο της παραγωγής του πολιτισμού.

Ο χώρος της όπερας είναι ένας από τους βαρύτερα πληγωμένους, καθώς λόγω των πολυπληθών και ακριβών παραγωγών, αλλά και λόγω των αιθουσών των χιλιάδων θέσεων, τα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του πλανήτη έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους για όλο το 2020.

Σε ό,τι αφορά την Εθνική Λυρική Σκηνή, η πανδημία τη βρήκε σε μια από τις πιο δημιουργικές στιγμές της καλλιτεχνικής της εξωστρέφειας, αμέσως μετά την επιτυχία του Βότσεκ και ενώ ετοιμάζαμε το πρότζεκτ του Γιώργου Λάνθιμου με τον ΝΕΟΝ, τη συμπαραγωγή με τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, το ντεμπούτο της Ανίτας Ρατσβελισβίλι στον ρόλο της Σαρλότ (Βέρθερος), έναν νέο Ριγολέττο για το Ηρώδειο και πολλά άλλα.

Όπως είναι γνωστό, βάλαμε σε πρώτη προτεραιότητα την προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά και των εργαζομένων και συνεργατών της ΕΛΣ, και ήμασταν οι πρώτοι που κλείσαμε το θέατρό μας στην Ελλάδα, από τις 8 Μαρτίου.

Μέσα στους τέσσερις μήνες που μεσολάβησαν από τότε έως σήμερα, η Εθνική Λυρική Σκηνή επέλεξε να μη μείνει αδρανής και να κρατήσει ζωντανή τη σχέση της με το κοινό. Παράλληλα με τις μεταδόσεις παλιότερων παραστάσεών μας σε διαδίκτυο και ΕΡΤ, που παρακολούθησαν 670.000 θεατές, δημιουργήσαμε και το 1ο μας διαδικτυακό φεστιβάλ με νέο πρωτογενές υλικό μουσικής, μουσικού θεάτρου, χορού, όπερας και οπερέτας, το οποίο είδαν συνολικά 350.000 θεατές.

Αυτή την περίοδο είμαστε στη διαδικασία παραγωγής του 2ου διαδικτυακού μας φεστιβάλ, το οποίο θα προβληθεί online τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο και ο θεματικός του άξονας είναι η λόγια ελληνική μουσική.

Επιπλέον, πριν από λίγες μέρες ξεκίνησε ο νέος θεσμός του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός», στον οποίο, όπως είναι γνωστό, η ΕΛΣ συμμετέχει με 20 πρωτογενείς παραγωγές, οι οποίες παρουσιάζονται σε 111 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία σε όλη την Ελλάδα. Η μεγάλη πρεμιέρα έγινε στη Ρωμαϊκή Αγορά με το μοναδικό ρεσιτάλ της σπουδαίας Ανίτας Ρατσβελισβίλι, το οποίο παρακολούθησαν online πάνω από 1.180.000 θεατές σε όλο τον κόσμο.

Σήμερα σας ανακοινώνουμε το πρόγραμμα Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2020, ενώ εντός του φθινοπώρου θα σας ανακοινώσουμε το επετειακό πρόγραμμα του 2021, με το οποίο θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Οι παραγωγές Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2020, όπως και το σύνολο του επετειακού προγράμματος 2021 υλοποιούνται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της ΕΛΣ.

Καθώς, όπως είναι αυτονόητο, το πρόγραμμα των επόμενων μηνών έχει προκύψει μετά από πολλές σκέψεις, αλλαγές, συμβιβασμούς και υπό την αβεβαιότητα της παρούσας κατάστασης, θα ήθελα να αναφέρω στο σημείωμα αυτό, όχι μόνο τις παραγωγές που θα παρουσιάσουμε, αλλά και αυτές που μεταφέραμε για αργότερα ή αυτές που κρίναμε ότι δεν πρέπει να κάνουμε σε μια τέτοια στιγμή.

Λίγες μέρες πριν από την αναστολή των δραστηριοτήτων μας, στο τέλος Φεβρουαρίου, επρόκειτο να ανακοινώσουμε μια σπουδαία συναυλία –που προετοιμάζαμε για περισσότερα από δύο χρόνια– στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού για τον Σεπτέμβριο του 2020. Θα ήταν η πρώτη φορά που η Εθνική Λυρική Σκηνή θα συναντούσε επί σκηνής τον σπουδαιότερο τενόρο της εποχής μας, για ένα μοναδικό ρεσιτάλ στη σκιά της Ακρόπολης: τον περιζήτητο Γιόνας Κάουφμαν. Μετά από πολλές προσπάθειες και με την πολύτιμη συνδρομή του χορηγού μας, της εταιρείας Rolex, είχαμε καταφέρει να κλείσουμε τον «βασιλιά των τενόρων», τον συγκλονιστικό ερμηνευτή με τη μοναδική φωνή και την απαράμιλλη σκηνική παρουσία –στην απόλυτη ακμή της καριέρας του–, για την πρώτη του εμφάνιση στο Ηρώδειο. Όμως, με τις δεδομένες συνθήκες και τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί για την προστασία της δημόσιας υγείας, επιλέξαμε, με τη σύμφωνη γνώμη του καλλιτέχνη και από κοινού με τον χορηγό μας, τη Rolex, να μην κάνουμε φέτος το ρεσιτάλ αυτό, αλλά να το μεταφέρουμε και να το προγραμματίσουμε από τώρα για ένα χρόνο αργότερα και συγκεκριμένα για τις 12 Σεπτεμβρίου 2021.

Η νέα σεζόν της Κεντρικής μας Σκηνής θα ανοίξει στις 11 Οκτωβρίου στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο ΚΠΙΣΝ με τη Μαντάμα Μπαττερφλάι του Πουτσίνι. Ο λόγος που επιλέξαμε να ανοίξουμε με το έργο αυτό είναι γιατί τον φετινό Οκτώβριο συμπληρώνονται τα 80 χρόνια από την ιστορική εκείνη πρώτη παρουσίαση της Μπαττερφλάι από την ΕΛΣ στις 25 Οκτωβρίου 1940, τρεις μέρες πριν από την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Ο συμβολισμός είναι προφανής: η ΕΛΣ ήταν πάντα παρούσα και θαρραλέα σε πολύ δύσκολες εποχές και κατάφερνε να σταθεί όρθια ακόμα και σε συνθήκες απολύτως αντίξοες, όπως τότε, όπως και σήμερα.

Η παραγωγή της Μπαττερφλάι επρόκειτο να είναι νέα και ιδιαιτέρως φιλόδοξη. Η σκηνοθεσία είχε ανατεθεί από την ΕΛΣ στον σπουδαίο Ολιβιέ Πυ. Όμως, με τους περιορισμούς που υπάρχουν επί σκηνής λόγω του κορωνοϊού, κρίναμε ότι η σκηνοθεσία αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τώρα και καταλήξαμε στην απόφαση να παρουσιάσουμε μια αναβίωση της σκηνοθεσίας του Ούγκο ντε Άνα που είχε πρωτοπαρουσιαστεί στο Ηρώδειο, σε μια νέα εκδοχή ειδικά για τη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος. Έτσι η παραγωγή του Ολιβιέ Πυ μεταφέρεται και θα παρουσιαστεί τη σεζόν 2022/23.

Στην Μπαττερφλάι το ελληνικό κοινό θα μπορέσει να θαυμάσει ένα καστ πραγματικών αστέρων, αφού τον ομώνυμο ρόλο θα μοιραστούν τρεις σπουδαίες πρωταγωνίστριες: η Ερμονέλα Γιάχο, η Κριστίνε Οπολάις και η δική μας Τσέλια Κοστέα. Η πρώτη εμφάνιση της Ερμονέλας Γιάχο στην Ελλάδα είναι ένα γεγονός διεθνούς ενδιαφέροντος. Η «πιο φημισμένη σοπράνο στον κόσμο», σύμφωνα με τον Economist, ξεκίνησε από την Αλβανία και έχει κατακτήσει τις κορυφαίες όπερες της Ευρώπης και της Αμερικής με τις μοναδικές ερμηνείες της. «Μια από τις σημαντικότερες ερμηνεύτριες του βερισμού, θριαμβεύει στη Μαντάμα Μπαττερφλάι», γράφει ο Guardian, ενώ το κοινό της όπερας παραληρεί σε κάθε εμφάνισή της σε Λονδίνο, Παρίσι, Νέα Υόρκη, Βιέννη, Μαδρίτη. H Οπολάις, την οποία το ελληνικό κοινό αποθέωσε ως Τόσκα στην Αθήνα το 2008, θεωρείται μια από τις πιο σπουδαίες ερμηνεύτριες του ρεπερτορίου του Πουτσίνι διεθνώς.

Στις 5 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής μας Σκηνής, θα παρουσιάσουμε στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος μια μεγάλη συναυλία για τα 250 χρόνια Μπετόβεν, με την Ορχήστρα, τη Χορωδία μας και διακεκριμένους σολίστ, σε μουσική διεύθυνση Οντρέι Όλος.

Στις 21 Νοεμβρίου θα κάνει πρεμιέρα ο πολυαναμενόμενος Δον Κιχώτης από το Μπαλέτο της ΕΛΣ. Πρόκειται για την παραγωγή που επρόκειτο να κάνει πρεμιέρα τον περασμένο Μάρτιο, αλλά ανεστάλη λόγω της πανδημίας. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο Στάθης Σούλης, τη χορογραφία, η οποία είναι βασισμένη στον Πετιπά, υπογράφει ο Τιάγκο Μπορντίν, τα σκηνικά ο Γιώργος Σουγλίδης και τα κοστούμια η Μαίρη Κατράντζου.

Στις 11 Δεκεμβρίου 2020 ξεκινάει από την Αθήνα και την Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος το ταξίδι μιας μεγάλης διεθνούς συμπαραγωγής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την Όπερα του Γκέτεμποργκ και τη Βασιλική Όπερα της Δανίας. Πρόκειται για τον Ντον Τζοβάννι, σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή της Όπερας της Δανίας Τζον Φουλτζέιμς, μια παραγωγή η οποία δημιουργείται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα, και η οποία μετά την αθηναϊκή της πρεμιέρα θα παρουσιαστεί σε Γκέτεμποργκ και Κοπεγχάγη. Τους βασικούς ρόλους θα ερμηνεύσουν διακεκριμένοι Έλληνες μονωδοί, όπως οι Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Διονύσης Σούρμπης, Βασιλική Καραγιάννη, Γιάννης Χριστόπουλος, Βασίλης Καβάγιας, Τάσος Αποστόλου, Χάρης Ανδριανός, Πέτρος Μαγουλάς, Αλέξανδρος Σταυρακάκης, Άννα Στυλιανάκη, Άρτεμις Μπόγρη κ.ά., ενώ τη μουσική διεύθυνση υπογράφει ο Ντάνιελ Σμιθ.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή συνεχίζει να αναπτύσσει και να διευρύνει την πολιτική της καλλιτεχνικής της εξωστρέφειας, την οποία τόσο γενναιόδωρα στηρίζει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με την –τετραετούς διάρκειας– δωρεά των 20.000.000 ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό, η Εθνική Λυρική Σκηνή ετοιμάζει μεγάλες συμπαραγωγές και συνεργασίες με ευρωπαϊκά και αμερικανικά λυρικά θέατρα, προγραμματίζει περιοδείες, αναπτύσσει σημαντικές συνεργασίες με κορυφαίους καλλιτέχνες, αλλά και προβάλλει το έργο της συστηματικά εντός και κυρίως εκτός Ελλάδος.

Στόχος της καλλιτεχνικής μας εξωστρέφειας που τόσο προσεκτικά έχουμε σχεδιάσει είναι να κάνουμε την Εθνική Λυρική Σκηνή ένα λυρικό θέατρο που να μπορεί να συγκριθεί ποιοτικά με τις κεντρικές ευρωπαϊκές όπερες. Για να επιτευχθεί αυτό, έχουμε δημιουργήσει μια ισχυρή καλλιτεχνική ταυτότητα, βασικές αρχές της οποίας είναι η διεύρυνση του ρεπερτορίου μας, οι αιχμηρές αναγνώσεις των κλασικών έργων, οι αναθέσεις, η σύνδεση των τεχνών, το υψηλό επίπεδο του εγχώριου καλλιτεχνικού μας δυναμικού, αλλά και οι επιλεγμένες μας συνεργασίες με κορυφαίους ξένους καλλιτέχνες.

Εδώ θα ήθελα να αναφέρω κάποιους αριθμούς. Πάνω από το 80-85% των καλλιτεχνών με τους οποίους συνεργαζόμαστε είναι Έλληνες και μόνο 10-15% είναι ξένοι. Φυσικά τα κριτήρια επιλογής μας είναι αμιγώς καλλιτεχνικά και για αυτό κρινόμαστε. Παρ’ όλα αυτά, κρίνω χρήσιμο να αναφερθεί ότι όλες οι μετακλήσεις των ξένων φιλοξενούμενων καλλιτεχνών πραγματοποιούνται μέσω της στήριξης της Δωρεάς του ΙΣΝ, αλλά και από ιδιωτικές χορηγίες. Ενδεικτικό είναι ότι τα τελευταία τρία χρόνια έχουν τραγουδήσει στις παραγωγές μας πάνω από 435 Έλληνες τραγουδιστές, ενώ παράλληλα και στο ensemble των πρωταγωνιστών μας, ανάλογα με τις ανάγκες του ρεπερτορίου της κάθε σεζόν, έχουμε μαζί μας μερικούς από τους σημαντικότερους Έλληνες πρωταγωνιστές που διαπρέπουν διεθνώς, όπως τη Μυρτώ Παπαθανασίου, τη Χριστίνα Πουλίτση, τον Τάση Χριστογιαννόπουλο, τον Δημήτρη Τηλιακό κ.ά.

Την ίδια στιγμή μια νέα γενιά Ελλήνων μαέστρων διευθύνει μεγάλες παραγωγές μας στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος και στο Ηρώδειο, όπως, μεταξύ άλλων, οι Γιώργος Ζιάβρας, Στάθης Σούλης, Γιώργος Μπαλατσινός, Δημήτρης Μποτίνης κ.ά. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στα 3 τελευταία χρόνια είχαμε στην Κεντρική μας Σκηνή 26 Έλληνες μαέστρους και μόλις 7 ξένους.

Για τη δωρεά της εξωστρέφειας και τη συνολική στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον Πρόεδρο του ΙΣΝ Ανδρέα Δρακόπουλο, με τον οποίο όλο αυτό το διάστημα μοιραστήκαμε τις ανησυχίες μας, αλλά και τις σκέψεις και τα σχέδιά μας για την αντιμετώπιση της κρίσης που βιώνουμε. Ένα μεγάλο ευχαριστώ θα ήθελα να πω και σε όλους τους συνεργάτες μας στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να καλωσορίσω τη νέα Πρόεδρο και Διευθύνουσα Σύμβουλο της ΚΠΙΣΝ Α.Ε. Έλλη Ανδριοπούλου και να της ευχηθώ κάθε επιτυχία στα νέα της καθήκοντα. Είμαι βέβαιος ότι με τη γνώση, την εμπειρία και τα διοικητικά της προσόντα, το ΚΠΙΣΝ θα αναπτυχθεί εντυπωσιακά μέσα στα επόμενα χρόνια.

Θα ήθελα εδώ να κάνω μια ειδική αναφορά στην υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη, η οποία στάθηκε δίπλα μας σε όλη αυτή την περιπέτεια των τελευταίων μηνών, μας στήριξε με κάθε δυνατό μέσο και μέσω του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» μας άνοιξε μια νέα σημαντική δυνατότητα έκφρασης μέσα σε αυτή τη δύσκολη συνθήκη. Παράλληλα, μέσω του πακέτου στήριξης του ΥΠΠΟΑ για τους Έλληνες καλλιτέχνες, η ΕΛΣ έχει ήδη δώσει αναθέσεις για νέα έργα λόγιας μουσικής σε 20 Έλληνες συνθέτες. Θέλω δημόσια να ευχαριστήσω την υπουργό κ. Μενδώνη για όλα όσα έχει κάνει, όχι μόνο για την Εθνική Λυρική Σκηνή, αλλά για τον ελληνικό πολιτισμό συνολικά.

Η προπώληση για τις παραγωγές Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου που ανακοινώνουμε σήμερα θα ξεκινήσει στις αρχές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου, οπότε θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε περισσότερα για τα μέτρα που θα πρέπει να τηρούνται στις κλειστές αίθουσες των θεάτρων. Καλούμε όλους τους φίλους της ΕΛΣ να έρθουν στις παραστάσεις μας και παράλληλα τους διαβεβαιώνουμε ότι όλα τα αναγκαία μέτρα θα τηρούνται ευλαβικά.

Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω τους χορηγούς της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που είναι πάντα δίπλα μας, και ακόμα περισσότερο σε δύσκολες περιόδους, όπως αυτή που βιώνουμε.

Ευχαριστώ την Πρόεδρό μας κ. Βένια Παπαθανασοπούλου, το Διοικητικό μας Συμβούλιο, όλους τους συνεργάτες μας, το καλλιτεχνικό, τεχνικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό της ΕΛΣ. Είμαστε ενωμένοι σαν μια γροθιά και έχουμε πίστη ότι θα ξεπεράσουμε και αυτή τη δυσκολία.

Σας ευχαριστώ

Γιώργος Κουμεντάκης
Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ

Αλέξανδρος Ευκλείδης

 

Φίλες και φίλοι,

Τους μήνες της αναγκαστικής αποχής μας από το ζωντανό θέαμα είχαμε, περιέργως, την ιστορικά μεγαλύτερη πρόσβαση σε ένα παγκόσμιο αρχείο παραστάσεων. Η μνήμη του θεάτρου κατέκλυσε το διαδίκτυο, η πρόσβαση σε έναν τεράστιο αριθμό εξαιρετικών παραστάσεων υπήρξε μια παρηγοριά για την κατάσταση εξαίρεσης που επέβαλε η πανδημία. Σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως στην περίπτωση της εξ αποστάσεως εργασίας, η πανδημία επέβαλε μια νέα τεχνολογική πραγματικότητα και άλλαξε, ίσως για πάντα, καθιερωμένες κοινωνικές πρακτικές.

Στον χώρο του ζωντανού θεάματος η παλιά προσμονή της συνεύρεσης σε έναν κοινό χωροχρόνο θα υποκατασταθεί άραγε από νέες πραγματικότητες; Η επανεκκίνηση των παραστάσεων έρχεται σε μια στιγμή υπαρξιακής διερώτησης των ανθρώπων του ζωντανού θεάματος, καλλιτεχνών και θεατών, που για μια φορά ξαναβρίσκονται από την ίδια πλευρά, αντιμέτωποι με μεγάλα ερωτήματα, σαν αυτά που συνηθίζει να θέτει το θέατρο. Οι απαντήσεις που θα δοθούν το επόμενο διάστημα θα καθορίσουν, ίσως, και το μέλλον αυτής της παλιάς και διαρκώς ανανεούμενης τέχνης.

Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής κράτησε το νήμα της επικοινωνίας της με το κοινό συμμετέχοντας στα διαδικτυακά φεστιβάλ, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Κουμεντάκη. Τώρα είναι καιρός να ξαναπιάσει και το νήμα της σχέσης της με το κοινό από εκεί που το άφησε. Ο προγραμματισμός του πρώτου τετραμήνου επαναφέρει ορισμένες από τις παραγωγές που διακόπηκαν πριν μπορέσουν να βρουν τον δρόμο της σκηνής, προτείνει επαναλήψεις επιτυχημένων παραστάσεων της περιόδου που μας πέρασε, αλλά και νέες παραγωγές που είχαν προγραμματιστεί πριν την πανδημία.

Οι παραγωγές της περιόδου Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2020

Τη νέα καλλιτεχνική περίοδο θα ανοίξουν δύο σημαντικά έργα του σπουδαίου Μίκη Θεοδωράκη, ο Επιτάφιος και ο Διόνυσος, δύο πολιτικά έργα θρησκευτικής μουσικής. Ο Επιτάφιος παρουσιάζεται σε νέα ενορχήστρωση του Γιάννη Μπελώνη, ενώ το έργο ερμηνεύει η Μπέττυ Χαρλαύτη, μια τραγουδίστρια με μεγάλη θητεία στο ρεπερτόριο του συνθέτη. Ο Διόνυσος παρουσιάζεται ξανά μετά από δεκαετίες, ερμηνευμένος από τον Ζαχαρία Καρούνη.

Στη συνέχεια έρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή μια παραγωγή του Ελληνογερμανικού Θεάτρου με έδρα την Κολωνία, το οποίο γιορτάζει φέτος τα τριάντα χρόνια διαρκούς παρουσίας του, υπό τη διεύθυνση του σκηνοθέτη Κώστα Παπακωστόπουλου. Ο θίασος παρουσιάζει τη θεατρική διασκευή της ταινίας του Λαρς φον Τρίερ Europa, σε μια μετάκληση που πραγματοποιείται με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Ελληνογερμανικό Θέατρο.

Το Μπαλέτο της ΕΛΣ εγκαινιάζει φέτος την παρουσία του στην Εναλλακτική Σκηνή με παραγωγές σύγχρονου χορού, προσανατολισμένες στο να ανανεώσουν το ρεπερτόριο της ομάδας με ένα δίπτυχο δύο σημαντικών χορογράφων της νεότερης γενιάς, με διεθνή παρουσία, της Ερμίρας Γκόρο και του Γιάννη Μανταφούνη. Τα δύο χορευτικά έργα βασίζονται σε συνθέσεις για κουαρτέτο εγχόρδων των Γιώργου Κουμεντάκη και Δήμητρας Τρυπάνη.

Το Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής, στην τέταρτη έκδοσή του, είναι αφιερωμένο φέτος στις 32 σονάτες του Μπετόβεν, από τη γέννηση του οποίου συμπληρώνονται φέτος 250 χρόνια. Το ογκώδες αυτό corpus έργων θα ερμηνεύσουν ορισμένοι από τους σημαντικότερους Έλληνες σολίστες του οργάνου, αλλά και ανερχόμενοι νέοι ερμηνευτές. Στην Κεντρική Σκηνή και με τη συνοδεία της Ορχήστρας και της Χορωδίας της ΕΛΣ παρουσιάζονται, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, τρία δημοφιλή έργα του ρεπερτορίου, ένα ιδιαίτερο και απαιτητικό πρόγραμμα που ερμηνεύεται από κορυφαίους σολίστες.

Σε διάλογο με το πιανιστικό έργο του Μπετόβεν, το οποίο αποτέλεσε σημείο αναφοράς στη συνθετική του καριέρα, βρίσκεται η συναυλία με έργα του Γιώργου Κουμεντάκη για σόλο πιάνο, ερμηνευμένα από τον Στέφανο Θωμόπουλο.

Οι Τέσσερις εποχές, η παράσταση για παιδιά και νέους βασισμένη στο ομώνυμο αριστούργημα του Αντόνιο Βιβάλντι, επανέρχεται για έναν δεύτερο κύκλο παραστάσεων. Η παράσταση του Patari Project σε σκηνοθεσία της Σοφίας Πάσχουέχει ως σημείο εκκίνησης τον κύκλο των εποχών, για να μιλήσει στα παιδιά για ζητήματα όπως η αειφορία, η σπατάλη των φυσικών πόρων και ο εγωιστικός ανταγωνισμός που βρίσκεται στη βάση της καταστροφής του περιβάλλοντος. Η παράσταση πραγματοποιείται με την ευγενική χορηγία της Lidl Ελλάς, που την υποστηρίζει για δεύτερη χρονιά.

Η Εναλλακτική Σκηνή συστηματικά υποστηρίζει την ελληνική μουσικοθεατρική παραγωγή, με νέες αναθέσεις και παρουσιάσεις σημαντικών έργων της εγχώριας παραγωγής. Στον άξονα αυτό εντάσσεται και η παρουσίαση δύο μονόπρακτων οπερών δωματίου του πολυγραφότατου Χάρη Βρόντου, ενός συνθέτη με σταθερή και μακρά παρουσία στο λυρικό θέατρο. Τα δύο έργα, το Ρέκβιεμ Αχμάτοβα και Η επέτειος, παρουσιάζονται σε μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου και σκηνοθεσία της Αγγέλας Σαρόγλου.

Το ΗΠΑΡ, μια παράσταση μουσικού θεάτρου βασισμένη σε κείμενο του Ευθύμη Φιλίππου, είναι μια συλλογική δημιουργία μιας μεικτής ομάδας μουσικών του σημαντικού συγκροτήματος σύγχρονης μουσικής Ictus και των Ελλήνων ηθοποιών και σκηνοθετών Αγγελικής Παπούλια και Χρήστου Πασσαλή. Ένα διακαλλιτεχνικό εγχείρημα, που διερευνά τα όρια μεταξύ των τεχνών και εφαρμόζει τη λογική του επινοημένου θεάτρου στο μουσικό θέατρο.

Το έργο του Ντέιβιντ Γκρέιγκ Τα γεγονότα, έργο εμπνευσμένο από τη μαζική σφαγή 69 ανθρώπων από τον ακροδεξιό Μπρέιβικ το 2011 στη Νορβηγία, είναι μια πρότυπη συμπαραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής και οκτώ Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων. Στην παράσταση συμμετέχουν τοπικές ερασιτεχνικές χορωδίες, δίνοντας έτσι την ευκαιρία για μια ουσιαστική συνεργασία με φορείς, αλλά και ερασιτέχνες καλλιτέχνες της περιφέρειας. Η παράσταση, στην οποία πρωταγωνιστούν η Μαρία Κεχαγιόγλου και ο Κωνσταντίνος Μπιμπής, είναι σκηνοθετημένη από τον ανερχόμενο σκηνοθέτη Αλέξανδρο Ραπτοτάσιο.

Στο τέλος της χρονιάς επανέρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή, μετά τον εξαιρετικά επιτυχημένο πρώτο κύκλο παραστάσεων τον Φεβρουάριο, το θρυλικό μιούζικαλ Into the Woods των Στίβεν Σόντχαϊμ και Τζέιμς Λαπάιν, σκηνοθετημένο από τον Δημήτρη Μπογδάνο, με μια ομάδα νέων, αλλά και καταξιωμένων πρωταγωνιστών. Μια εναλλακτική προσέγγιση του αντι-παραμυθιού του Σόντχαϊμ, που συνεπήρε το κοινό με τη δροσερή και ευφάνταστη ερμηνεία του έργου.

Ένας νέος κύκλος αρχίζει

Η Εναλλακτική Σκηνή ολοκληρώνει με τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο την πρώτη τριετία λειτουργίας της. Κατά τη διάρκεια των τριών αυτών χρόνων πραγματοποιήθηκαν 140 παραγωγές, που παίχθηκαν σε 510 παραστάσεις, τις οποίες παρακολούθησαν 151.000 θεατές. Ο αριθμός των καλλιτεχνών που συνήψαν σύμβαση με την Εναλλακτική Σκηνή ανέρχεται σε 450, χωρίς να υπολογιστούν τα μουσικά σύνολα, γεγονός που είχε επίδραση στη σημαντική αύξηση της απασχόλησης στον χώρο του λυρικού θεάτρου τα τελευταία χρόνια.

Ακρογωνιαίος λίθος της τριετούς αυτής λειτουργίας υπήρξαν οι δωρεές του Ιδρυτικού Δωρητή της Εναλλακτικής Σκηνής, του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Χάρη στις δωρεές του ΙΣΝ ο νέος αυτός θεσμός μπόρεσε να ολοκληρώσει έναν πρώτο κύκλο λειτουργίας, αφήνοντας, θέλω να πιστεύω, ένα θετικό αποτύπωμα στον πολιτιστικό χάρτη της χώρας μας. Το σύγχρονο μουσικό θέατρο εμπλουτίστηκε καθοριστικά με νέα έργα, προϊόντα της συστηματικής πολιτικής αναθέσεων της Εναλλακτικής Σκηνής σε Έλληνες συνθέτες, ενώ νέοι καλλιτέχνες αναδείχθηκαν μέσα από τις συνεργασίες τους με τον νέο θεσμό, που έδωσε ιδιαίτερο βάρος στη νεανική δημιουργία.

Οφείλω εκ μέρους και των συνεργατών της Εναλλακτικής Σκηνής, αλλά και ολόκληρης της ΕΛΣ, ένα από καρδιάς ευχαριστώ στον Πρόεδρο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος Ανδρέα Δρακόπουλο, που πίστεψε στο εγχείρημα της Εναλλακτικής Σκηνής ήδη από την εποχή της ανέγερσης του ΚΠΙΣΝ και που τη βοήθησε να γίνει, από ένα σχέδιο επί χάρτου, ένα ζωντανό κύτταρο δημιουργικότητας.

Οι αυτονόητες ευχαριστίες μου πηγαίνουν επίσης στον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της ΕΛΣ Γιώργο Κουμεντάκη, ο οποίος δεν υπήρξε μόνο ο εμπνευστής της Εναλλακτικής Σκηνής, αλλά και εκείνος που έμπρακτα τη στήριξε καθ’ όλη τη διάρκεια των τριών πρώτων χρόνων λειτουργίας της. Ο καταιγιστικός ρυθμός λειτουργίας των τελευταίων χρόνων δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς τη διαρκή του φροντίδα σε καθημερινή βάση.

Η νέα καλλιτεχνική περίοδος, που ξεκινάει εν μέσω μιας γενικότερης αμηχανίας, είναι και η έναρξη ενός νέου κύκλου για την Εναλλακτική Σκηνή, που πρέπει πλέον να αποδείξει τη δυνατότητά της να διαρκέσει στον χρόνο και να συμβάλει μακροπρόθεσμα στην υπόθεση του σύγχρονου μουσικού θεάτρου, του βασικού πεδίου ενδιαφέροντός της. Αν και η συγκυρία είναι δύσκολη, βλέπουμε με αισιοδοξία το μέλλον.

Στο άμεσο μέλλον, η Εναλλακτική Σκηνή θα παρουσιάσει έναν μεγάλο αριθμό από τις εκδηλώσεις που προγραμματίζονται από την ΕΛΣ για την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, με την υποστήριξη της Δωρεάς του ΙΣΝ. Αλλά τις εκδηλώσεις αυτές θα τις ανακοινώσουμε σύντομα, μαζί με τον συνολικό προγραμματισμό της επετείου.

Αλέξανδρος Ευκλείδης
Καλλιτεχνικός Διευθυντής Εναλλακτικής Σκηνής

Πηγή