Η ιδέα…

Η Διδακτική Πράξη «επικαλείται» συχνά τις Τέχνες με σκοπό να επαναπλαισιώσει εκπαιδευτικές διαδικασίες συνέργειας μεταξύ τους. Στο ίδιο πλαίσιο βλέπουμε ν εντάσσεται συχνά και η αναφορά στη Λαϊκή Παράδοση. Το να ανασύρουμε, ως παιδαγωγοί, τα στοιχεία εκείνα που μας «επιτρέπουν» να αναγνωρίσουμε, να διασχίσουμε, να διερευνήσουμε ή και να σκαρώσουμε παιδαγωγικούς μηχανισμούς αξιοποιώντας εικόνες, μουσικά μοτίβα, χορούς, αγερμούς, ζυγιές, έθιμα, γλωσσοδέτες κ.ά, οδηγεί στον στοχασμό περί της Λαϊκής Παράδοσης ως πεδίου πολυδύναμης και πολύτροπης σύνδεσης με την εκπαίδευση και την αγωγή.

Το συγκεκριμένο σεμινάριο επαγγελματικής ανάπτυξης αναδεικνύει τη μοναδικότητα και την ιδιαιτερότητα διαφορετικών μορφών της Τέχνης ως απαραίτητων στοιχείων της Διδακτικής Πράξης για την Λαϊκή Παράδοση και επιχειρεί να αναλύσει τα παραπάνω στο πλαίσιο της Πραξιακής Φιλοσοφίας.

Απευθύνεται σε:
Νηπιαγωγούς, Εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Γυμναστές, Μουσικούς, Εμψυχωτές, Φοιτήτριες/ές Παιδαγωγικών Τμημάτων

Γενικές Πληροφορίες

Διάρκεια προγράμματος: Το συγκεκριμένο Πρόγραμμα Επαγγελματικής Ανάπτυξης αφορά την πιστοποίηση 30 ωρών: 17 ώρες βιωματικών σεμιναρίων & 13 ώρες μελέτης και συγγραφής, συμπεριλαμβανομένης και της κατάθεσης σχετικής εργασίας στην e εκπαιδευτική πλατφόρμα της ΕΕΜΑΠΕ (http://e-learning.primarymusic.gr/).

Υλικά και μέσα: Σημειώσεις σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή στην εκπαιδευτική πλατφόρμα της ΕΕΜΑΠΕ, ηχητικό υλικό και video διδασκαλίες.

Εγγραφή: 100 ευρώ, το οποίο αφορά τη διετή προ-εγγραφή / συνδρομή ως μέλους της ΕΕΜΑΠΕ (2018 & 2019). Στη συνδρομή περιλαμβάνονται: Χαρτική ύλη, έντυπες εκδόσεις, πρόσβαση στην εκπαιδευτική πλατφόρμα με συναφές υλικό. Στη συνδρομή περιλαμβάνονται όλα τα προνόμια μελών (δωρεάν ή με έκπτωση συμμετοχές, πρόσβαση σε υλικό).

Το Πρόγραμμα προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ για τις φοιτήτριες/τές του ΤΕΠΑΕΣ, του Τ.Ε.ΠΕ.Α.Ε.Σ της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και τα μέλη της ΕΕΜΑΠΕ

Παρασκευή 29 Ιουνίου 2018
4.00 – 4.30: Εγγραφές
4.30 – 6.15: Εργαστήριο I (1,5 ώρες)

«Το Κουκλοθέατρο και η αξιοποίησή του στο Λαϊκό Παραμύθι με κατασκευή κούκλας» 

Εβίτα Αγγέλη

Εισαγωγή: Τι είναι το κουκλοθέατρο, πως μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στην εκπαιδευτική διαδικασία σε συνδυασμό με τις άλλες τέχνες.

Εφαρμογή στην πράξη: Προτεινόμενα παραμύθια:
• Το κουδουνάκι (Για παιδιά από 2,5 ετών. Ρυθμική συνοδεία με μουσικά όργανα και ηχηρές κινήσεις)
• Ο βασιλιάς και τ’ αηδόνι (Για παιδιά από 5 ετών. Εκμάθηση τραγουδιού, συνοδεία μουσικών οργάνων και εμπλουτισμένο με μουσικοκινητική αγωγή)

Πως ένα λαϊκό παραμύθι το διασκευάζουμε σε Κουκλοθέατρο ή Κουκλοθεατρική αφήγηση; Πως εντάσσουμε τις μουσικές έννοιες σε μια ιστορία; Παρουσίαση του παραμυθιού σε κουκλοθέατρο για την τάξη με απλά μέσα.

6.30 – 8.00: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ II (1,5  ώρες)

Θεατρικό και Μουσικό παιχνίδι εμπνευσμένο από την κουκλοθεατρική ιστορία (Δομή και οργάνωση). Βιωματική προσέγγιση. Σύντομη κατασκευής γαντόκουκλας με απλά υλικά.

(Λήξη εργασιών 1ης ημέρας)

Σάββατο 30 Ιουνίου 2018
9.30 – 10.00: Προσέλευση
10.00 – 2.00: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Ι  & ΙΙ (4 ώρες)  

«Ο ήχος (του σώματος;), ο ρυθμός, η κίνηση: αξιοποίηση του Body Music σε παιδαγωγικές ομάδες, και εφαρμογή του στη συνοδεία παραδοσιακών τραγουδιών»

Simone Mongelli

Body Music (μουσική του σώματος) είναι η δημιουργία μουσικής με την αποκλειστική χρήση του ανθρώπινου σώματος. Πρόκειται για μία πολύ άμεση μορφή έκφρασης, που έχει μεγάλη δυναμική ως εκπαιδευτικό εργαλείο για ποικίλους στόχους, τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και σε ομάδες παιδιών και ενηλίκων. Η μουσική του σώματος προσφέρει σημαντικά οφέλη, εφόσον αναπτύσσει την σωματική συνείδηση, την σχέση με τον χώρο, τον συντονισμό, την αίσθηση του ρυθμού, την ομαδική συνεργασία και την σωστή εκτίμηση της ατομικής συνεισφοράς στην ομάδα, και γενικότερα την μουσικότητα, την ικανότητα ακοής του εαυτού μας και των άλλων, τον αμοιβαίο συγχρονισμό, την αυτοσυγκέντρωση και την σωματική αρμονία. Είναι ιδιαίτερα σημαντική εκπαίδευση για όσους έχουν επαφές με την σκηνή (μουσικούς, χορευτές, ηθοποιούς), αλλά και για επαγγελματίες στον χώρο της εκπαίδευσης.

Στο σεμινάριο θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία στις δυνατότητες της συγκεκριμένης δραστηριότητας ως άμεσο, ευχάριστο και διασκεδαστικό μέσο εκπαίδευσης. Επίσης, βάσει και την προσωπική καλλιτεχνική αναζήτηση του Simone Mongelli, θα εξερευνηθεί η χρήση του σώματος για την ρυθμική συνοδεία παραδοσιακών τραγουδιών.

2.00 – 3.00: Διακοπή

3.00 – 4.50: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΙI (2 ώρες)

«Ελλάδας περιήγηση: Αφιέρωμα στη μουσική παράδοση της Πελοποννήσου»

Πολυτίμη Τόλη

Στο συγκεκριμένο εργαστήρι θα ασχοληθούμε με την εκμάθηση χαρακτηριστικών –τοπικών- δημοτικών τραγουδιών από κάθε νομό της Πελοποννήσου. Θα αποπειραθούμε τη γνωριμία – εξοικείωση με το στεριανό δημοτικό ύφος τραγουδίσματος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του όπως, επίσης, τη γνωριμία – εξοικείωση με τους πιο χαρακτηριστικούς μουσικούς δρόμους του Μοραΐτικου τραγουδιού. Θα γίνει παρουσίαση των βασικών ρυθμών των δημοτικών τραγουδιών και της χρήσης τους στη διαδικασία του μαθήματος ως ρυθμική συνοδεία των τραγουδιών τη στιγμή που τραγουδιούνται. Στο δεύτερο μέρος του εργαστηρίου, θα γίνει μια παρουσίαση κάποιων ιδιαίτερων, τοπικών χορών της Πελοποννήσου, των ρυθμών τους και των τραγουδιών με τα οποία χορεύονται και τραγουδιούνται. Το εργαστήριο θα ολοκληρωθεί με τη σύγκριση ποιητικού κειμένου των τραγουδιών ανά περιοχή.

4.50 – 5.00: Διάλειμμα

5.00 – 7.00: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ   ΙV (2 ώρες)

«Σκοποί, τραγούδια και δρώμενα της Δράμας: Ο «διάλογος» της Μακεδονίτικης ζυγιάς στη Μουσική λαογραφία»

Γιώργος Μαυρίδης

Στο εργαστήρι αυτό θα γνωρίσουμε σκοπούς και τραγούδια από τα ντόπια χωριά του νομού Δράμας. Θα μιλήσουμε για τα πανάρχαια δρώμενα που υπάρχουν σε αυτά τα χωριά και για τον λειτουργικό ρόλο που είχαν στο παρελθόν αλλά και την σημασία τους για την σημερινή εποχή. Θα γίνει παρουσίαση των μουσικών οργάνων που αποτελούν την ζυγιά στην Δράμα και θα μελετηθούν ως προς την κατασκευή τους και τον ρόλο που έχουν μέσα στα δρώμενα. Θα ακουστούν σκοποί από αυτά τα χωριά ζωντανά καθώς επίσης και ηχογραφήσεις από ντόπιους μουσικούς της περιοχής. Με αυτό τον τρόπο θα έρθουμε σε μια πρώτη επαφή με το αρμονικό όσο και το ιδιόρρυθμο ρυθμικό μέλος της μουσικής αυτής. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την δυνατότητα να τραγουδήσουν κάποιους από αυτούς τους σκοπούς και να δοκιμάσουνε τα όργανα ζωντανά.

(Λήξης εργασιών 2ης ημέρας σεμιναρίου)

Κυριακή 1 Ιουλίου

10.30 – 11.30:   ΕΙΣΗΓΗΣΗ (1 ώρα)

«Μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Θεωρία και πράξη»

Μαρία Ι. Κουτσούμπα

Παρουσιάζεται αναλυτικά η μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας (η λογική και τα στάδιά της) και εφαρμόζεται σε ποικίλες χορευτικές μορφές από όλη την Ελλάδα με βάση τα δύο βασικά δομικά σχήματα του ελληνικού παραδοσιακού χορού, το «στα τρία» και το «στα δύο», καθώς και τον συνδυασμό αυτών. Με αυτόν τον τρόπο, μέσα από ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογής της σε χορούς από όλη την Ελλάδα, θα καταδειχθεί η εφαρμοσιμότητά της και θα αναδειχθεί ένας διαφορετικός τρόπος προσέγγισης και διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού.

11.30 – 1.30: Εργαστηρίο V (2 ώρες)

Θα παρουσιαστούν βιωματικά τα λειτουργικά στοιχεία του ελληνικού παραδοσιακού χορού και οι φόρμες  στις οποίες στηρίζεται η μορφική/εκφραστική του δραστικότητα. Επίσης, θα παρουσιαστεί η τεχνοτροπία δόμησης της χορευτικής φόρμας, τα στερεότυπα εκφραστικά σχήματα που συναντώνται στον ελληνικό παραδοσιακό χορό καθώς και η διαδικασία της δημιουργίας του. Οι συμμετέχοντες/ουσες θα πρέπει να φορούν άνετα ρούχα.

1.30 – 2.00: Διακοπή

2.00 – 3.00: Εισήγηση VI (1 ώρα)

«Η ελληνική λαϊκή παράδοση στην τάξη της μουσικής»

Ελένη Τσούτσια-Λουλάκη

Προτάσεις, μεθοδολογία και εφαρμογές στη χρήση της λαϊκής παράδοσης στην τάξη. Επιλέγοντας από το πλούσιο υλικό της παράδοσης στη διδασκαλία μας, ιδέες για να εντάξουμε στην τάξη αυτό το υλικό από την αρχή της σχολικής χρονιάς μέχρι το τέλος της. Ιστορίες, μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις, έθιμα, τραγούδια, παιχνιδοτράγουδα, χοροί, πανηγύρια, κάλαντα, αγερμοί, νανουρίσματα, πρωτοβαδίσματα, ταχταρίσματα,  ευχές, κάλαντα, λιτανείες, θρήνοι… Η γλώσσα της λαϊκής παράδοσης, η «γενέθλια μουσική» είναι το σημαντικότερο εργαλείο των κορυφαίων παιδαγωγών.

Δεν θα λείψει η αναφορά στο θέατρο σκιών και τον Καραγκιόζη που θα μας ταξιδέψουν στις μουσικές του τόπου μας, στην ιστορία και στους θρύλους μας.

3.00 – 4.00: Εργαστήριο (1 ώρα)

Θα παρουσιαστούν βιωματικά επιλογές από το μεγάλο ρεπερτόριο της λαϊκής παράδοσης.

Θεωρητική ενότητα εξ’ αποστάσεως

Επιρροές της Πολιτιστικής Πολιτικής για την Εκπαίδευση των Τεχνών:
i) Σχεδιασμός και ανάπτυξη προγράμματος για την σχολική εκπαίδευση
ii) Διεθνείς Φορείς για μια Εκπαίδευση Πολιτισμού: Ζητήματα φιλοσοφίας της σύστασης τους αλλά και παρέμβασης στη σχολική εκπαίδευση
Μαρία Αργυρίου, Ε.ΔΙ.Π, Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ, Παν.Αιγαίου

(Λήξη εργασιών σεμιναρίου)

Βιογραφικά Σημειώματα Επιμορφωτών

Η Αγγέλη Εβίτα, έχει ολοκληρώσει τις σπουδές της στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ενώ ασχολείται με μαθήματα μουσικής και υποκριτικής. Από τον Ιούνιο του 2014 έως σήμερα εργάζεται στο Εργαστήρι Τέχνης και Εκπαίδευσης Βυσσινόκηπος ως υπεύθυνη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του (www.vissinokipos.gr). Έχοντας πάρει έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας, πραγματοποιεί παραστάσεις κουκλοθεάτρου, θεατρικά και μουσικά δρώμενα, αφηγήσεις παραμυθιών και άλλες καλλιτεχνικές δράσεις σε σχολεία και δήμους. Έχω οργανώσει σεμινάρια για εκπαιδευτικούς με αντικείμενο το κουκλοθέατρο, την κατασκευή κούκλας και το θεατρικό παιχνίδι. Με την ομάδα του Βυσσινόκηπου και σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων έχει παρουσιάσει στο κοινό της Ηπείρου Κουκλοθεατρικές Παραστάσεις για παιδιά (κείμενο, σκηνοθεσία , μουσική επιμέλεια, σκηνικά και κούκλες. Είναι Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων (ΕΟΠΕΠ).

Η Αργυρίου Μαρία, Ph.D., MEd., MΕd., εντάσσεται ως Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό της Εφαρμοσμένης Μουσικής Παιδαγωγικής και είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Με πολυετή διδακτική εμπειρία στην πρωτοβάθμια μουσική εκπαίδευση και συμμετοχή σε ερευνητικά ευρωπαϊκά προγράμματα, εστιάζει τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στη φιλοσοφία της μουσικής εκπαίδευσης, στη διδακτική της μουσικής στην προσχολική αγωγή και στην πολιτιστική πολιτική (Αργυρού Μαρία).

Η Μαρία Ι. Κουτσούμπα είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο γνωστικό αντικείμενο του ελληνικού παραδοσιακού χορού στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και ως σύμβουλος-καθηγήτρια στο γνωστικό αντικείμενο της ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ). Πτυχιούχος του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΕΚΠΑ (1989), είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος (MA in Dance Studies) (University of Surrey, 1991) και Διδακτορικού Διπλώματος (Ph.D. in Ethnochoreology, Goldsmiths College, University of London, 1997 με υποτροφία του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης»), ενώ έχει επίσης ειδικευθεί στο σύστημα κινησιογραφίας Laban (Labanotation Institute, UK) και στην Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΕΑΠ). Στην 30ετή επαγγελματική της πορεία έχει υπάρξει μέλος και έχει διδάξει ελληνικό παραδοσιακό χορό σε ποικίλες χορευτικές ομάδες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι μέλος ελληνικών και διεθνών επιστημονικών οργανισμών, ενώ τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και το δημοσιευμένο έργο της αφορούν τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες σε σχέση με τον χορό, την τέχνη και τον πολιτισμό, την ανάλυσης της μορφής του χορού (σημειογραφία, δομικ0-μορφολογική ανάλυση, τυπολογία), τον πολιτιστική πολιτική και διαχείριση με έμφαση στον χορό, καθώς και την εκπαίδευση με έμφαση στις εκπαιδευτικές καινοτομίες (Μαρία Κουτσούμπα)

Ο Mongelli Simone είναι μουσικός κρουστών, ντράμερ και Body Music performer. Είναι άριστος απόφοιτος Εθνομουσικολογίας (Ιταλία), και παραδοσιακών κρουστών (Ελλάδα), τα μουσικά του ενδιαφέροντα κυμαίνονται από την παραδοσιακή μουσική της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου, στον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό, μέχρι και στην παλαιά μουσική. Έχει ιδρύσει διάφορα μουσικά projects, έχει συνεργαστεί με πολλούς μουσικούς και συνθέτες, σε στούντιο και live, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, σε διάφορα μουσικά είδη (στην Ελλάδα με τον Θ. Μικρούτσικο, Ν. Μαμαγκάκη, D. Lynch, Ν. Τουλιάτο, Μ. Φαραντούρη, Β. Λεκκα, Ε. και Σ. Βουγιουκλή). Ασχολείται με το Body Music από το 2007, και έχει μελετήσει και ύστερα συνεργαστεί με τις σημαντικότερες προσωπικότητες του είδους παγκοσμίως (F. Barba, M. Pollak, K. Terry, L. Petronio, J. Melendez). Έχει δημιουργήσει με τα χρόνια μία έντονα προσωπική γλώσσα, βασισμένη κυρίως στην μελέτη και την γνώση των παραδοσιακών ρυθμών και ήχων. Περισσότερα: Mongeli Simone – http://www.simonemongelli.eu

Η Πολυτίμη Τόλη γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στο Άργος, όπου και ξεκίνησε τα πρώτα μαθήματα κλασικού πιάνου και θεωρητικών της Ευρωπαϊκής μουσικής. Ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών, λαμβάνοντας πτυχίο Φούγκας. Έχει επίσης ασχοληθεί με τη μουσική σπουδή της Βυζαντινής μουσικής και της φωνητικής τεχνικής. Από το 2010 ασχολείται συστηματικά και ενεργά με το ρεμπέτικο και το παραδοσιακό τραγούδι, ιδιαίτερα δε με το δημοτικό τραγούδι της Πελοποννήσου μέσα από εμβριθή μουσική μελέτη αλλά και προσωπικές επιτόπιες μουσικές καταγραφές, καθώς και με παράλληλη ενασχόληση με τον παραδοσιακό χορό. Από το 2013 μαθητεύει στο παραδοσιακό – δημοτικό τραγούδι δίπλα στον καταξιωμένο δημοτικό τραγουδιστή Παναγιώτη Λάλεζα. Υπηρετεί στην δημόσια εκπαίδευση ως καθηγήτρια μουσικής και διδάσκει την παραδοσιακή χορωδία του σωματείου παραδοσιακών χορών «Άσκαυλος».

H Τσούτσια – Λουλάκη Ελένη,  είναι μουσικοπαιδαγωγός. Σπούδασε πιάνο, ανώτερα θεωρητικά και φλάουτο με ράμφος. Ειδικεύτηκε στα παιδαγωγικά της μουσικής, στη Μουσικοκινητική Αγωγή Orff και στο Μουσικοπαιδαγωγικό Σύστημα Kodály. Σπούδασε επίσης δημοσιογραφία και θέατρο. Συμμετέχει τακτικά σε συνέδρια σαν εισηγήτρια, με ερευνητικό ενδιαφέρον το λαϊκό πολιτισμό και τη διδασκαλία του μέσω της μουσικής. Ανήκει στη συγγραφική ομάδα του διδακτικού πακέτου μουσικής για την Α΄ και Β΄ δημοτικού (ΟΕΔΒ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο). Είναι συγγραφέας των βιβλίων: «Παίζω μουσική…οι παιχνιδιάτορες της φλογέρας» (Εκδ.Νικολαΐδη) και «Παιχνιδιάτορες και λαλητάδες (Εκδ.Γαβριηλίδη) (Τσούτσια-Λουλάκη Ελένη)

Πηγή