Από τη Χριστίνα Σανούδου

H άνοδος και η πτώση του cd, η δυναμική επιστροφή του βινυλίου, η σταδιακή κυριαρχία των ηλεκτρονικών καταστημάτων, που προσφέρουν ψηφιακές λήψεις, έναντι των συμβατικών δισκοπωλείων: Τις τάσεις των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών στην αμερικανική (επομένως και στην παγκόσμια) αγορά μουσικής αναδεικνύουν τα αρχεία του αμερικανικού Συνδέσμου Βιομηχανίας Ηχογραφήσεων (Recording Industry Association of America), που από το 1973 συγκεντρώνει στοιχεία σχετικά με τις πωλήσεις ηχογραφημένης μουσικής και τις προτιμήσεις του κοινού.

Τα διαγράμματα, που είναι ελεύθερα προσβάσιμα στην ιστοσελίδα του συνδέσμου (www.riaa.com), δεν παρουσιάζουν μόνον ιστορικό ενδιαφέρον, αλλά αναπόφευκτα γεμίζουν με… νοσταλγία όσους έχουν γεννηθεί πριν από τη δεκαετία του ’90, όταν οι κασέτες είχαν ακόμα τη μερίδα του λέοντος στην αγορά, καταλαμβάνοντας έως και το 55% των πωλήσεων (το 1985), ή ακόμα παλαιότερα, όταν τα 8tracks έδιναν μάχη για να προσελκύσουν τους λάτρεις του βινυλίου.

Η εμφάνιση των cd, το 1983, δεν άργησε να χωρίσει τους μουσικόφιλους σε δύο στρατόπεδα, παρά το γεγονός ότι τα φορητά cd-player δεν χωρούσαν στις περισσότερες τσέπες και οι συνήθεις φθορές ήταν αδύνατον να αποκατασταθούν με τη βοήθεια ενός μολυβιού και άφθονης υπομονής. Τελικά, το cd αναδείχθηκε σε αδιαφιλονίκητο αν και πρόσκαιρο νικητή, αφού τα έσοδα από τις πωλήσεις ψηφιακών δίσκων ξεπέρασαν τα 13 εκατ. δολάρια το 2000. Το ποσό αναλογούσε στο 92,3% της αγοράς, με τις κασέτες και τα βινύλια να στριμώχνονται στον χώρο που απέμενε. Ωστόσο, ήδη από το 2001 η εικόνα αρχίζει να αλλάζει: Βρισκόμαστε στη χρυσή εποχή της πειρατείας και, μολονότι το δημοφιλές Napster έκλεισε μόλις έναν χρόνο αργότερα, οι νεαροί χρήστες του Διαδικτύου είχαν ήδη μολυνθεί με το «μικρόβιο» της δωρεάν μουσικής.

Καθοδική πορεία

Εκτοτε, η μουσική βιομηχανία ακολουθεί σταθερά καθοδική πορεία έως το 2016, όταν αρχίζει να κερδίζει ξανά έδαφος, κάτι που αποδίδεται αφενός στη διεθνή καμπάνια για την καταπολέμηση της πειρατείας και αφετέρου στην ευκολία με την οποία μπορούμε να «κατεβάσουμε» μουσική από ηλεκτρονικά καταστήματα όπως το iTunes. Η ανάκαμψη όμως αφορά ολόκληρο τον κλάδο και όχι, για παράδειγμα, τις πωλήσεις cd, που δεν δείχνουν σημάδια ανάκαμψης. Το κοινό έχει πλέον συνηθίσει να αναζητεί νέα ακούσματα στον υπολογιστή ή στο κινητό του, και όχι στο δισκοπωλείο της γειτονιάς, ενώ φαίνεται ότι οι νεότερες γενιές δεν μοιράζονται την αγάπη των παλιών για το άλμπουμ και προτιμούν απλώς να κατεβάζουν μεμονωμένα τα κομμάτια που τους αρέσουν.

Οσο για τους «αφοσιωμένους» μουσικόφιλους κάθε ηλικίας, αρκετοί εξ αυτών έχουν στραφεί και πάλι προς το βινύλιο, συμβάλλοντας στην απρόσμενη αύξηση της δημοφιλίας του. Από το 0,1% της αμερικανικής αγοράς το 2007, τα βινύλια, που αποτελούν τη φωτεινή εξαίρεση μεταξύ των «απτών» μορφών ηχογραφημένης μουσικής, έφθασαν να καταλαμβάνουν το 4,5% δέκα χρόνια αργότερα. Στο ίδιο διάστημα, οι πωλήσεις cd έπεσαν κατά 80%. Αυτή τη στιγμή πάντως, οι Αμερικανοί στρέφονται ολοένα και περισσότερο στο streaming, με τα έσοδα των επί πληρωμή συνδρομητικών υπηρεσιών, όπως το Spotify και το Pandora (3,5 δισ. δολάρια μόνο το 2017), να αναλογούν πλέον σχεδόν στο 50% της αγοράς.

Πηγή