Στην ιστορία του τραγουδιού εμπλέκεται μια όμορφη κοπελιά που ποτέ κανείς δεν έμαθε το όνομα της

Από τον Ευθύμη Κάλφα

Τραγούδια που αγαπήσαμε και σιγοτραγουδήσαμε αμέτρητες φορές στη ζωή μας, κρύβουν από πίσω μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία όπως συνέβη και με το τραγούδι «Φραγκοσυριανή», στίχους και μουσική του οποίου είχε γράψει το 1935 ο Μάρκος Βαμβακάρης. Ένα τραγούδι το οποίο έχει ηχογραφηθεί και επανεκτελεστεί από πολλούς γνωστούς Έλληνες καλλιτέχνες με την πιο γνωστή διασκευή να θεωρείται αυτή του Γρηγόρη Μπιθικώτση, το 1960, η οποία το έκανε και περισσότερο γνωστό στο ευρύ κοινό.

Στίχοι

Οι στίχοι του τραγουδιού είναι κυρίως ερωτικοί, και αναφέρονται σε μία γυναίκα, της οποίας δε γίνεται γνωστό το όνομα, παρά μόνο ότι είναι Φραγκοσυριανή. Και ο έρωτας που ζει ο ήρωας του τραγουδιού ζωντανεύει σε διάφορες περιοχές της Σύρου. Το κομμάτι αναφέρει 8 περιοχές του νησιού:  Φοίνικα,  Παρακοπή,  Γαλησσά,  Nτελαγκράτσια (ή Ποσειδωνία), Πατέλι, Νιχώρι, Αληθινή, Πισκοπιό.

Μία φούντωση, μια φλόγα
έχω μέσα στην καρδιά
λες και μάγια μου `χεις κάνει
Φραγκοσυριανή γλυκιά
λες και μάγια μου `χεις κάνει
Φραγκοσυριανή γλυκιά

Θα `ρθω να σε ανταμώσω
κάτω στην ακρογιαλιά
Θα ήθελα να σε χορτάσω
όλο χάδια και φιλιά
Θα ήθελα να σε χορτάσω
όλο χάδια και φιλιά

Θα σε πάρω να γυρίσω
Φοίνικα, Παρακοπή
Γαλησσά και Nτελαγκράτσια
και ας μου `ρθει συγκοπή
Γαλησσά και Nτελαγκράτσια
και ας μου `ρθει συγκοπή

Στο Πατέλι, στο Nυχώρι
φίνα στην Αληθινή
και στο Πισκοπιό ρομάντζα
γλυκιά μου Φραγκοσυριανή
και στο Πισκοπιό ρομάντζα
γλυκιά μου Φραγκοσυριανή

Αφορμή για να γράψει ο Βαμβακάρης αυτούς τους στίχους, δεν ήταν ένας μεγάλος έρωτας όπως όλοι υποθέτουν λόγω των στίχων του τραγουδιού «Φραγκοσυριανή» αλλά μιας βαθιά και μοναδική ματιά του συνθέτη σε μια όμορφη κοπελιά. Βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1930, τότε που ο Μάρκος Βαμβακάρης, έκανε εμφανίσεις στη Σύρο, στη γενέτειρά του. Είναι γνωστό πώς όταν έπαιζε με το μπουζούκι του, συνήθιζε να κοιτά χαμηλά και όχι το κοινό που τον παρακολουθούσε. Σε μία από αυτές τις εμφανίσεις, σήκωσε το κεφάλι του και είδε μία όμορφη κοπέλα.

Όπως ο ίδιος είχε πει:

Όλος ο κόσμος της Σύρου μ’ αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1935 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, σχεδόν είκοσι χρόνια αφ’ ότου έφυγα από το νησί. Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ’ ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν… Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα:

Μία φούντωση, μια φλόγα
έχω μέσα στην καρδιά
Λες και μάγια μου ‘χεις κάνει
Φραγκοσυριανή γλυκιά…

Ούτε και ξέρω πώς την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ‘ αυτήν μιλάει το τραγούδι.

Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή.

Πηγή