Ένας ύμνος που άφησε ιστορία
Η ιστορική «ολυμπιάδα» των προσκόπων από 89 χώρες στον Μαραθώνα
Τον ύμνο έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Γκάτσο και οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 30 χιλιάδες
1η Αυγούστου 1963. Περισσότεροι από δεκατρείς χιλιάδες πρόσκοποι από 89 διαφορετικές χώρες συγκεντρώθηκαν στο Μαραθώνα προκειμένου να γιορτάσουν το 11ο διεθνές «Τζάμπορι». Ο επίσημος ύμνος της διοργάνωσης έκανε πάταγο και μετατράπηκε σε ένα από τα δημοφιλέστερα προσκοπικά τραγούδια παγκοσμίως. Για πολλούς αυτό δεν αποτέλεσε έκπληξη. Άλλωστε, το κομμάτι είχε γραφτεί από τον σπουδαίο Μάνο Χατζηδάκι.
Το Τζάμπορι του Μαραθώνα ήταν μία μεγαλειώδης διοργάνωση./Marathon1963
Τα «Τζάμπορι» καθιερώθηκαν ως θεσμός το 1918. Ήταν μία ιδέα του Έλληνα γενικού εφόρου του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων, Κωνσταντίνου Μελά, που ήθελε να διοργανώσει μεγάλες παγκόσμιες προσκοπικές συναντήσεις εν είδει εορτασμού. Το όραμά του ενθουσίασε τα μέλη της παγκόσμιας ένωσης. Έτσι, το 1920 έγινε πράξη το πρώτο διεθνές Τζάμπορι στο Λονδίνο. Κατά αναλογία με τους Ολυμπιακούς αγώνες, ο θεσμός θα διοργανωνόταν κάθε 4 χρόνια σε μία διαφορετική πόλη του κόσμου. Το 1963 ήταν η σειρά της Αθήνας να τον φιλοξενήσει.
11ο Παγκόσμιο Προσκοπικό Τζάμπορι
Η επίσημη αφίσα του 11ου Τζάμπορι. YouTube
Το 11ο Τζάμπορι διοργανώθηκε στο Μαραθώνα. Θα διαρκούσε 11 ημέρες, από την 1η έως την 11η Αυγούστου 1963. Ήδη από τις παραμονές, άρχισαν να καταφτάνουν χιλιάδες νεαροί πρόσκοποι μαζί με τους συνοδούς τους. Η προσέλευση ξεπέρασε κάθε προσδοκώμενο. Η διοργάνωση στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία από κάθε άποψη. Το «παρών» έδωσε και ο τότε πρίγκιπας της Ελλάδας, Κωνσταντίνος, που έφερε τον τίτλο του Αρχηγού του Σώματος των Ελλήνων Προσκόπων.
«Ας δούμε αυτή τη ζωή σαν μια τεράστια περιπέτεια και ας δούμε εμάς τους ίδιους, τους Προσκόπους, σαν Σταυροφόρους ενός καλύτερου κόσμου». Ήταν τα λόγια του κατά την τελετή έναρξης.
Η συνολική έκταση που κάλυπτε το Τζάμπορι ξεπερνούσε τα 5 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μέσα στον τεράστιο αυτό χώρο υπήρχαν έντεκα υποκατασκηνώσεις για τους συμμετέχοντες προσκόπους και πέντε παραρτήματα για το διοικητικό και τεχνικό προσωπικό των εθνικών αποστολών, καθώς και ένα αμφιθέατρο με χωρητικότητα 20.000 ατόμων.
Το φαγητό, οι ατραξιόν, οι εκθέσεις και τα δρώμενα ήταν αμέτρητα και καθημερινά. Από τα πιο χαρακτηριστικά ήταν «Οι άθλοι του Ηρακλή». Επρόκειτο για μια σειρά από δοκιμασίες που στόχο είχαν να τεστάρουν τη δύναμη, τις δεξιότητες και την αντοχή των συμμετεχόντων.
Η κατανάλωση φαγητού ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη.
Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, «στην Ελλάδα οι πρόσκοποι-κατασκηνωτές ξόδεψαν καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής τους 3 εκατομμύρια δολάρια. Ασφαλώς ακόμα μεγαλύτερο ποσό δαπάνησαν οι 30.000 επισκέπτες. Στην κατασκήνωση του Τζάμπορη καταναλώθηκαν μεταξύ άλλων 1.000 τόνοι τροφίμων, 1.000.000 μπουκάλια αναψυκτικών, 1.000.000 παγωτά!» Επομένως, η επιτυχία ήταν και οικονομική.
Η μόνη σκιά της της διοργάνωσης ήταν η τραγική απουσία μιας αποστολής. Το αεροπλάνο στο οποίο επιβιβάστηκαν οι φιλιππινέζοι πρόσκοποι δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του. Η πτήση 869 της United Arab Airlines έπεσε στην Αραβική Θάλασσα, σέρνοντας στο θάνατο και τους 63 επιβαίνοντες.
Ένας ύμνος που άφησε ιστορία
Κάθε Παγκόσμιο Προσκοπικό Τζάμπορι έχει κι έναν επίσημο ύμνο. Στην περίπτωση της ελληνικής διοργάνωσης, το κομμάτι ανέλαβαν δύο μεγάλοι του ελληνικού τραγουδιού: Μάνος Χατζιδάκις και Νίκος Γκάτσος.
Το τραγούδι του Τζάμπορι του 1963 είναι σε στίχους Νίκου Γκάτσου και μουσική Μάνου Χατζηδάκι. YouTube
Όπως λέγεται, ο Μάνος Χατζηδάκις έτρεφε συμπάθεια για τον προσκοπισμό και δέχθηκε με χαρά να ντύσει μουσικά τους στίχους που είχε γράψει ο επιστήθιος φίλος του, Νίκος Γκάτσος. Έτσι, το τραγούδι για το ενδέκατο Τζάμπορι ηχογραφήθηκε από την Παιδική Χορωδία των Ανακτόρων και ακούστηκε για πρώτη φορά κατά την τελετή έναρξης του Τζάμπορι στο Μαραθώνα. Όλοι ενθουσιάστηκαν.
Το κομμάτι του Χατζηδάκι και του Γκάτσου συνέχισε να ακούγεται ως πρωινό εγερτήριο καθ’ όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης. Μέχρι την τελετή λήξης, πρόσκοποι και συνοδοί όλων των ηλικιών το είχαν λατρέψει. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τραγούδι μεταφράστηκε επίσημα στα αγγλικά και στα ιταλικά και ανεπίσημα σε πολλές ακόμα γλώσσες. Πολύ γρήγορα κέρδισε επάξια τον τίτλο του «πιο επιτυχημένου ύμνου τζάμπορι όλων των εποχών».
Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Marathon 1963